قدرت‌نمایی داعش در سایه ضعف هیئت حاکمه افغانستان

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ هفته گذشته نشریه منتسب به گروه تروریستی داعش در افغانستان با انتشار اعلامیه‌ای به طالبان هشدار داد، روزهای بسیار سختی در پیش‌ دارند. داعش اعلام کرد، عناصر این گروه تروریستی در نقاط مختلف حضور دارند و طالبان را تهدید خواهند کرد.

این اعلامیه‌ هشدارآمیز در حالی منتشر شده که در هفته‌های گذشته حملات تروریستی داعش در افغانستان شدت بیشتری داشته است. در آخرین مورد، داعش با حمله انتحاری نثار احمد احمدی، معاون والی طالبان در بدخشان را ترور کرد. یک عنصر این گروه دو روز بعد در مراسم ختم نثار احمد در بدخشان با حمله  انتحاری صفی الله صمیم، فرمانده پیشین طالبان در بغلان را کشت. علاوه بر این، منابع محلی تأکید کردند در حادثه مذکور 18 نفر کشته و بیش از 30 نفر دیگر زخمی شدند.

حملات داعش قدرت طالبان را کاملاً در عرصه داخلی و خارجی به چالش کشیده و حملات هیئت حاکمه افغانستان تأثیری در کاهش فعالیت‌های داعش در این کشور نداشته است

به طور کلی در 6 ماه گذشته گروه تروریستی داعش بسیاری از فرماندهان طالبان را در عملیات‌های مختلف ترور که ازجمله آنها می‌توان رئیس پلیس طالبان، فرماندار بدخشان و فرماندار بلخ را بیان کرد. پیش‌تر مولوی صفی الله قوماندان امنیه سابق بغلان، رحیم الله حقانی و عمر خالد خراسانی از رهبران طالبان در آستانه نخستین سالگرد به قدرت رسیدن هیئت حاکمه افغانستان کشته شده بودند.

با وجود اینکه در دو سال گذشته چندین سرکرده داعش به وسیله نیروهای هیئت حاکمه افغانستان کشته شده‌اند، اما حملات داعش قدرت طالبان را کاملاً در عرصه داخلی و خارجی به چالش کشیده و حملات هیئت حاکمه افغانستان تأثیری در کاهش فعالیت‌های داعش در این کشور نداشته است.

پس از حاکمیت دوباره طالبان در افغانستان عناصر داعش حدود 300 حمله در ولایت‌های مختلف افغانستان انجام داده‌اند. به تازگی واشنگتن‌پست در گزارشی با استناد به اسناد افشاشده وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) مدعی شد، افغانستان به مرکز هماهنگی داعش تبدیل شده است و این گروه تروریستی تلاش می کند حملاتی را از خاک افغانستان در سراسر اروپا و آسیا برنامه‌ریزی کند.

گرچه برآورد دقیق آمار عناصر داعش در افغانستان دشوار است، اما طبق برخی منابع، در سال 2016 میلادی داعش که در اوج فعالیت هایش بود، حدود 3 تا 4 هزار جنگجو داشت. اکنون نیز برآوردها تعداد تروریست‌های داعشی را در این کشور همچنان 3 هزار نفر تخمین می‌زند.

داعش اکنون به صورت هدفمند تضعیف بنیه نظامی و مشروعیت هیئت حاکمه افغانستان را هدف قرار داده و به پاشنه آشیل آن تبدیل شده است. این گروه از همان تاکتیک‌های «جنگ و گریز» که تا همین اواخر به وسیله طالبان علیه دولت سابق افغانستان اعمال می‌شد، ازجمله انفجارهای کنار جاده‌ای و کشتارهای هدفمند استفاده می‌کند.

پیش‌تر داعش در عملیات‌های تروریستی غیر هدفمند و کور عمل می‌کرد و عمدتاً با هدف قرار دادن غیرنظامیان و به‌ویژه شیعیان تنها به قدرت‌نمایی و جلب نیرو می‌پرداخت؛ به شکلی که در کمتر از یک سال، تعداد اعضای این گروه در افغانستان دو برابر شدند، اما در ماه‌های اخیر حملات داعش هدفمند و برای ناکارآمد ساختن هیئت حاکمه افغانستان انجام می‌شود.

داعش علاوه بر به چالش کشیدن اقتدار امنیتی و توان ثبات‌آفرینی طالبان نزد افکار عمومی داخلی و جامعه بین‌المللی، با درپیش گرفتن راهبرد و شیوه‌های جدید عملیاتی از جنبه‌های دیگری نیز سد راه تلاش‌های هیئت حاکمه افغانستان برای کاهش مشکلات اقتصادی و پذیرش بین‌المللی شده است.

پیش‌تر داعش در عملیات‌های تروریستی غیر هدفمند و کور عمل می‌کرد و عمدتاً با هدف قرار دادن غیرنظامیان و به‌ویژه شیعیان تنها به قدرت‌نمایی و جلب نیرو می‌پرداخت

درباره دلایل قدرت‌گیری داعش در افغانستان عوامل متعددی نقش دارند؛ به عنوان نمونه، داعش از اختلافات درون هیئت حاکمه افغانستان که برای منافع جناحی و شخصی درگیر مبارزه هستند بهره‌برداری کرده و توانسته است بخشی از نیروهایش را از میان دیگر گروه‌های تروریستی که حتی روابط نزدیکی با طالبان دارند، جذب کند. همچنین اختلاف قابل توجهی میان رهبری طالبان پاکستان و افغانستان وجود دارد که به داعش اجازه داد اعضای آن را جذب کند.

از سوی دیگر موفقیت این گروه در انجام حملات پرسروصدا در افغانستان علیه شهروندان افغان و اقلیت‌ شیعیان، موجب جلب بیشتر منابع مالی از هسته مرکزی داعش در خارج از کشور و کمک مهمی به توانمندی داعش خراسان برای جذب نیرو بوده است. گزارش‌هایی نیز وجود دارد که تعداد کم، اما رو به رشدی از اعضای سابق سرویس جاسوسی و واحدهای نظامی نخبه افغانستان به داعش پیوسته‌اند تا برابر طالبان مقاومت کنند.

قدرت‌نمایی و افزایش فعالیت‌های تروریستی داعش در افغانستان در حالی است که هیئت حاکمه افغانستان می‌گوید، داعش به سرعت در حال نابودی است. با وجود ابراز نگرانی کشورهای منطقه از فعالیت داعش در کابل، مقام های ارشد هیئت حاکمه افغانستان بارها اعلام کرده‌اند درباره فعالیت داعش در این کشور بزرگ‌نمایی شده و این گروه در حال از بین رفتن است. در همین راستا ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان در سخنانی نگرانی کشورها از فعالیت داعش را بزرگ‌نمایی این گروه عنوان کرد و گفت: داعش گاهی مخفیانه و با مهارت حملاتی انجام می‌دهد و نسبت به تجاربی که داشته ایم و مردم افغانستان آن را دیده‌اند، نزدیک به یک درصد است.

هیئت حاکمه افغانستان برای پذیرش از سوی جامعه جهانی و همچنین گسترش و تثبیت قدرت خویش در سرتاسر کشور می‌بایست به جای کتمان حقیقت و انجام مانورهای قدرت‌نمایی نظامی در جوار مرزهای شرقی ایران، با تروریسم و مهم‌ترین نماینده آن، یعنی گروه تروریستی داعش مبارزه کند.

به سخن دیگر، هیئت حاکمه افغانستان برای پایان بخشیدن به انزوای منطقه‌ای و بین‌المللی خود باید حفظ امنیت، ثبات داخلی و مقابله با گروه تروریستی داعش را در اولویت‌های امنیتی خود قرار دهد.