حفظ پوشش گیاهی، راهکار مقابله با خشکسالی

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ به اعتقاد کارشناسان، اجرای عملیات آبخیزداری مهم‌ترین راه جلوگیری از فرونشست زمین است. کاهش تبخیر آب با افزایش پوشش سبز، اقدامات بیولوژیک در آبخیزها و افزایش سرانه فضای سبز راهکاری اساسی برای مقابله با بحران خشکسالی و فرونشست زمین در کشور است.

وضعیت خشکسالی کشور نتیجه ترک فعل مسئولان سال های گذشته است

عبدالمجید شیخی، کارشناس منابع طبیعی درباره راهکارهای عبور از بحران یا کاهش تبعات خشکسالی در کشور به «راهبرد معاصر» گفـت: موضوع خشکسالی منطقه ای است و مختص ایران نیست، زیرا ترکیه که میانگین بارندگی قابل توجهی دارد، یکی دو ماه گذشته با چالش خشکی سدهایش دست و پنجه نرم می کرد، ضمن اینکه ابرهایی که به صورت متراکم از جبهه شمال غربی وارد ایران می شوند، عمدتاً از ترکیه عبور می کنند، بنابراین خشکسالی منطقه ای و حتی جهانی است؛ به نحوی که تابستان گذشته در کشورهای سبز و پربارشی مانند انگلیس و فرانسه آب جیره بندی شد.

وی درباره راهکارهای عبور از خشکسالی به چند مؤلفه بسیار مهم پرداخت و افزود: برای رفع تبعات خشکسالی و عبور از وضعیت چالش زا تکمیل طرح های آبخیزداری و آبخوان داری بسیار حائز اهمیت است، زیرا در سیاست های کلی، مصرف انرژی و آب بندهای اختصاصی برای رفع بحران ها پیش بینی شده، بنابراین پیاده سازی طرح جامع آبخیزداری و آبخوان داری بسیار مهم است.

کارشناس منابع طبیعی عنوان کرد: وضعیت خشکسالی کشور نتیجه ترک فعل مسئولان سال های گذشته است، زیرا با وجود اینکه ایران بیش از دو دهه درگیر چالش کمبود بارندگی بوده، اما مسئولان طرح های آبخیزداری و آبخوان داری را اجرا نکردند؛ ضمن اینکه شاهد هدررفت آب در پی سیلاب های سنگین و بارش های ناگهانی هستیم، در حالی که با مدیریت درست باران ها به زیرلایه های زمین برای رفع نیازهای آب در زمان خشکسالی و کم آبی حرکت می کند و ذخیره می شوند، اما ترک فعل مسئولان باعث این معضل شده است.

شیخی گفت: راه حل بعدی تسریع احداث آب شیرین کن ها در کنار خلیج فارس و دریای عمان حتی خطه شمال برای انتقال آب شیرین به مناطق خشک و مرکزی است. راهکار سوم، تحقیق و پژوهش برای یافتن آب های عمیق است تا بتوان از این نعمت برخوردار شد. نکته حائز اهمیت اینکه نباید نظریه های غلط برخی افراد ناآگاه در دستور کار مسئولان قرار بگیرد، مانند نکاشتن درختان و باغ های انبوه، زیرا بر مبنای آموزه های قرآنی کشت انبوه درختان در مناطق خشک بیابانی، حواشی شهرها به ویژه کشت درختان مثمر مانند درخت زیتون اگر ادامه یابد به حفظ ذخیره آب زیرزمینی منجر می شود.

بازچرخانی آب های صنعتی و تفکیک آب مصارف شهری بسیار ضروری است

وی تصریح کرد: براساس آخرین مطالعات پژوهشگران غربی، وجود درختان سرسبز به افزایش 10 درصدی رطوبت خاک و جذب بارندگی بیشتر منجر می شود، زیرا به تجربه در برزیل ثابت شده است قطع درختان در مناطق باران خیز میزان آب زیرزمینی را به شدت کاهش می دهد، به نحوی که با تانکر به مناطق مختلف آب می رسانند؛ در حالی که قبل از قطع درختان منطقه شاهد بارندگی های فراوان بود، لذا باید راهکار کشت انبوه درختان برای جذب بارندگی های بیشتر در دستور کار قرار بگیرد.

کارشناس منابع طبیعی تأکید کرد: باید به دنبال اجرای راهکارهای 6 گانه الگوی آب باشیم. توجه به سامانه توزیع آب در بالادست حوزه های آبریز، حوزه پایین دست آبخیز، اصلاح روش های ذخیره سازی، مهار و تولید آب؛ یعنی مولدهای آب را همراه با مولدهای انرژی همسان ببیینیم. علاوه بر این، در کنار نیروگاه های  تولید انرژی تجدید پذیر مولدهای آب در کنار نیروگاه های کوچک مقیاس در مناطق دور دست، روستایی و مناطق خشک قرار دهیم تا با تأمین آب شرب، آب مورد نیاز صنایع و مشاغل صنعتی و نیمه صنعتی تامین شود.

شیخی با تأکید بر اینکه باید به سمت اصلاح مصرف رفت، گفت: اصلاح مصرف آب و فرهنگ سازی در این حوزه بسیار اهمیت دارد. بازچرخانی آب های صنعتی و تفکیک آب مصارف شهری بسیار ضروری است.

وی عنوان کرد: در حال حاضر نیاز به تغییر ساختار لوله کشی کل کشور نیست، بلکه برای خطوط لوله های انشعاب جدید باید دو خط لوله در راستای جداسازی مصارف آب شرب و غیر شرب در نظر گرفته شود تا در زمان اجرا بخشی از کار انجام شده باشد. تجهیز اراضی به روش های آبیاری نوین قطره ای در راستای افزایش بهره وری آب نیز راهکار بسیار مهمی است که باید مورد توجه قرار بگیرد.