به گزارش راهبرد معاصر؛ مسلما پیوستن رژیم صهیونیستی به FATF خبر بدی محسوب می شود. اما نکته نگران کننده یا خبر بسیار مهم و چالش برانگیز برای جمهوری اسلامی ایران به حساب نمی آید. بی شک آنچه برای ایران دارای اهمیت است. تصویب، پذیرش و اجرای اف ای تی اف است. یعنی موضوع مهم این است که آیا پیوستن ما به این موضوع باید به سرانجام برسد یا خیر؟
آیا حضور رژیم صهیونیستی در FATF برای ایران اهمیت دارد؟
جمهوری اسلامی ایران همچنان در سرگردانی تصمیم گیری موضوعات مختلفی از سوی نهاد مربوطه در پیوستن به FATF به سرمی برد. این سرگردانی از آنجاست اگر عضو FATF شویم و پلن های ذکر شده را به مرحله اجرا بگذاریم آیا از لیست سیاه خارج می شویم؟ آیا این موضوع و پیوستن به اف ای تی اف در نهایت منجر به کاهش یا لغو تحریم ها می شود؟ آنچه از سوی دنیای غرب در عضویت اف آی تی اف به جمهوری اسلامی عنوان شده عضویت در وهله اول و سپس شفاف سازی موضوعات ذکر شده است.
خروج جمهوری اسلامی ایران از بیانیه عمومی وابسته به اجماع کلی کشورها و نه حضور یک یا چند کشورخاص است. لذا شاید کلمه اجماع معادل فارسی خوبی برای این موضوع نیست، بنابراین به کار بردن لفظ اجماع موثر برای ایران معقول تر به نظر می رسد. در تعریف این واژه ها باید گفت هنگامی که مخالفت موثری علیه ایران وجود نداشته باشد نمی توان درباره چون و چند آن نیز به طور قطع اظهار نظر کرد. به خصوص هنگامی که درباره این پرونده صحبت شده و ایران بتواند جمع بندی هایی که به عنوان عوامل مخالف موثر از آن یاد می شود را از بین برده و بشکند. به این معنا که بیانیه کارشناسان قرائت شود و رئیس نهاد مربوطه اعلام کند که مثلا من فلان بند را درباره ایران قبول ندارم, این موضوع اگر توام با استدلال و حمایت چند کشور دیگر از ایران باشد آن زمان است که وضعیت باید از منظر دیگری با راهکارهای دیگری سنجیده شود.
به عنوان مثال در تابستان سال 96 که ایران خواستار خروج از" بیانیه عمومی" (public statement) بود و برای تحقق این موضوع تلاش کرد سه کشور آرژانتین، آمریکا و همچنین گروه شورای همکارهای خلیج فارس که از یک حق رای به عنوان یک کرسی در FATF برخوردار است با خروج ایران از بیانیه عمومی مخالفت کردند و مخالفت موثر آنها عملا مانعی در برابر خروج ایران شد.
البته شایان ذکر است رژیم صهیونیستی پیش از آنکه عضو ثابت نهاد اف ای تی اف شود عضو ناظر این نهاد با حق اظهار نظر بوده است. از این رو نگرانی ما از اظهار نظر اسرائیل یا تاثیر گذاری آن بر برنامه های نهاد اف ای ای تی اف تا حدودی چندان مهم نبوده و به نظر بیهوده است.
در یک نگاه کلی می توان گفت حضور این رژیم در این نهاد تنها به افزایش تعداد آرای منفی بالفعل علیه جمهوری اسلامی ایران کمک کند. به این معنا که آرای ذکر شده را از عدد سه به عدد چهار افزایش می دهد. هر چند افزوده شدن یک مخالف به این مجموعه خبر بدی است اما همان سه رای منفی برای اینکه ایران نتواند از" بیانیه عمومی" خارج شود کافی است.
تاثیر حضور احتمالی عربستان در FATF
به نظر می رسد هر چند درباره عضویت رژیم صهیونیستی در FATF استدلال های مختلفی می شود که گاها این مسئله به ضرر ایران است اما در واقع تنها موضوعی که محقق شده و تنها اتفاقی که با این عضویت رخ می دهد افزایش یک رای به آرای دیگر ضد ایرانی است. سه رای قبل از پیوستن اسرائیل به اف ای تی اف هم می توانست ما را از خروج از public statement دور کند. لذا در این وضعیت اگر کسی عنوان کند که طولانی کردن پیوستن ایران به اف ای تی اف به ضرر ما بوده، بنابراین عاملان این موضوع باید مورد بازخواست یا اعتراض قرار بگیرند سخن اشتباهی عنوان کرده است.
نه تنها عضویت رژیم صهیونیستی در FATF، بلکه حضور عربستان یا عضویت این کشور نیز در اف ای تی اف برای ایران تبعاتی به دنبال ندارد. عربستان سعودی در حال حاضر به عنوان عضوی از شورای همکاری خلیج فارس در داخل پلنری حضور دارد و رای می دهد. اینکه درخصوص اثرگذاری شواری همکاری خلیح فارس صحبت می کنیم بیشتر ناظر به آرای عربستان و امارات است. عربستان نیز به عنوان عضو ناظر FATF می تواند اظهار نظر کند. عضویت بعد از این عربستان سعودی هم در نهاد اف ای تی اف به معنای افزوده شدن یک رای مخالف به رای های پیشین است، یعنی چهار رای به پنج رای ضد جمهوری اسلامی ایران افزایش می یابد. این در حالی است که با افزایش یک یا دو رای باز با اثر گذاری سه رای یاد شده باقی می مانیم.
تاثیر عضویت رژیم صهیونیستی بر آرژانتین
مخالفت آرژانتین با خروج ایران از "بیانیه عمومی" به دلیل حضور قوی و تاثیر گذار لابی یهودی در داخل این کشور بخصوص در حوزه های مالی و اقتصادی آرژانتین است. لذا اسرائیل تا پیش از عضویت در نهاد اف ای تی اف تا حدودی به صورت نیابتی از طریق آرژانین اظهار نظر می کرده و حالا با ورودش به FATF خودش وارد شده است.
عدم تدبیر دولت
نکته ای که وجود دارد این است که ممکن است طول دادن عضویت ایران در اف ای تی اف در شرایط کنونی رفتار عاقلانه ای باشد. چرا که طولانی کردن زمان در برنامه ریزی و برخورداری از استراتژی متفاوت از تطویل در نحوه مواجهه صحیح با موضوع عضویت در اف ای تی اف است. هنگامی استراتژی تعریف شده ای به نام طولانی کردن و اتلاف وقت داریم، گاهی هم طولانی شدن و اتلاف وقت در پذیرش یا عدم پذیرش موضوعی به دلیل عدم برخورداری از استراتژی است، لذا معانی این دو و تبعات اجرایی در جزییات آن نیز با هم متفاوت هستند.
متاسفانه در حال حاضر دولت جمع بندی خاصی در مواجهه با موضوع عضویت در نهاد اف ای تی اف ندارد. قطعا در فضای موجود اصرار دولت در تکمیل پلن FATF اشتباه است و دراین موضوع شکی نیست. اما خود دولت به دلیل اینکه رویکرد جایگزین مناسبی تدوین نکرده است تنها در خط اصرار برای پیوستن به نهاد FATF باقی مانده است؛ لذا یکی از دلایل اصرار دائمی و تاثیر در تکمیل پلن های عضویت در اف ای تی اف برگرفته از عدم جایگزینی موضوعی مناسب درباره فائق آمدن بر مشکلات تحریمی است. از این رو می توان گفت دولت نقشه جایگزینی ندارد نه به دلیل اینکه دولت قادر به تدوین نقشه جایگزین مطلوبی نیست، بلکه به نظر می رسد دولت حوصله فکر کردن و برنامه ریزی را ندارد.