«عید فطر»؛ تبلور ماه بندگی خدا

به گزارش راهبرد معاصر؛ رمضان ماه میهمانی خداست، ماهی که در آن برکات الهی بر انسان روزه دار جاری می گردد و خداوند متعال خیرات الهی را به سوی بندگان خویش فرو می فرستد و از طرفی ماه توبه و بازگشتن انسان به سوی پروردگار و قبولی آن در درگاه خداوند است؛ ماهی که قرآن در آن نازل شد و به استناد بسیاری از روایات سرنوشت انسان در این ماه و در شب قدر رقم می خورد.

 ماهی که فرشتگان در شب تقدیر که از هزار شب برتر و بهتر و پر فضیلت تر است برای تقدیر و سرنوشت انسان ها و تدبیر امور به زمین می آیند. خداوند رمضان را ماه میهمانی خود عنوان کرده است. ماهی که هر چه فضیلت است در خود جمع کرده است. از همین روست که با روئیت ماه شوال خداوند به انسان روزه دار پاداش عطا می کند و آن روز را برای مسلمان عید می خواند.

عید فطر، عید همبستگی و اتحاد

پایان ماه رمضان مصادف با اول ماه شوال را روز عید فطر می نامند روزی که با رؤیت هلال ماه شوال در پایان ماه رمضان، ثابت می‌شود؛ فطر به استناد روایات یکی از چهار عید مهم مسلمانان در همه دنیا و کشورهای اسلامی  محسوب می شود. در این روز، روزه حرام است و نماز مخصوصی دارد که باز هم به نشانه اتحاد و همبستگی به جماعت خوانده می شود. نمازی که از پر فضیلت ترین هاست. در عید فطر نیازمندان فراموش نمی شوند. روزه دار با پرداخت زکات فطره یا همان فطریه به نیازمندان روزه داری خود را تکمیل می کند.

امام هادی (ع) در روایتی در مورد تعداد اعیاد مهم نزد شیعیان،  فرموده اند«إنَّمَا الأعیادُ أربَعَةٌ لِلشّیعَة الفِطرُ و الأضحی و الغَدیرُ و الجُمُعَةُ»؛ شیعیان چهار عید دارند  فطر، قربان، غدیر و جمعه.

امام محمد باقر (ع) هم فرموده اند: « إِذَا کَانَ أَوَّلُ یوْمٍ مِنْ شَوَّالٍ نَادَی مُنَادٍ: یا أَیهَا الْمُومِنُونَ اغْدُوا إِلَی جَوَائِزِکُمْ» چون روز اول شوال فرا می‌رسد منادی ندا می‌کند: ای مۆمنان در این صبحگاه بشتابید برای جوایزتان که به پاداش عبادات رمضان می‌دهند.

عید فطر از جمله تعطیلات رسمی همه ممالک اسلامی است. تعطیلات عید فطر پس از مصوبه مجلس شورای اسلامی در سال 1390 یک روز افزایش یافت و این افزایش وارد تقویم رسمی کشور شد.

همانطور که پیش تر عنوان شد، روز اول شوال عیدی است که به پاداش یک ماه روزه داری و عبادات و گوش به فرمانی از خدا به مسلمان روزه دار داده می شود.

امام علی (ع) هم در روایتی چنین فرموده اند:« و إنَّ هذا الیَومَ یَومٌ جَعَلَهُ اللَّهُ لَکُم عِیداً و جَعَلَکُم لَهُ أهلاً ألافَاذکُرُوا اللَّهَ یَذکُرکُم وَ ادْعُوهُ یَستَجِب لَکُ »  

امروز روزی است که خداوند آن را برای شما عید قرار داد و شما را نیز شایسته آن ساخت؛ پس به یاد خدا باشید تا او نیز به یاد شما باشد و او را بخوانید تا خواسته‌هایتان را اجابت کند.

روزی برای گردهمایی مسلمانان

امام رضا (ع) هم در روایتی دیگر چنین فرموده اند: «روز فطر از این رو عید قرار داده شد تا روز گردهمایی مسلمانان باشد و در این روز گرد هم آیند و برای خدا به صحرا (فضایی باز) درآیند و خداوند را بر منتی که بر آنها نهاده است ستایش و به بزرگی یاد کنند.»

فطر هم مانند بسیاری دیگر از اعیاد مسلمانان خاستگاهی برای گردهمایی به منظور اتحاد و همبستگی است.

مسلمانانی که درجمعه آخر ماه رمضان به یاد مسلمانان مظلوم فلسطین گرد هم آمده و با سر دادن شعار علیه رژیم منحوس صهیونیستی به مبارزه برخاسته اند، در روز اول ماه شوال پاداش اعمالشان در ماه رمضان به آنها داده می شود. در این روز مسلمانان با هم خدا را در نماز روز فطر ستایش می کنند تا دشمنان مسلمانان از این اتحاد و همبستگی به وحشت بیافتند.

«عید» در لغت از ماده «عود» به معنای بازگشت است. لذا به روزهایی که مشکلاتی از قوم و جمعیتی بر طرف می‌شود و بازگشت به پیروزی‌ها و راحتی‌های نخستین می‌کند، «عید» گفته می‌شود. بدین ترتیب در پرتو اطاعت خداوند در ماه مبارک رمضان، صفا و پاکی فطری نخستین به روح و جان باز می‌گردد، و آلودگی‌ها که بر خلاف فطرت است، از میان می‌رود. از این جهت خداوند این روز را «عید» برای بندگانش قرار داده است.

 از طرف دیگر کلمه «فِطر» (بر وزن سِتر) به معنی شکافتن از طول است. سپس به معنی ایجاد و ابداع آمده است. «فِطر» (بر وزن ستر) به معنی افطار کردن و ترک روزه نیز می باشد، گویی روزه شکافته می‌شود و به معنای آغاز خوردن و آشامیدن نیز است.

عید فطر عید اولیای خدا

اما فلسفه این عید مهم چیست و چرا خداوند این روز را از پر فضیلت ترین روزها نامیده است؟ باید گفت عید فطر یکی از ۲ عید بزرگ اسلامی است که درباره آن احادیث و روایات بی‌شماری گفته شده است؛ پیش تر به چند مورد از این روایات از زبان حضرت علی، امام هادی، امام باقر و حضرت علی ابن موسی الرضا اشاره کردیم.

با این حال در ادامه همین آیات و روایات  عنوان می شود که این عید برای بندگانی است که در طول یک ماه از خوردن، آشامیدن و انجام اموری که رضایت خدا را در پی ندارد، خودداری کرده و تقوای الهی در پیش گرفتند. در پایان یک ماه روزه داری، روزی فرا می‌رسد که خداوند متعال در آن روزه داری را حرام و برای کسانی که استفاده معنوی از ایام رمضان بردند، عیدی با فضیلت و گوارا برپا می‌کند.

 بسیاری از بزرگان و اهل معرفت، از عید فطر به عنوان عید اولیای خدا یاد می‌کنند؛ یعنی این عید از آنِ کسانی است که در طول یک ماه بر اثر اطاعت و بندگی خدا به فرح و شادمانی و حالتی روحانی دسترسی پیدا کردند. روزه داری، عبادت، و توبه فرصتی برای رسیدن به درجه عالی معنوی مؤمنان فراهم می کند که تنها در ماه رمضان می توان آن را تجربه کرد.