بلینکن: گزارش‌ها درباره توافق با ایران دقیق و صحیح نیستند
وزیر امور خارجه آمریکا ادعاهای مطرح‌شده در رسانه‌های غربی درباره نزدیک بودن ایران و آمریکا به توافق را تکذیب کرد.
به گزارش راهبرد معاصر؛ «آنتونی بلینکن»، وزیر خارجه آمریکا روز جمعه ادعاهای مطرح‌شده در رسانه‌های غربی درباره حصول توافق با ایران را تکذیب کرد و گفت که این گزارش‌ها «دقیق و صحیح نیستند.»
بلینکن که در کنفرانس خبری مشترک با وزیر خارجه سنگاپور حضور داشت در پاسخ به سوالی درباره گزارش‌های منتشرشده درباره «مذاکرات غیرمستقیم آمریکا با ایران در عمان» و نزدیک بودن توافق میان دو طرف گفت: «درباره ایران، بعضی از گزارش‌هایی که ما درباره توافق بر سر مسائل هسته‌ای و به تبع آن، بر سر زندانی‌ها دیده‌ایم به زبان ساده دقیق و صحیح نیستند.»
روز گذشته رسانه‌های آمریکا مدعی شده بودند میان ایران و آمریکا «تفاهمی» حاصل شده که بر مبنای آن مقرر شده در ازای تعهد ایران به عدم غنی‌سازی اورانیوم در بالاتر از سطح ۶۰ درصدی و همچنین آزادسازی چند زندانی آمریکایی، دولت «جو بایدن» با آزادسازی بخشی از دارایی‌های مسدودشده ایران موافقت کند.
موضع سخنگوی وزارت خارجه آمریکا
ساعاتی بعدتر «متیو میلر»، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در کنفرانس خبری روز پنجشنبه حصول هر نوع توافق موقت یا تفاهم از هر نوع دیگر میان ایران و آمریکا در خصوص برجام را رد کرد.
میلر در پاسخ به سوالی در این باره گفت: «همان‌طور که دیروز گفتم در خصوص برنامه هسته‌ای ایران هیچ توافقی حاصل نشده است. گزارش‌ها در خصوص حاصل شدن معامله یا توافق یا هر چیز دیگری- هر اسمی می‌خواهید روی آن بگذارید- صحت ندارند.»
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در ادامه گفت دوست دارد پشت تریبون بایستد و بگوید توافقی برای بازگرداندن شهروندان آمریکایی به خانه حاصل شده اما «این اتفاق رخ نداده. این مسئله‌ای است که کماکان روی آن کار می‌کنیم و وقت و منابع زیادی برای محقق شدن آن صرف می‌کنیم.»
موضع ایران
«ناصر کنعانی» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز پیشتر در کنفرانس خبری هفتگی خود، توافق موقت و ترتیبات جدید جایگزین برجام را تأیید نکرد و گفت: «دولت ایران هیچگاه میز مذاکره را ترک نکرده و برای انجام مذاکرات جدی و محتوایی به منظور به نتیجه رسیدن مذاکرات، آمادگی جدی خود را نشان داده است».
پس از روی کار آمدن «جو بایدن» به‌عنوان رئیس جمهور در آمریکا و اعلام آمادگی برای بازگشت به برجام، در اواخر دولت دوازدهم مذاکراتی برای احیای برجام بین ایران و گروه ۱+۴ و به صورت غیرمستقیم بین ایران و آمریکا انجام شد. ۶ دور مذاکره در این خصوص برگزار شد اما گفت‌وگو به دلیل کارشکنی طرف‌های غربی به ویژه آمریکا به نتیجه نرسید.
موضع بلینکن درباره توافق هسته‌ای
آنتونی بلینکن در کنفرانس خبری روز پنجشنبه بار دیگر تأکید کرد دولت آمریکا دیپلماسی را بهترین روش در قبال ایران می‌داند. او با وجود این گفت که هیچ گزینه‌ای از روی میز برداشته نشده است.
وی گفت: «در خصوص بخش هسته‌ای این معادله (توافق با ایران)، ما مصمم هستیم که ایران هرگز به سلاح هسته‌ای دست پیدا نکند. کماکان معتقدیم بهترین روش برای تحقق این هدف از طریق دیپلماسی است.»
کشورهای غربی به رهبری آمریکا و رژیم صهیونیستی در سال‌های گذشته ایران را به پیگیری اهداف نظامی در برنامه هسته ای این کشور متهم کرده‌اند. ایران قویاً این ادعاها را رد کرده است.
ایران تأکید می‌کند به عنوان یکی از امضاکنندگان پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی (ان‌پی‌تی) و عضوی از آژانس بین المللی انرژی اتمی، حق دستیابی به فناوری هسته‌ای را برای مقاصد صلح آمیز دارد.
علاوه بر این، بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون بارها از تاسیسات هسته‌ای ایران بازدید کرده‌اند اما هرگز مدرکی که نشان دهد برنامه صلح آمیز انرژی هسته‌ای این کشور به سمت مقاصد نظامی انحراف داشته باشد، پیدا نکرده‌اند.
بلینکن در بخش دیگری از اظهاراتش گفت که دولت آمریکا هیچ گزینه‌ای را از روی میز برنداشته است. او گفت: «ما هیچ گزینه‌ای را از روی میز برنداشته‌ایم. این را به صراحت از رئیس‌جمهور شنیده‌اید، اما کماکان معتقدیم که دیپلماسی بهترین مسیر برای حرکت رو به جلو خواهد بود.»
وزیر خارجه آمریکا تأکید کرد: «هیچ توافقی در کار نیست و گزارش‌هایی که خلاف این را می‌گویند غیردقیق هستند.»
ادعای گمراه‌کننده
با آنکه دولت آمریکا ادعا می‌کند از نخستین روز آغاز به کار به دنبال احیای برجام بوده است شواهد نشان می‌دهد واشنگتن هیچگاه چنین قصدی را دنبال نکرده است.
دی‌ماه سال ۱۳۹۹، زمانی که بسیاری از تحلیلگران در آمریکا گمان می‌کردند بازگشت به برجام جزو نخستین اقدامات دولت بایدن خواهد بود بلینکن در جلسه تأیید صلاحیتش در مجلس سنا تأکید کرد که کاخ سفید دنبال «توافق طولانی‌تر و قوی‌تر» به جای برجام است و آمریکا هنوز با نقطه بازگشت به برجام فاصله دارد.
بلینکن در آن جلسه که روز ۳۰ دی‌ماه سال ۱۳۹۹ برگزار شد گفت: «رئیس‌جمهور منتخب معتقد است که اگر ایران به توافق بازگردد ما هم به این توافق برمی‌گردیم، اما از این مسئله، همراه با متحدانمان که بار دیگر با ما همراستا می‌شوند به عنوان سکویی برای دستیابی به یک توافق طولانی‌تر و قوی‌تر و رسیدگی به مسائل دیگر به خصوص مسئله موشکی و فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران استفاده خواهیم کرد.»
بلینکن در ادامه اضافه کرد: «حالا که این گفته شد، باید بگویم که با این نقطه فاصله زیادی داریم. باید ببینیم بعد از اینکه رئیس‌جمهور منتخب سر کار می‌آید ایران چه اقداماتی انجام می‌دهد و آماده انجام چه اقداماتی است، بعداً اگر آنها می‌گویند که به پایبندی برجام برگشته‌اند باید ارزیابی کنیم ببینیم آیا به وعده‌هایشان عمل کرده‌اند یا خیر.»
او در ادامه تصریح کرد که در خصوص برجام با نماینده‌های کنگره و همچنین رژیم صهیونیستی و کشورهای عربی منطقه رایزنی خواهد کرد.
بلینکن گفت: «بله، ما حتما با شما (نماینده‌های کنگره) مشورت خواهیم کرد. فکر می‌کنم همان‌طور که رئیس (کمیته روابط خارجی مجلس سنا) گفت مهم است که در آغاز این فرایند و نه پایان آن، با متحدان و شریکانمان در منطقه از جمله اسرائیل و کشورهای خلیج [فارس] هم تعامل کنیم.»
فشار هوشمند
جو بایدن هم در نخستین یادداشتی که قبل از رسیدن به سمت ریاست‌جمهوری آمریکا برای تشریح سیاست‌های خود در قبال ایران در سی.ان.ان نوشته بود نیز این را مشخص کرد که بازگشت به توافق هسته‌ای به هیچ عنوان هدف غایی آمریکا نیست و او [همانند دوران اوباما] اجرایی شدن برجام را نقطه آغازی برای «طولانی‌تر کردن و قوی‌تر کردن برجام» برای آمریکا می‌بیند.
بایدن در این یادداشت تصریح کرده بود که به جای «سیاست فشار حداکثری» دولت ترامپ که در دستیابی به اهدافش شکست خورده سیاست «فشار هوشمند» را در قبال ایران در پیش خواهد گرفت.
هم بر مبنای انتقادات مخالفان توافق هسته‌ای در آمریکا و هم بر مبنای اظهارات بعدی مقام‌های دولت بایدن روشن است که «قوی‌تر کردن برجام» کلیدواژه آمریکایی‌ها برای تلاش در جهت اضافه کردن محدودیت‌های موشکی و منطقه‌ای به بندهای توافق هسته‌ای بود.
بعد از آغاز مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین نیز هر گاه گزارش‌های مثبتی از نزدیک شدن طرف‌ها به توافق منتشر می‌شد دولت آمریکا تلاش می‌کرد ضمن اشاره به موانع برجا مانده ایران را مقصر عدم پیشرفت در گفت‌وگوها نشان دهد.
مقصرجلوه دادن ایران، سلب مسئولیت کامل از طرف غربی و القای اینکه پیشرفت مذاکرات تنها به تصمیم‌گیری طرف ایرانی وابسته است رویه ثابت موضع‌گیری مقام‌های آمریکا و سایر کشورهای غربی و رسانه‌های همسو با آنها در تقریباً تمامی ادوار مذاکرات رفع تحریم‌ها بود.
آخرین دور مذاکرات رفع تحریم‌های وین مردادماه گذشته در وین برگزار شد اما این گفت‌وگوها از آن زمان به بعد دچار وقفه شد. شواهد زیادی نشان می‌دهند بی‌میلی دولت آمریکا برای توافق اصلی‌ترین عامل توقف مذاکرات بود.
تحلیلگران می‌گویند برخی عوامل مانند فشارهای رژیم صهیونیستی، اختلافات با کنگره و مشکلات داخلی در آمریکا اصلی‌ترین دلیلی رویگردانی آمریکا از گفت‌وگوها بود.
جمهوری اسلامی ایران راستی‌آزمایی رفع تحریم‌ها، اخذ تضمین در خصوص ماندگاری برجام و رفع ادعاهای پادمانی آژانس اتمی را اصلی‌ترین مطالبه خود در مذاکرات رفع تحریم‌ها قرار داده و تأکید کرده که تنها بازگشت به قرارداد دوجانبه‌ای که در ازای برخی محدودیت‌ها نفع ملموس اقتصادی برای ملت ایران به همراه داشته باشد را منطقی می‌داند و آن را می‌پذیرد.
بستر ایدئولوژیک برجام
از سوی دیگر، کارشناسان می‌گویند دولت بایدن به دنبال توافقی است که با «بستر ایدئولوژیک» طراحی‌شده برای آن در دولت باراک اوباما همسو و همخوان باشد.
زمانی که باراک اوباما در سال ۲۰۱۵ به برجام دست یافت در برابر منتقدانش که معتقد بودند این توافق با سرازیر کردن پول به ایران باعث افزایش قدرت منطقه‌ای و موشکی تهران خواهد شد همواره این نکته را روشن می‌کرد که برجام بر «منطق نفوذ» به ساختار تصمیم‌گیری‌های سیاسی ایران استوار شده و نه تنها «منطق انتفاع» اقتصادی برای ایران را دنبال نمی‌کند، بلکه ساز و کارهایی برای جلوگیری از آنها دارد./ فارس