محمد بن سلمان منزوی تر از همیشه

به گزارش راهبرد معاصر؛ با اطلاعات منتشر شده از سازمان اطلاعات آمریکا در مورد نقش ولیعهد در قتل وحشیانه جمال خاشقچی، اکنون محمد بن سلمان درگیر وضعیت آشفته و نابه سامانی است که خود عامل و مقصر اصلی آن می باشد. در حالی که این گزارش در مورد قتل خاشقچی بینش و اطلاعات محدودی ارائه داد؛ اما به سادگی این واقعیت غیرقابل انکار را که قتل بدون نظارت مستقیم محمد بن سلمان اتفاق نمی افتد، مورد تایید قرار داده است. این مسئله نشان داد که ولیعهد دیگر در واشنگتن مورد احترام نیست.

در حالی که دولت جو بایدن از تحریم ولیعهد محمد بن سلمان خودداری کرد اما در عوض به دنبال تحریم سایر افرادهای دخیل بود و از سوی دیگر ولیعهد نمی تواند رفتارهای ترجیحی واشنگتن را دریافت کند که وی تحت رهبری دونالد ترامپ به آن عادت کرده بود. مناسبات قدرتمند و عالی ولیعهد با دونالد ترامپ ریشه در روابط مستحکم محمد بن سلمان با کوشنر داماد و مشاور اصلی ترامپ داشت و این امکان را به محمد بن سلمان می داد تا به هر اقدامی که دوست دارد متوسل شود. اما اقدامات بایدن نشانگر این است که این مسیر با تغییر و تحول همراه خواهد شد. محمد بن سلمان از آغاز دوره تصدی ولیعهدی؛ به عنوان یک اصلاح طلب مورد ستایش و تقدیر قرار گرفت؛ کسی که خواهان ایجاد تغییرات معنی دار در عربستان سعودی می باشد. شاهزاده جوان طرحی بلندپروازنه برای تحول عربستان سعودی در کمتر از یک دهه ارائه داد و میلیون ها دلار در کارزارهای روابط عمومی هزینه و بزرگترین توافق تسلیحاتی را با ایالات متحده آمریکا منعقد کرد. بسیاری از غربی ها بر این روایت تاکید کردند که عربستان سعودی در حال تغییر و تحول است و از اقدامات ولیعهد استقبال نمودند. وی به عنوان یک دولتمرد جوان، در بسیاری از پایتخت ها مورد استقبال قرار گرفت و روابط نزدیکی با سران کشورها، مانند رئیس جمهور فرانسه برقرار کرد.

محمد بن سلمان جایگزین ملک سلمان به عنوان چهره اصلی عربستان سعودی مطرح شد. اما قتل جمال خاشقچی به اعتبار و تصویر وی در عربستان سعودی و جهان آسیب رساند و اکنون تحت رهبری بایدن بی تفاوتی امریکا به هرج و مرج و اقدامات تهاجمی محمد بن سلمان پایان یافته است. در مقابل ایالات متحده آمریکا بر بازنگری روابط با عربستان سعودی تاکید کرد جایی که تمرکز اصلی وی بر حقوق بشر خواهد بود و آن ها همچنین به جای محمد بن سلمان بر ارتباط با ملک سلمان تاکید می کردند. در آستانه انتشار گزارش خاشقچی؛ بایدن با ملک سلمان ارتباط تلفنی برقرار کرد و احتمالا طرفین بر کنترل آسیب و خسارت بر روابط یکدیگر تاکید کردند، زیرا عربستان سعودی هنوز یک دارایی مهم برای آمریکا محسوب می شود.

روابط ایالات متحده و عربستان سعودی
تاکید مستمر بایدن بر «بازنگری» روابط ایالات متحده و عربستان سعودی به طور فزاینده بر اساس این دیدگاه بنا شده که واشنگتن به جای همکاری شخصی باید یک همکاری نهادی با عربستان سعودی داشته باشد. بنابراین در این شرایط روابط دو کشور وارد مرحله جدیدی از مشکلات می شود. محمد بن سلمان عملا حاکم عربستان است و وی کنترل تمام بخش های اصلی سیاست به خصوص سیاست خارجی را برعهده دارد و این واقعیت او را تشجیع می کند تا پادشاه را فردی ضعیف و پیر به تصویر بکشد.

با این حال با توجه به این که دولت بایدن دائما بر تعهد خود به حقوق بشر در سطح بین الملل تاکید می کند اما محمد بن سلمان همچنان یک عامل منفی بالقوه در روایت آمریکا است. بنابراین بایدن با دقت تلاش می کند تا دولتش از محمد بن سلمان که بیش از حد رابطه شخصی نزدیکی با ترامپ داشت فاصله بگیرد. هنگامی که بایدن در روابط آمریکا و عربستان سعدی بازنگری ایجاد کند وی عمدا ولیعهد را منزوی می سازد. اگرچه این ممکن است متناسب با روایت دولت وی در مورد حقوق بشر و پاسخگویی باشد، اما این یک مشکل احتمالی برای رهبر آینده عربستان سعودی ایجاد می کند که احتمالاً نشانه وقفه در روابط ریاض و واشنگتن خواهد بود. روابط ایالات متحده و عربستان سعودی به جای روابط صرفاً معامله ای که ترامپ ساخته است، به سطح نهادی باز می گردد جایی که ارزش های ایالات متحده برتری خواهند یافت.

محمد بن سلمان پس از انتشار گزارش قتل جمال خاشقچی مورد تحریم آمریکا قرار نگرفت زیرا این گزارش صرفا توبیخی و اعلام حقایقی است که قبلا اثبات شده است. ولی اکنون ولیعهد با مشکل حتی بیشتر از دسترسی به کاخ سفید روبرو هست و اکنون امانوئل مکرون هم به او فرصت نمی دهد زیرا احتمالا وی ریسک مقابله با دولت بایدن را نخواهد پذیرفت و مراقب معاشرت با شخصی است که در یک قتل سیاسی مشارکت داشته است.