به گزارش راهبرد معاصر؛ با شروع دولت جدید، اما و اگرهای آینده مذاکرات هسته ای ایران و نحوه ارتباط و تعامل با کشورهای دور و نزدیک و دوست و دشمن هم بالا گرفته است؛ خصوصا که ایالات متحده آمریکا هم بیکار نمانده و سنگ اندازی ها و هوچی گری های جدید به راه انداخته است. تیم سازمان انرژی اتمی کشورمان در سفرهای اخیر خود به روسیه و وین و سخنرانی مهندس اسلامی در جایگاه ریاست سازمان انرژی اتمی کشورمان به نتایج خوبی در این زمینه دست یافته‌اند. در همین زمینه در گفتگویی با «بهروز کمالوندی»، سخنگوی سازمان انرژی اتمی کشور از برخی تعاملات و به ویژه نقش روسیه در مذاکرات اخیر و پیش رو صحبت کردیم.
جناب کمالوندی!بطور کلی نقش روسیه در مذاکرات را با توجه به موضع اخیر لاوروف درباره ضرورت بازنگری آمریکا در مواضعش و رفع برخی تحریم ها جهت حسن نیت نشان دادن به ایران را چطور ارزیابی می‌کنید؟
در پاسخ به این سؤال می‌توانم عرض کنم که روسیه مواضع سازنده و بسیار خوبی در ارتباط با مذاکرات با ما داشته است. این کشور همواره با درک درست از مواضع کشورمان و اینکه جمهوری اسلامی ایران در مواضع خود حقانیت دارد، سمت حق را گرفته و تلاش کرده که بیانگر مواضع کشور ما باشد، ما هم متقابلا همواره از این موضع روسیه قدردانی کردیم.
روسها خودشان هم تحت فشار تحریمی آمریکا هستند و اقدامات یک جانبه را نمی‌پذیرند و این را تقبیح کرده و بارها هم این مطلب را گفته‌اند و اعتقادشان این است که اقدامات یک جانبه، مخرب و غیرسازنده است و نمی‌تواند به نتایج مطلوب برسد، حتی نتایج مطلوب مورد نظر آن کشورها را هم برآورده نخواهد کرد.
همانطور که دیدیم و مشاهده کردیم آمریکا تاکنون نتوانسته از فشارهای تحریمی و حداکثری خود نتیجه لازم را بگیرد. هم ما و هم روسیه اعتقادمان بر این است که باید این عادت همیشگی آمریکا که گمان می کند با زور و فشار می‌تواند خواسته‌های خود را به دیگران تحمیل کند، دست بردارد به نظر می‌رسد روسیه در جهت همین خط به خوبی حرکت کرده است.
در حاشیه این سفر با روسیه هم دیدارهایی عمدتا با موضوع اصلی مذاکرات و موارد مطروحه بین دو کشور مطرح شد و مسایل مرتبط با نیروگاههای هسته‌ای و همکاری در زمینه‌های مختلف مطرح گردید. قول و قرارهایی گذاشته شد که مبتنی بر آنها قرار است تحولاتی در روابط دو کشور در این زمینه صورت بگیرد. این دیدارها در سطوح مختلف ادامه می یابد تا انشاءالله به نتایج مورد نظر دو کشور برسیم.
*حرف آژانس مبنی بر اینکه ایران مانع از تعویض کارت های دوربین توسط بازرسین آژانس شده چیست؟ آیا تسا در توافق گروسی با ایران درج شده بود یا مستثنی بود؟
پیش از این هم در مذاکراتی که هم در وین و هم در تهران بود به این امر اشاره شده بود که نظر آژانس از ابتدا این بود که این بیانیه مشترک شامل همه تجهیزات آژانس شود. دوربین‌های آژانس هر جا که سرویس لازم دارد، انجام شود و هر جا که لازم است، تعویض شود و یا کارتهای حافظه آن عوض شود که اطلاعات آن طبیعتا به دست آنها نمی‌رسد؛ بلکه کارتهای قدیم در یک محفظه با مهر و موم مشترک نگهداری خواهد شد. ما از همان ابتدا به دلیل اینکه تسای کرج تحت خرابکاری واقع شده بود و تحقیقات امنیتی و قضایی در مورد آن ادامه دارد با این خواسته آژانس مخالفت کردیم و به همین دلیل هم از واژه و عبارت "تجهیزات مشخص شده" استفاده کردیم؛ منظور این بود که نوع تجهیزات به توافق دوطرف است و نه تجهیزاتی که مورد نظر آژانس است تغییراتی خواهند داشت و سرویس خواهند شد که بر همان اساس هم اقدام شد.
منتهی بعد از اقدام اولیه آژانس خواستار همین موضوع که هم در تهران مطرح کرده بود و هم در وین و در هر دو مورد ما جواب منفی داده بودیم، مطرح شد. قرار نبود این مسئله دوباره از سوی آژانس مطرح شود اما به نظر می رسد این امر تحت فشارهای زیاد کشورهایی از جمله رژیم صهیونیستی انجام شده است. در موضع گیری‌هایی که ما داشتیم به خصوص در مصاحبه‌هایی که در همین چند روز گذشته مهندس اسلامی ریاست سازمان انرژی اتمی داشتند به این موضوع به خوبی اشاره شده است. در بیانیه رسمی هم که نماینده کشورمان در پایان جلسه کنفرانس عمومی قرائت کرد به این امر اشاره کرده است. هر چند ما یک نامه اعتراضی هم در همین خصوص نوشتیم که از طریق سفیر و نماینده دائم ما به آژانس تحویل داده شد و در آن عنوان شد که این خواسته آژانس بخشی از توافق ما نبوده و آنها هم خوب این مطلب را می‌دانند. به هر حال به نظر می‌رسد این امر تحت فشار قدرتهای زورگو مطرح و تکرار شده بود که با پاسخ قاطع ما در این زمینه مواجه شدند.
*با توجه به مواضع تند عربستان، فرانسه و امارات در مجمع عمومی سازمان ملل علیه ایران آیا در آینده شاهد ائتلاف بیشتر اروپا با بایدن علیه ایران در مسئله و برنامه اتمی خواهیم بود؟
بعضی از کشورهای اروپایی با بعضی از کشورهای عرب مرتجع، مواضع مشابهی نه به دلایل پادمانی بلکه به دلایل سیاسی داشتند. این کشورها تمایل داشتند در شرایط و مقاطع مختلف به ایران فشار بیاورند. این کشورها اخیرا هم این موضع را مجددا تکرار کردند؛ لذا مواضع اعلام شده مطلب جدیدی نیست و هر از چند گاهی بر جمهوری اسلامی ایران فشار می‌آورند تا ایران را به سمت خواسته‌های خود ببرند که این تصور غلطی است؛ چرا که ایران در گذشته هم ثابت کرده و نشان داده که جمهوری اسلامی ایران از مواضع اصولی خود به هیچ وجه کوتاه نمی‌آید.
متأسفانه شرایطی هم که سازمانهای بین‌المللی از جمله آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به دلیل تامین اعتبارات، هزینه ها و نیروی انسانی مورد نیازشان از سوی این کشورهای قدرتمند دارند و نفوذ آنها در این مجامع سبب شده برخی کشورها بدون اینکه نیازی به شرکت در رقابتها و انتخابات داشته باشند عضو دائم اینگونه سازمانهای بین‌المللی باشند. مانند پنج عضو دائم در شورای امنیت و برخی اعضا شورای حکام . در هر صورت کشورهای قدرتمند مواضع خودشان را دارند و تلاش می‌کنند به ایران فشار وارد کرده و از این فشارها استفاده سیاسی کرده و از این سازمان ها استفاده ابزاری کنند. اما آنچه مسلم است اینکه جمهوری اسلامی ایران چنین اجازه‌ای به آنها نداده و تا به حال هم در این مسیر موفق بوده و به نظر من در آینده هم موفق خواهد بود.
*آیا برنامه ایران برای همکاری با روسیه جهت تاسیس نیروگاه دیگری صحت دارد اگر دارد این پروژه همکاری کی راه خواهد افتاد؟
یکی از کشورهایی که بخاطر ساخت نیروگاههای بزرگ هسته‌ای به خوبی در سطح جهان شناخته شده روسیه است، ضمن اینکه بخش عمده‌ای از سوخت هسته‌ای دنیا را روسیه انجام تامین می‌کند. یکی از برنامه‌‌هایی که روسیه ظرف 10 الی 12 سال آینده دارند رسیدن به سهم شصت درصد از غنی سازی جهانی و در دست گرفتن بازار سوخت اتمی دنیا است. هم اکنون تعداد زیادی از کشورها با روسیه قراردادهایی دارند که ترکیه و بنگلادش و مصر و اردن جزو این کشورها هستند و حتی عربستان سعودی در این زمینه مذاکراتی داشته است. تعدادی از نیروگاههای چین ساخت روسیه است و این کشورها مشارکت گسترده‌ای هم در این زمینه دارد.
ما یک نیروگاه داریم و دو نیروگاه هم در دست ساخت است. طبیعتا اگر بخواهیم ظرفیت نیروگاهی‌مان را افزایش دهیم استفاده از همکاری روسیه در این زمینه می تواند یکی از ظرفیت‌های خوب در این راستا باشد. همانطور که مهندس اسلامی هم بدان اشاره داشتند اگر بخواهیم سهم برق هسته‌ای‌مان را افزایش دهیم حدود هشت هزار مگاوات فقط برق اتمی برای کشورمان نیاز داریم و با توجه به نیاز به منابع برق و کمبود آب و مسایل زیست محیطی لازم است سهم نیروگاه هسته‌ای در کشورما اضافه شود.
همانطور که عنوان شد اگر قرار باشد که نیروگاههای بعدی هم داشته باشیم طبیعتا یکی از کشورهایی که بیشترین امکان را برای همکاری با جمهوری اسلامی ایران دارد روسیه است اما در این خصوص بعد از بررسی های همه جانبه تصمیمات لازم اتخاذ خواهد شد.
مهندس اسلامی دیدارهایی هم با رؤسای هیئت های روسیه و آلمان داشتند که در آنجا هم مذاکرات خوبی صورت گرفت و انتظاراتمان از آژانس با روسای هیئت های این دو کشور مطرح شد؛ در ارتباط با روسیه بیشتر مسایل دو جانبه مطرح شد و نیز به ملاقات‌ها و دیدارهایی که قرار است در پیش باشد. مهندس اسلامی در این سفر همچنین مصاحبه های خوبی با رسانه‌هایی من‌جمله ان اچ کی ژاپن و خبرنگار صدا وسیمای مستقر در تهران داشتند که پوشش خبری خوبی هم داشت؛ لذا می‌توانم بگویم سفر خیلی خوبی بود و توانست مواضع کشورمان در ارتباط با موضوعات مختلف و روابطمان با آژانس به خوبی تشریح شود.