به گزارش «راهبرد معاصر»؛ ۲۴ مرداد مصادف با نخستین سالگرد خروج آمریکا از افغانستان است. با گذشت یک سال از خروج آمریکا از افغانستان متأسفانه هنوز آثار و تبعات سیاسی، امنیتی و اقتصادی این اشغال 20 ساله بر جامعه این کشور حاکم است. پس از سقوط دولت غرب‌گرا در افغانستان و حاکمیت طالبان که با خروج نیروهای آمریکایی همراه بود، همچنان فقر، ناامنی، بحران‌های اجتماعی و قومی اصلی‌ترین مشکلات این کشور است.
دولت آمریکا نیز که مسئول مستقیم شرایط موجود است، به جای پذیرش مسئولیت خود با وضع تحریم‌های ظالمانه بحران را تشدید کرده است. آمریکا با شعار مبارزه با تروریسم به افغانستان حمله کرد، اما حاصل آن کشته و مجروح شدن ده‌ها هزار غیرنظامی در این کشور بود. این رویه آمریکا و کشورهای غربی پس از پایان اشغال افغانستان نیز ادامه یافت و حتی آن دسته از افرادی که در زمان اشغال با آمریکا و ناتو همکاری می‌کردند، موفق به گرفتن پناهندگی از کشورهای غربی نشدند.
در حال حاضر نزدیک به ۲۵ میلیون نفر در افغانستان در فقر زندگی می‌کنند و ممکن است امسال ۹۰۰ هزار فرصت کاری دیگر در افغانستان از بین برود. شرایط امروز افغانستان از جنبه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بسیار نگران‌کننده است و چشم‌انداز پیشِ رو نیز امیدوارکننده نیست. تمرکز بر کمک به ایجاد ساختار سیاسی فراگیر و امدادرسانی اضطراری در زمینه‌های غذایی و بهداشتی و جلوگیری از شکل‌گیری بحران انسانی و افزایش فشارهای معیشتی بر مردم مظلوم این کشور ضروری است.
گسترش فقر و ناامنی، جا به جایی جمعیت، فروریختگی اجتماعی، شکل گیری امواج پناهجویان و حرکت دسته جمعی آنها به سمت مرزهای همسایگان از آورده های حضور طالبان در عرصه قدرت و سیاست افغانستان است
ابوالفضل ظهره وند، سفیر اسبق ایران در افغانستان در گفت‌وگو با «راهبرد معاصر» درباره فراز و فرودهای یک سال گذشته و ماحصل حضور طالبان در عرصه قدرت افغانستان گفت: یک سال از فرار و خروج شتاب زده آمریکایی ها از افغانستان و تحویل دادن افغانستان به هیئت حاکمه طالبان می گذرد؛ طالب هایی که با آمریکایی ها دو دهه در افغانستان درگیر بودند به دلیل راهبردهای مورد نظر آمریکا به راحتی روی کار آمدند تا چهره افغانستان را به شدت تغییر دهد.
وی افزود: با تغییر راهبرد آمریکا در افغانستان، این کشور با حاکمیت طالبان در موقعیت بدی قرار گرفته است، به نحوی که می توان گفت وضعیت کنونی به مراتب بدتر از دوره اول حضور طالبان در این کشور است. گسترش فقر و ناامنی، جا به جایی جمعیت، فروریختگی اجتماعی، شکل گیری امواج پناهجویان و حرکت دسته جمعی آنها به سمت مرزهای همسایگان از آورده های حضور طالبان در عرصه قدرت و سیاست افغانستان است.
سفیر اسبق ایران در افغانستان درباره چرایی بی عملی و انفعال طالبان در برابر انتقادهای جهانی نسبت به روند حاکمیتی آنها گفت: طالبان در برابر تمامی موضوعاتی که خود عامل و مقصر است، مسیر انفعال، بی تفاوتی و پاسخگو نبودن را در عرصه منطقه و بین الملل در پیش گرفته است تا در پرتو بی تفاوتی بعد از تشکیل ظاهری امارت اسلامی، اندیشه خود یعنی تبدیل امارت به خلافت اسلامی را کلید بزند.
ظهره وند عنوان کرد: طالبان داعیه دار حفظ و گسترش موقعیت خود است، به همین دلیل با وجود درگیری ظاهری با داعش، افکار و ریشه های فکری این گروه تروریستی را در درون خود دارد. طالبان امروز دیپلمات تر شده است و برای به رسمیت شناختن خود در عرصه بین الملل سیاسی کاری می کند تا پایه های موقعیت بین المللی خود را در این کشور تثبیت کند.
این کارشناس مسائل افغانستان درباره وضعیت این کشور یک سال پس از حضور داعش گفت: بعد از روی کار آمدن طالبان در یک سال گذشته همه مؤلفه های اجتماعی، اقتصادی، امنیتی در افغانستان شیب منفی داشته است به طوری که بیش از 90 درصد مردم این کشور زیر خط فقر زندگی می کنند و بیش از 45 درصد مردم نیازمند دریافت کمک غذایی هستند.
وی تصریح کرد: بعید به نظر می آید در صورت تداوم حکومت داری فعلی طالبان، جامعه جهانی این هیئت حاکمه را به رسمیت بشناسد. طالبان در حوزه تمدنی ایران عامل وقایعی است که به هیچ وجه به نفع فارسی زبانان و شیعیان و حتی اهل سنت نیست. بیشتر جمعیت افغانستان فارس زبان هستند و پشتون ها نزدیک به 35 درصد جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند، ضمن اینکه طالبان نماینده کل پشتون ها نیست، زیرا در رأی گیری مشخص می شود طالبان حتی نمی تواند نمایندگی پشتون های این کشور را کسب کند.
بعید به نظر می آید در صورت تداوم حکومت داری فعلی طالبان، جامعه جهانی این هیئت حاکمه را به رسمیت بشناسد
وی تصریح کرد: ایران با افغانستان اشتراکات مهم هویتی، تاریخ، زبان، دینی و مذهبی دارد، اما طالبان در حال ویران کردت و از دست دادن مؤلفه های ژئوپلیتیکی ماست. بخش هایی از شمال شرق افغانستان که در زمان طالبان اول در دست فارس زبان ها بود، امروز از دست آنها خارج شد و اثری از جبهه متحد در حد پنجشیر باقی نمانده است.
سفیر اسبق ایران در افغانستان تأکید کرد: طالبان تمامی مؤلفه های ژئوپلیتیکی همچون زبان، فرهنگ و تاریخ مشترک و مراسمات مهمی مانند نوروز و عزاداری عاشورا را در فرهنگ فارسی زبانان و شیعیان است حذف کرد. طالبان به دنبال از بین بردن ظرفیت بازیگری ما در افغانستان و جهان اسلام است.
وی گفت: بستن آب به روی ایران، خشک شدن هامون و … ازجمله کمترین فعالیت هایی است که طالبان برای مواجهه و مقابله با ایران در سر دارد. اگر امروز طالبان با ما تعامل محدودی دارد ناشی از نیاز آنهاست، در غیر این صورت، ماهیت طالبان مشخص می شود و با رادیکالهایی مواجه می شویم که حتی می‌توانند در برابر ایران بایستند.