واکنش دژپسند به نامه همتی درباره بورس

فرهاد دژپسند امروز در جمع خبرنگاران در پاسخ به سوالی در مورد دلایل ریزش شاخص بورس در سال گذشته و همچنین نامه رئیس کل بانک مرکزی به مقام معظم رهبری در مورد هشدار به وجود حباب در بورس گفت: سخنانی که یکی از کاندیداهای ریاست جمهوری در مورد دلایل ریزش شاخص بورس اعلام کرد، از یک طرف به دلیل فشار زیاد جلسه مناظرات بود و با عصبانیت این مطلب عنوان شد و از طرفی بر اساس اطلاعات نادرستی بیان شد، زیرا خود آقای همتی عضو شورای عالی بورس است. اعضای این شورا اگر مطلبی داشته باشند، در شورا که یک جمع تخصصی و کارشناسی است مطرح می‌کنند.

* واکنش دژپسند به نامه همتی: فرافکنی می‌کنند

وی همچنین در باره نامه‌ همتی به مقام معظم رهبری در مورد هشدار حباب بورس، گفت: برخی برخورد فرافکنانه در مورد بورس دارند در حالی که سوابق وجود دارد. اولا بازار سرمایه نسبت به بازارهای موازی مانند سکه و ارز مرجح است و این بازار جایی برای تبدیل شدن پس‌اندازهای خرد مردم به فرایند تولید و اشتغال در کشور است، به ویژه اینکه اگر در بازار اولیه معاملات انجام شود.

دژپسند گفت: بنده خودم در سال 86 در یکی از فصول کتاب توسعه پایدار مطالبی در باره بازار سرمایه عنوان کردم و اینکه گفته می‌شود وزیر اقتصاد پارسال برای حضور مردم در بورس فراخوان داده است، این گونه نیست و من از نیمه دوم اردیبهشت پارسال و خرداد ماه مرتب روی سه کلید واژه مطالعه، مشاوره و معامله تاکید کردم، اما اینکه برخی از مردم دارایی‌های خود را فروخته و در بازار سرمایه تبدیل به سهام کردند، به آنها گفتم این کار را نکنید و همیشه پرتفوی ترکیبی نگه دارید. بازار سرمایه دارای ریسک و افت و خیز است.

وزیر امور اقتصادی و دارایی همچنین گفت: ‌برفرض من این فراخوان را داده باشم آیا تکلیف ساقط است؟ این گونه نیست از بهمن 1398 تصمیماتی در شورای عالی بورس گرفته شد و ما گفتیم به جای اینکه عده‌ای علیه بازار سرمایه بنویسند و یا دل سهامداران حقیقی را خالی کنند، ما در شورای عالی بورس کارهایی انجام دادیم و برنامه‌هایی داشتیم از جمله اینکه عرضه اولیه سهام شرکت‌ها بیشتر شود و در این زمینه گفتیم شرکت‌هایی که در سال 99 برای اولین بار وارد بازار سرمایه می‌شوند و میزان شناوری سهام خود را تا 25 درصد اضافه می‌کنند، سازمان امور مالیاتی حساب‌های سال‌های قبل آنها را دیگر شخم نزند و این را در شورای عالی هماهنگی سران سه قوه بردیم و مصوبه گرفتیم که تشویقی برای شرکت‌ها به حضور در بورس باشد.

*کاهش نرخ سود بین‌بانکی در ابتدای 99 به بازار سرمایه علامت داد

وی ادامه داد: پارسال به دلیل انفجار نقدینگی که در جامعه اتفاق افتاد، فشار تقاضا برای خرید سهام وجود داشت، لذا مسئولان بورس در مواردی تصمیم گرفتند دامنه نوسان بعلاوه و منهای دو درصد باشد، البته من به عنوان وزیر اقتصاد مخالفت کردم، اما به هر حال آنجا دمکراسی حاکم بود و بر اساس رأی اکثریت بود. همچنین دلیل دیگر این بود که مصوبات شورای عالی بورس باید 72 ساعت قبل ابلاغ می‌شد که آخر هفته ما تصویب کردیم و باید تا سه روز کاری بعد ابلاغ می‌شد.

دژپسند همچنین گفت: نقدشوندگی یکی از ویژگی‌های جدانشدنی بازار سرمایه است، نباید کاری کنیم که به نقدشوندگی بازار لطمه بخورد، اما در ماه‌های آغاز سال 99 نرخ بهره بین بانکی کاهش یافت و این مسأله به بازار سرمایه علامت‌دهی می‌کند، در نتیجه تقاضا برای خرید سهام افزایش یافت و شاخص کل بازار سرمایه با شیب تندتری شروع به رشد کرد.

وزیر امور اقتصادی و دارایی اظهار داشت: برخی می‌گویند که باید نرخ بهره بین بانکی کم می‌شد، یا اینکه دولت باید اوراق دولتی منتشر می‌کرد که نقدینگی بازار را جذب کند. در حالی که اوراق دولتی نقدینگی را از بازار جمع نمی‌کند، بلکه بازار جداگانه‌ای به نام بازار اوراق بدهی دارد که خریداران آن معمولا شرکت‌های حقوقی و بانک‌ها هستند. از طرفی باید برای انتشار اوراق آیین‌نامه‌ای در دولت تصویب می‌شد که در این زمینه صورت جلسه بند ک برای اوراق برگزار شد و کمیته کارشناسی تشکیل شد و فروش اوراق به روزانه 7500 میلیارد تومان رسید.

وی گفت: بر اساس قانون بودجه سال 99 دولت باید 213 هزار میلیارد تومان اوراق برای بودجه خود می‌فروخت که البته همه این اوراق نقدی نبود. 125 هزار میلیارد تومان از این رقم اوراق نقدی بود، بقیه به شکل تهاتری انجام می‌شد و این مقدار متناسب با شرایط بازار عرضه شد و تامین مالی انجام گرفت.

به گفته دژپسند اوراق دولتی در بازار اوراق بدهی عرضه می‌شود. خریداران آنها اشخاص حقیقی و بانک‌ها هستند، برای پوشش تقاضا از طریق عرضه اولیه نیاز به مجوزهای قانونی بود که این مجوزها را هم گرفتیم.

* ریزش بازار به خاطر اختلاف من و وزیر نفت نبود

وزیر امور اقتصادی و دارایی تصریح کرد: نکته دیگر نرخ سود سپرده‌های بانکی است که این نرخ سال گذشته برای سپرده‌های یک ساله از 15 درصد به 16 درصد اضافه شد، همچنین قبلا سپرده دو ساله نبود اما برای جذب نقدینگی سپرده جدید دوساله تعریف شد که نرخ آن هم 18 درصد در نظر گرفته شد. ما مصوباتی از دولت گرفتیم اما برای اینکه اثر منفی روی بازار نگذارد، اعلام نمی‌کردیم.

وی همچنین گفت: یکی از دلایل ریزش بازار را عده‌ای به اختلاف بین وزیر اقتصاد و وزیر نفت ربط می‌دهند، در حالی که این گونه نبوده، بلکه اختلاف بر سر متولی صندوق پالایش یکم بود که بین سازمان خصوصی سازی و شرکت ملی پالایش و پخش ایجاد شده بود که بالاخره مشخص شد متولی این صندوق شرکت پالایش و پخش باشد و در صبح سه شنبه‌ای که من متوجه شدم تا ظهر همان روز با وزیر نفت جلسه گذاشتیم و متولی صندوق پالایش یکم مشخص شد و همان روز از شبکه خبر اعلام شد و صندوق پالایشی از شهریور ماه به مردم ارائه شد اما با این وجود عده‌ای از افراد به دروغ می‌گویند از دلایل ریزش بازار اختلاف وزیر نفت و وزیر اقتصاد بوده است.

دژپسند همچنین گفت: بر اساس مصوبه‌ای که از قبل بوده قرار بود یک درصد از صندوق توسعه ملی به صندوق توسعه بازار اختصاص پیدا کند که تا آن زمان این مصوبه اجرا نشده بود و ما با استفاده از مجوز از مقامات بالادست تصمیم گرفتیم این یک درصد را به صندوق توسعه بازار برای حمایت از بورس بیاوریم، اما قرار شد معادل ریالی این منابع به صندوق توسعه بازار وارد شود و قرار شد 510 میلیون دلار از منابع صندوق توسعه ملی به شکل ریالی اختصاص پیدا کند. اخیرا در نزدیک انتخابات گفته شد 200 میلیون دلار از منابع صندوق توسعه ملی برای صندوق توسعه بازار سرمایه اختصاص پیدا کند.

وزیر امور اقتصادی و دارایی همچنین گفت: ما به سازمان بورس تکلیف کردیم بخشی از کارمزد معاملاتی خود را چشم‌پوشی کند و به صندوق توسعه بازار اختصاص دهد و از محل کارمزد سازمان بورس و کارمزد کارگزاری‌ها پارسال حدود 1900 میلیارد تومان به صندوق تثبیت بازار اختصاص پیدا کرد. همچنین مصوباتی برای بازارگردانی داشتیم به گونه‌ای که قبلا 178 شرکت بازارگردان بودند که سال گذشته این رقم به 530 بازار گردان افزایش یافت. همچنین فروش اوراق خزانه، فروش اوراق تبعی و سایر ابزارها باعث شد که جلوی هجوم نقدینگی به بازار را بگیریم.

* نرخ بهره بین‌بانکی و انفجار نقدینگی دلیل ریزش بازار بود

وی گفت: زمانی که شاخص کل بازار سرمایه به یک میلیون و 500 هزار واحد رسید، عده‌ای گفتند حباب است و این شاخص در نهایت تا پایان سال گذشته به یک میلیون و 300 هزار واحد رسید که از ابتدای سال تا انتهای سال گذشته شاخص کل بورس 155 درصد رشد کرد.

دژپسند در جمع بندی گفت: نرخ بهره بین بانکی و فشار انفجار نقدینگی باعث ریزش بازار شد، از طرفی بانک‌ها در تسعیر نرخ ارز تصمیمات مختلفی گرفتند، عده‌ای مبنای محاسبات ارز خود را 11 هزار و 500 تومان گرفته بودند، بعدا با تسعیر ارز آن را به 15 هزار و 900 تومان رساندند. ما تنها کاری که کردیم این بود که ارقامی که بالاتر از نرخ سود مصوب بانک مرکزی در بانک‌ها اعمال می‌شود به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی نمی‌پذیریم تا به این وسیله نرخ سود مصوب در بانک‌ها رعایت شود.

* رئیس اسبق بورس با همتی اختلاف داشت

وزیر امور اقتصادی و دارایی همچنین در واکنش به گفته یکی از کاندیداهای ریاست جمهوری که از دلایل کاهش شاخص را عوض کردن سه رئیس سازمان بورس در یک سال عنوان کرده بود، گفت: نکته‌ای که به غلط گفته می‌شود در یک سال سه رئیس سازمان بورس عوض شدند، به طنز شباهت دارد، چون رئیس اسبق سازمان بورس زمانی جرقه استعفای خود را زد که در بهمن 98 برای جلوگیری از رشد سریع بازار در شورای عالی بورس پیشنهاد کرد شرکت‌هایی که به تعهد خود برای شناوری سهام عمل نکرده‌اند، را تنبیه کنیم اما همین آقای همتی رئیس کل بانک مرکزی با آقای شاپور محمدی اختلاف پیدا کرد و گفت چه معنایی دارد یک شرکت حقوقی را تنبیه کنیم و بنابراین آقای محمدی چندین بار استعفا کرده بود اما من از پذیرش آن خودداری می‌کردم، در نهایت شرایط به گونه‌ای برایش سخت شد که اصرار کرد و از بازار سرمایه رفت.

وی افزود: وقتی رئیس دوم آقای قالیباف اصل را آوردیم، همه گفتند ایشان فرد تحصیل کرده و متخصص و معتبر است. هم رئیسه دانشکده اقتصاد بوده و هم 10 سال سابقه مدیریت بورس تهران را دارد. اما فشارها آنقدر زیاد شد که نتوانست تحمل کند و از طرفی عدم همکاری برخی اعضای شورای عالی بورس باعث دلخوری ایشان شد و در پاییز سال 99 فشار وارد کرد که استعفا می‌دهد و حتی نامه استعفای خود را به استعفای قبلی عطف کرد و وقتی رئیس سازمان بورس استعفا می‌دهد باید ظرف دو هفته رئیس جدید معرفی شود. به این طریق استفعای آقای قالیباف اصل را با وجود اینکه قبول نمی‌کردم با آن مواجه شدم و جایگزین ایشان آقای دهقان دهنوی را انتخاب کردم که یک فرد علمی و متخصص است.

* ماجرای استفاده از بورس براس تامین کسری بودجه دولت

وی اضافه کرد: از طرفی گفته می‌شود دولت از بازار سرمایه 300 هزار میلیارد تومان برای کسری بودجه خود استفاده کرده که این هم یک دروغ است؛ اولا میزان اوراقی که ما می‌توانستیم طبق قانون بودجه منتشر کنیم 213 هزار میلیارد تومان بود که عمده آن در جریان تهاتر بین طلب‌های دولت و بدهی‌های دولت به شرکت‌ها و پیمانکاران انجام شد و فقط 125 هزار میلیارد تومان اوراق می‌توانست به صورت نقد عرضه شود که از این رقم هم 61 هزار میلیارد تومان در بازار سرمایه نقد شد، بقیه در بازار بدهی تامین مالی شد و ما اوراق را به حراج گذاشتیم و این فرق می‌کند که بگوییم دولت تامین کسری بودجه خود را انجام داد.

دژپسند تصریح کرد: بنابراین پارسال از محل فروش اوراق در بازار سهام 61 هزار میلیارد تومان و از محل واگذاری سهام دولت و دریافت اقساط سال‌های قبل 35 هزار میلیارد تومان به دست آوردیم که در مجموع 95 هزار میلیارد تومان دولت درآمد کسب کرد، بنابراین 300 هزار میلیارد تومان نیست و از طرفی نسبت 95 هزار میلیارد تومان به 570 هزار میلیارد تومان مصارف دولت در سال 99 رقم ناچیزی در حد 16.6 درصد است.

دژپسند همچنین گفت: عزیزانی که الان به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری صحبت می‌کنند بالاخره در قانون بودجه 1400 هم مجوز فروش اوراق داده شده است، این اوراق را می‌خواهند کجا بفروشند، مگر نه اینکه این اوراق را باید در بازار سرمایه به حراج بگذارند و یا اینکه در بازار اوراق بدهی بفروشند و بنابراین تامین کسری بودجه از محل فروش اوراق تامین مالی از جیب مردم نیست. امسال هم دولت باید 95 هزار میلیارد تومان سهام دولتی را برای بودجه بفروشد و برای اینکه این رقم اثر منفی در بازار سهام نداشته باشد، به صورت خرد و شناور عرضه نمی‌شود بلکه به صورت بلوکی عرضه می‌کنیم و این بازار فروش اوراق رقیب بازار سرمایه نیست. امسال تاکنون 27 هزار میلیارد تومان اوراق عرضه کرده‌ایم و اوراق بهادار به گونه‌ای است که اثر منفی در بازار نداشته باشد./فارس