خبر مهم درباره رتبه بندی معلمان در سال 1400
رتبه بندی معلمان موضوعی است که محمدباقر نوبخت در روز یکشنبه همزمان با روز معلم در توئیتی به آن اشاره کرد و نوشت رتبه‌بندی معلمان و همسان‌سازی حقوق اعضای هیأت علمی کمترین اقدام در تقدیر عملی از آن‌هاست.
به گزارش راهبرد معاصر رتبه بندی معلمان در سال 1400 خبری بود که معاون رئیس جمهور از اجرایی شدن آن خبر داد. بر اساس گفته های وی تامین مالی این اقدام صورت گرفته و پس از تصویب لایحه رتبه‌بندی و تهیه دستورالعمل منطقی و عادلانه همسان‌سازی ۱۴۰۰/۱/۱ اجرایی می‌شود.
او پیش از این در باره اعتبار تخصیص یافته برای رتبه بندی معلمان گفته بود که مبلغ ۸ هزار میلیارد تومان در ارتباط با رتبه‌بندی فرهنگیان در لایحه بودجه ۱۴۰۰ در نظر گرفته شده است . قشر فرهنگی نباید نگران این موضوع باشند.
بر اساس اعلام قاسم احمد لاشکی معاون وزارت آموزش و پرورش رتبه بندی معلمان قرار است در 5 سطح اجرایی شود به این صورت که معلمان به 5 گروه معلم پایه، معلم مربی، معلم حرفه‌ای، معلم سرآمد و معلم راهبر تقسیم می شوند و بر اساس آن حقوق دریافتی آنها افزایش خواهد یافت.
وزارت آموزش و پروش بارها اعلام کرده است که هدف از رتبه بندی معلمان افزایش حقوق معلمان به تنهایی نیست بلکه هدف نهایی افزایش ارتقای کیفیت آموزش است . در این طرح معلمان بر اساس صلاحیت های عمومی و تخصصی خود رتبه بندی شده و پس از ارزیابی در نآم سنجش صلاحیت گواهینامه دریافت می کنند . البته این گواهی طی یک دوره مشخص شده به روزرسانی می شود.
رتبه بندی معلمان چگونه است؟
قرار گرفتن در رتبه های یک تا پنج شرایطی دارد از جمله اینکه برای کسب رتبه یک داشتن حداقل ۲ سال سابقه کار، ۱۲۰ ساعت دوره آموزشی ضمن خدمت، کسب حداقل ۷۵ درصد امتیازات حاصل از محاسبه میانگین ارزیابی در ۲ سال گذشته و ۶۰ درصد شاخص صلاحیت‌های معلمی؛ کسب رتبه ۲ حداقل ۶ سال سابقه کار، ۴ سال توقف در رتبه یک، ۱۸۰ ساعت دوره آموزشی ضمن‌خدمت، ۸۰ درصد امتیاز حاصل از محاسبه میانگین ارزیابی عملکرد و ۶۵ درصد امتیاز شاخص صلاحیت‌های عمومی، کسب رتبه سه، ۱۲ سال سابقه کار، ۳ سال توقف در رتبه ۲، گذراندن ۱۵۰ ساعت دوره آموزشی و ۷۰ درصد امتیاز شاخص صلاحیت‌های معلمی، کسب رتبه چهار، ۱۸ سال سابقه کار، ۴ سال توقف در رتبه سه، ۱۲۰ ساعت دوره آموزشی ضمن‌خدمت و ۷۵ درصد امتیاز شاخص صلاحیت‌های معلمی و کسب رتبه پنج، حداقل ۲۴ سال سابقه، ۴ سال توقف در رتبه ۴، ۱۰۰ ساعت دوره آموزشی و ۸۵ درصد امتیاز شاخص صلاحیت‌های عمومی و حرفه‌ای مورد نیاز است.
برای سنجش صلاحیت های معلمان هیئت‌های ممیزه مرکزی، هیئت‌های ممیزه استانی و کارگروه شهرستانی و مناطق پیش‌بینی شده است که ترکیب اعضای آنها در قالب آیین نامه ای توسط وزارت آموزش و پرورش اعلام خواهد شد و ارزیابی به این نحو است که ابتدا فرد در سطح شهرستان و منطقه خود مورد ارزیابی اولیه قرار می گیرد و در ادامه پس از تایید در سطح استان برای بررسی به سطح کشوری ارجاع داده خواهد شد.
شیوه‌نامه دولت برای اجرای نظام رتبه‌بندی معلمان
صلاحیت‌های معلمی شامل برآیندی از سه صلاحیت زیر است:
صلاحیت عمومی: مجموعه‌ای از ویژگی‌های شخصیتی فرد شامل باورها، نگرش‌ها، اعتقادات و رفتار مبتنی بر نظام ارزشی، فرهنگی و اخلاقی جامعه که معلمان را در شناخت و تحلیل مسائل و موضوعات مربوط به تعلیم و تربیت دانش‌آموزان توانا و پایبندی معلمان را به نظام جمهوری اسلامی ایران آشکار می‌سازد.
صلاحیت تخصصی: مجموعه‌ای از دانش و توانمندی‌های آموزشی و پرورشی علاوه بر صلاحیت‌های عمومی که معلمان برای انجام مؤثر وظایف شغلی خود باید از آن برخوردار باشند.
صلاحیت حرفه‌ای: مجموعه‌ای از شایستگی‌ها، توانمندی‌ها و مهارت‌های کسب‌شده و مرتبط با شغل معلمی که معلم را در فرایند تعلیم و تربیت و انجام صحیح وظایف معلمی توانا می‌سازد تا مسئولیت خود را در موقعیت آموزشی ــ پرورشی با استقلال، آزادی عمل و تبحر بیشتری انجام دهد.
سنجش صلاحیت: فرایند گردآوری سازمان‌یافته اطلاعات، شواهد و مستندات مرتبط با دانش عمومی، دانش تخصصی، مهارت‌ها، شایستگی‌ها، توانمندی‌ها و عملکرد معلمان و بررسی آن بر اساس سازوکارها، ملاک‌ها، شاخص‌ها و معیارهای مشخص در هیئت‌های ممیز موضوع ماده (۵) این تصویب‌نامه.
گواهینامه صلاحیت معلمی: مدرکی که براساس نتایج ناشی از سنجش صلاحیت‌های معلمی توسط وزارت آموزش و پرورش صادر می‌شود.
رتبه‌بندی: فرایند تعیین رتبه‌های پنجگانه معلمان بر اساس سنجش نظام‌مند صلاحیت‌ها و عملکرد آنان.
شایستگی‌های تخصصی و حرفه‌ای معلمان چیست؟
سنجش صلاحیت معلمان بر اساس شاخصهای زیر انجام می‌شود:
شایستگی‌های عمومی شامل شرایط عمومی استخدام بر اساس مقررات استخدامی مورد عمل.
شایستگی‌های تخصصی شامل رشته، مدرک تحصیلی، دانش موضوعی مرتبط با محتوای تخصصی دروس آموزشی و امور تربیتی، روش‌ها و فنون تدریس و هدایت و نظارت آن.
شایستگی‌های حرفه‌ای شامل اخلاق حرفه‌ای، توانایی‌ها و مهارت‌های آموزشی، پرورشی و پژوهشی “کاربردی و مسئله محور” بر اساس آزمون‌های الکترونیکی.
چه افرادی مشمول رتبه‌بندی می‌شوند؟
مشمولان طرح طبقه بندی مشاغل معلمان شامل آموزگار، دبیر، هنرآموز، مربی امور تربیتی، مشاوره واحد آموزشی، مراقبت سلامت، مدیر و معاون واحدهای آموزشی و تربیتی هستند.
مشمولان فوق در صورت اشتغال تمام‌وقت در واحدهای آموزشی در صورت کسب شایستگی معلمی از مزایای رتبه‌بندی بهره‌مند می‌شوند.
در اجرای مصوبه رتبه‌بندی، کارمندانی که به‌استناد مصوبه شورای انقلاب در مشاغل اداری اشتغال دارند در صورتی می‌توانند از مزایای رتبه‌بندی بهره‌مند شوند که متقاضی بازگشت از تاریخ اول مهر ۹۹ به مدرسه باشند در هر صورت با شروع سال تحصیلی ۱۴۰۰ ــ ۱۳۹۹ ادامه فعالیت افراد در مشاغل اداری به هیچ وجه مجاز نخواهد بود و افراد مشمول شیوه‌نامه براساس فرم درخواست باید وضعیت خود در ارتباط با استفاده یا عدم بهره‌مندی از رتبه‌بندی این شیوه‌نامه را مشخص کنند.
کارکنانی که از تاریخ ابلاغ شیوه‌نامه از کادر آموزشی به کادر اداری انتقال می‌یابند صرفاً براساس شرایط احراز پست مورد تصدی و براساس طرح طبقه‌بندی مربوط انتصاب قطعی می‌یابند.
آن دسته از مشمولان طرح طبقه‌بندی مشاغل معلمان موضوع بند یک که طبق قوانین و مقررات مربوط با حفظ سمت به سایر دستگاه‌ها مأمور به خدمت هستند در شمول مفاد بند ۱-۲ شیوه‌نامه قرار می‌گیرند (در اجرای مصوبه رتبه‌بندی، کارمندانی که به‌استناد مصوبه شورای انقلاب در مشاغل اداری اشتغال دارند در صورتی می‌توانند از مزایای رتبه‌بندی بهره‌مند شوند که متقاضی بازگشت از تاریخ اول مهر ۹۹ به مدرسه باشند در هر صورت با شروع سال تحصیلی ۱۴۰۰ ــ ۱۳۹۹ ادامه فعالیت افراد در مشاغل اداری به هیچ وجه مجاز نخواهد بود و افراد مشمول شیوه‌نامه براساس فرم درخواست باید وضعیت خود در ارتباط با استفاده یا عدم بهره‌مندی از رتبه‌بندی این شیوه‌نامه را مشخص کنند).
شرایط کسب رتبه‌ها
رتبه ۱
۱. داشتن حداقل دو سال تجربه و گذراندن ۱۲۰ ساعت دوره آموزشی ضمن خدمت و تخصصی.
۲. کسب میانگین امتیاز ارزیابی عملکرد براساس حداقل ۷۵ درصد در طول دو سال منتهی به نتایج ارزیابی. “امتیاز هر سال نباید کمتر از ۷۰ باشد.”
۳. کسب حداقل ۶۰ درصد امتیازات شاخصهای صلاحیت‌های معلمی “امتیاز هر یک از صلاحیت‌های عمومی، تخصصی و حرفه‌ای نباید کمتر از ۵۰ درصد باشد.”
رتبه ۲
۱. داشتن حداقل ۶ سال تجربه و حداقل ۴ سال توقف در رتبه ۱.
۲. گذراندن ۱۸۰ ساعت دوره آموزشی ضمن‌خدمت و تخصصی در طول دوره علاوه بر دوره‌های آموزشی مربوط به رتبه ۱.
۳. کسب میانگین امتیاز ارزیابی عملکرد به‌میزان حداقل ۸۰ درصد در طول سه سال متوالی منتهی به رتبه بعدی “امتیاز هر سال نباید کمتر از ۷۵ درصد باشد.”
۴. کسب حداقل ۶۵ درصد امتیازات شاخصهای صلاحیت‌های معلمی “امتیاز هر یک از صلاحیت‌های عمومی، تخصصی و حرفه‌ای نباید کمتر از ۵۵ درصد باشد.”
رتبه ۳
۱. داشتن حداقل ۱۲ سال تجربه و حداقل سه سال توقف در رتبه ۲.
۲. گذراندن ۱۵۰ ساعت دوره آموزشی ضمن خدمت و تخصصی در طول دوره بین دو رتبه.
۳. کسب میانگین امتیاز ارزیابی عملکرد به‌میزان حداقل ۸۰ درصد در طول سه سال متوالی منتهی به رتبه بعدی “امتیاز هر سال نباید کمتر از ۷۵ درصد باشد.”
۴. کسب حداقل ۶۵ درصد امتیازات شاخصهای صلاحیت‌های معلمی “امتیاز هر یک از صلاحیت‌های عمومی، تخصصی و حرفه‌ای نباید کمتر از ۶۵ درصد باشد.”
رتبه ۴
۱. داشتن حداقل ۱۸ سال تجربه و حداقل سه سال توقف در رتبه ۳.
۲. گذراندن ۱۲۰ ساعت دوره آموزشی ضمن خدمت و تخصصی در طول دوره بین دو رتبه.
۳. کسب میانگین امتیاز ارزیابی عملکرد به‌میزان حداقل ۹۰ درصد در طول دوره بین دو رتبه “امتیاز هر سال نباید کمتر از ۸۵ باشد.”
۴. کسب حداقل ۷۵ درصد امتیازات شاخصهای صلاحیت‌های معلمی “امتیاز هر یک از صلاحیت‌های عمومی، تخصصی و حرفه‌ای نباید کمتر از ۷۰ درصد باشد.”
رتبه ۵
۱. داشتن حداقل ۲۴ سال تجربه و حداقل ۳ سال توقف در رتبه ۴.
۲. گذراندن ۱۰۰ ساعت دوره آموزشی ضمن خدمت و تخصصی در طول دوره بین دو رتبه.
۳.کسب میانگین امتیاز ارزیابی عملکرد به‌میزان حداقل ۹۰ درصد در طول دوره بین دو رتبه “امتیاز هر سال نباید کمتر از ۸۰ باشد.”
۴. کسب حداقل ۸۵ درصد از امتیازات شاخصهای صلاحیت‌های معلمی “امتیاز هر یک از صلاحیت‌های عمومی، تخصصی و حرفه‌ای نباید کمتر از ۸۰ درصد باشد.”
سوابق تجربی معلمان در ارتقای طبقه و رتبه شغلی براساس ضوابط دستورالعمل ساعت تدریس هفتگی شاغلین مشاغل طرح طبقه‌بندی مشاغل معلمان کشور قابل محاسبه خواهد بود.
مدت تحصیل در دانشگاه فرهنگیان، شهید رجایی و همچنین طول تحصیل مشمولان قانون متعهدین خدمت به وزارت آموزش‌وپرورش و دوره مهارت‌آموزی ماده ۲۸ اساسنامه دانشگاه فرهنگیان به‌عنوان تجربه مربوط محسوب نمی‌شود.
به‌منظور ایجاد انگیزه برای معلمانی که براساس ضوابط و مقررات مربوط آخرین طبقه و رتبه شغلی را اخذ می‌کنند به‌ازای هر سال سابقه تجربی بعد از تاریخ لازم الاجرا شدن این تصویب‌نامه مشروط بر اینکه امتیاز ارزیابی عملکرد سالانه آنها نیز کمتر از ۹۰ درصد نباشد مشمولان شاغل دوره ابتدایی و متوسطه به‌ترتیب از افزایش حقوق معادل ۱۰۰ و ۵۰ امتیاز ضرب‌در ضریب ریالی سالانه برخوردار می‌شوند.
معلمانی که در اجرای رتبه‌بندی حرفه‌ای از عناوین رتبه‌های حرفه‌ای پایه، ارشد، خبره و عالی برخوردار شده‌اند پس از کسب امتیازات مربوط به شایستگی‌های معلمی به‌ترتیب با رتبه‌های ۲، ۳، ۴ و ۵ تطبیق می‌یابند معلمانی که در رتبه مقدماتی قرار دارند به‌شرط احراز ۲ سال تجربه و امتیازات مکتسب از شایستگی‌های معلمی در رتبه یک قرار می‌گیرند و ارتقای رتبه بعدی آنها بر اساس مفاد این شیوه‌نامه خواهد بود.
برای ورود به رتبه ۱ کسب امتیازات تعیین‌شده در این شیوه‌نامه ضروری است.
در فرآیند تطبیق کسب حداقل ۶۰ درصد امتیازات سه صلاحیت ذکرشده در این شیوه‌نامه مشروط بر اینکه امتیازات مکتسبه برای هر صلاحیت از ۵۰ درصد امتیازات تعریف‌شده برای آن صلاحیت کمتر نباشد مبنای عمل خواهد بود.
ساختار اجرایی نظام رتبه‌بندی معلمان
نظام رتبه‌بندی معلمان دارای ارکان ذیل است:
هیئت ممیزه مرکزی: برای تعیین و تصویب سیاست‌ها و خط‌مشی اجرایی نظام سنجش صلاحیت و رتبه‌بندی معلمان و نظارت بر انجام آن در وزارت آموزش و پرورش تشکیل می‌شود.
هیئت ممیزه استانی: برای طراحی و تصویب برنامه عملیاتی و اجرایی نظام سنجش صلاحیت و رتبه‌بندی معلمان در سطح ادارات کل آموزش و پرورش استان‌ها تشکیل می‌شود.
کارگروه شهرستان‌ها، منطقه، ناحیه: برای احراز و تأیید رتبه‌ها و ارتقای معلمان به مراتب بالاتر و اجرای نظام سنجش صلاحیت در شهرستان، منطقه و ناحیه تشکیل می‌شود.
اعضای هیئت ممیزه مرکزی رتبه بندی معلمان
وزیر آموزش و پرورش “رئیس هیئت”، معاون برنامه‌ریزی و توسعه منابع “نایب‌رئیس”، مدیرکل امور اداری و تشکیلات “دبیر” و مدیر یا مسئول واحد آموزش، معاونین وزارتخانه حسب مورد، یکی از مدیران‌کل واحدهای استانی به‌انتخاب وزیر، حداقل یک نفر صاحب‌نظر به‌انتخاب وزیر.
امور دبیرخانه‌ای مربوط به این کمیته در اداره‌کل امور اداری و تشکیلات انجام می‌شود.
فرایند اجرا
تشکیل هیئت ممیزه مرکزی، تشکیل هیئت ممیزه استانی، تشکیل کارگروه شهرستان، منطقه و ناحیه، تعیین و تصویب سیاست‌ها و خط‌مشی اجرای نظام سنجش صلاحیت و رتبه‌بندی معلمان و نظارت بر انجام آن توسط هیئت ممیزه مرکزی، طراحی و تصویب برنامه عملیاتی و اجرایی شیوه‌نامه رتبه‌بندی و نظام سنجش صلاحیت توسط هیئت ممیز استانی، احراز و تأیید رتبه‌ها و ارتقای معلمان به مراتب بالاتر و اجرای نظام سنجش صلاحیت توسط کارگروه شهرستان، منطقه و ناحیه، صدور احکام کارگزینی توسط ادارات آموزش و پرورش شهرستان، منطقه و ناحیه.
معیارها، سنجش‌ها و امتیازات صلاحیت‌های سه‌گانه شامل شایستگی عمومی، تخصصی و حرفه‌ای به‌شرح ذیل است:
صلاحیت عمومی: شرایط عمومی استخدام در دستگاه “۹ بند ماده ۴۲ قانون مدیریت خدمات کشوری و تبصره ۴ مذکور در حوزه گزینش” که هر مؤلفه ۱۰ امتیاز داشته و مجموع امتیازات در این بخش ۱۰۰ امتیاز خواهد بود که در سامانه LTMS توسط مشمولان و با تأیید مدیر واحد آموزشی یا مقام مسئول پس از هماهنگی با کار گروه لحاظ خواهد شد.
صلاحیت تخصصی: صلاحیت‌های تخصصی عبارتند از مدرک تحصیلی، صلاحیت و تخصص شغلی، ارتباط مدرک تحصیلی با رشته تدریس یا شغل مورد تصدی که برای هر یک از عوامل امتیازاتی به‌شرح ذیل در نظر گرفته شده است.
امتیازات مدرک تحصیلی: دکترا ۴۰ امتیاز، فوق‌لیسانس ۳۶ امتیاز، لیسانس ۳۴ امتیاز و فوق‌دیپلم و پایین‌تر ۳۲ امتیاز.
برای ۱۰ معیار از شایستگی‌های تخصصی تعریف‌شده در بستر سامانه LTMS در مرحله نخست توسط مشمول و سپس توسط مقام مافوق “مدیر مدرسه” از یک تا سه امتیاز لحاظ خواهد شد، در نهایت میانگین امتیازات خودارزیابی و نظر مقام مافوق به‌ترتیب با وزن ۴۰ و ۶۰ درصد در سقف حداکثر ۳۰ امتیاز محسوب می‌شود.
ارتباط رشته تحصیلی و رشته تدریس دارای ۳۰ امتیاز به‌شرح ذیل است:
در صورت ارتباط رشته تحصیلی فرد با رشته تدریس ۳۰ امتیاز به مشمول تعلق می‌گیرد.
در صورت عدم ارتباط رشته تحصیلی و تدریس در صورت تأیید سامانه LTMS مبنی بر گذراندن ۱۲۰ ساعت دوره تخصصی رشته شغلی در سه سال اخیر ۲۵ امتیاز به مشمول تعلق می‌گیرد.
در صورت عدم ارتباط رشته تحصیلی و تدریس و گذراندن دوره تخصصی در رشته شغلی سامانه LTMS اجازه انتخاب و گذراندن دوره‌های تخصصی مرتبط به فرد متقاضی خواهد داد و امتیاز حاصل از گذراندن دوره بر مبنای ۲۵ امتیاز مبنای عمل خواهد بود.
صلاحیت‌های حرفه‌ای: برای سنجش این صلاحیت‌ها آزمون به‌صورت الکترونیکی که شامل اخلاق حرفه‌ای، توانمندی‌های آموزشی، پرورشی و پژوهشی است برگزار می‌شود. محتوای آزمون و بودجه‌بندی مربوط به آن در سامانه LTMS بارگذاری می‌شود. “مجموع امتیازات این صلاحیت ۱۰۰ است.”
شرکت در فرآیند رتبه‌بندی داوطلبانه بوده و فرآیند آن با درخواست ذی‌نفع در سامانه LTMS شروع خواهد شد.
در صورتی که مشمول داوطلب تا پایان سال ۹۸ امتیازات لازم را کسب کنند از تاریخ اول مهر ۹۸ حکم تطبیق وضع آنها صادر خواهد شد.
چنانچه مشمولان داوطلب تا پایان سال جاری موفق به کسب امتیازات لازم نشوند در سال آینده از تاریخ کسب امتیازات مندرج در شیوه‌نامه حکم تطبیق وضع آنها صادر خواهد شد لازم به ذکر است افراد مذکور تا زمانی که امتیازات لازم را برای تطبیق وضع کسب نمی‌کنند صرفاً از طریق شغل حرفه‌ای در زمان اجرای شیوه‌نامه اول مهر ۹۸ برخوردار خواهند شد.