به گزارش «راهبرد معاصر»؛ سال های سال است هوای پاک و تنفس در آن به رؤیایی بی بدیل مبدل شده است، زیرا هوایی که نفس می‌کشیم به دلیل فعالیت های صنعتی، استفاده از وسائل نقلیه با سوخت های فسیلی، استفاده بیش از حد از فناوری های صنعتی و مصرف آلاینده های پر کاربرد و وسایل گرمایشی و سرمایشی پر از آلاینده‌های خطرناک و سمی است.
سالانه میلیون‌ها نفر در سراسر جهان به علت مشکلات ناشی از آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند؛ عنوان شده بیش از ۷ میلیون مرگ زودرس سالانه در دنیا به دلیل آلودگی هوا بوده است و این تعداد بیش از ۶ برابر کسانی است که براثر ابتلا به مالاریا و بیش از چهار برابر کسانی است که براثر ابتلا به ایدز می‌میرند.
در کشور نروژ تعداد کشته‌شدگان بر اثر آلودگی هوا ۱۰ برابر جان باختگان سوانح رانندگی است و امروز بیشتر کشورهای دنیا با این معضل دست به گریبان اند. طبق آمار سال 1400 وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در 27 شهر آلوده ایران حدود ۲۱ هزار مرگ و میر منتسب به آلودگی هوا ناشی از ذرات معلق ۲.۵ میکرون گزارش شده است و از این آمار، ۶ هزار مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا تنها سهم تهران می شود.
راهکارهای دولتی یک سر ماجرای کاهش آلودگی هوا و لازم است برخی وظایف و راهکارهای عمومی نیز در راستای بهینه سازی تنفس مردم مورد توجه و اجرای عموم قرار گیرد
به روایت آمارها، پایتخت‌نشینان از ابتدای سال جاری تاکنون ۱۳۸ روز هوای قابل قبول، ۹۶ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس، ۱۰ روز هوای ناسالم برای همه افراد جامعه و دو روز هوای بسیار ناسالم، دو روز هوای خطرناک و تنها دو روز هوای پاک را تجربه کرده اند.
چرا با وجود خبرهایی که هر روز از مصوبات درباره هوای ناسالم به گوش می رسد، دولت ها برای کاهش آلودگی هوا اقدامی انجام نمی دهند؟ باید گفت، «قانون هوای پاک» از سال ۹۶ تصویب شده، اما اجرای آن همچنان اندر خم یک کوچه مانده و بسیاری از مواد آن به ویژه در دولت گذشته بی توجه رها شده و اجرایی نشده است. به نظر می آید موادی که باید به تسهیل تنفس مردم کمک کنند، باید از حد نوشته روی کاغذ خارج شوند و مهم تر آنکه دستگاه های مختلف به تکالیف خود در این زمینه درست عمل کنند.
طبق برآورد کارشناسان، اسقاط وسایل نقلیه فرسوده، استانداردسازی سوخت مصرفی وسایل نقلیه و بهینه‌سازی مصرف سوخت خانگی و صنایع حدود 10 درصد، توسعه و نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی حدود 9 درصد، تأمین مالی و ارزیابی عملکرد مبتنی بر بودجه و تجهیز نیروگاه‌ها به سیستم‌های کنترلی حدود هفت درصد، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر حدود 6 درصد و استانداردسازی سوخت مصرفی نیروگاه‌ها حدود پنج درصد در کاهش آلودگی هوا سهم دارند.
همچنان این مواد قانونی و راهکارهای کاهش آلودگی هوا اجرایی نمی شود. با وجود این، اسقاط خودروهای فرسوده، نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی، استانداردسازی سوخت مصرفی وسائل نقلیه، بهینه سازی مصرف سوخت خانگی و تبلیغ استفاده از وسائل نقلیه عمومی و کاهش تردد خودروهای شخصی از مهم ترین راهکارهای کاهش آلودگی هوا به ویژه در کلانشهرهاست.
مجموع این موارد تکالیف دستگاهی بسیاری برعهده سازمان ها گذاشته، اما همچنان با تعلل دستگاه های مجری با چالش مواجه و لازم است سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان ناظر و مجری اصلی به آن رسیدگی و دستگاه های متخلف در اجرای وظایف قانونی در زمینه اجرای قانون هوای پاک را برای برخورد به قوه قضاییه معرفی کند.
راهکارهای دولتی یک سر ماجرای کاهش آلودگی هوا و لازم است برخی وظایف و راهکارهای عمومی نیز در راستای بهینه سازی تنفس مردم مورد توجه و اجرای عموم قرار گیرد. باید گفت، تبلیغ به استفاده از وسائل نقلیه عمومی از وظایف دولت است، اما مردم نیز می توانند با استفاده از وسایل حملونقل عمومی و کاهش استفاده از وسائل شخصی در بهبود هوا و کاهش آلودگی نقش مؤثری ایفا کنند.
مردم می توانند با رانندگی هوشمندانه از هدر رفت و افزایش مصرف سوخت جلوگیری کنند و مهم تر آنکه به طور مداوم خودروی خود را از نظر مصرف بهینه سوخت بررسی و استفاده از سوخت های پاک یا کمتر آلاینده را جایگزین کنند. کنترل باد لاستیک خودروهای شخصی از دیگر راهکارهای کمک به کاهش مصرف سوخت است.
استفاده از فضای سبز و افزایش سطح آن در کلانشهرها نقش مؤثری در کاهش آلودگی هوا دارد، لذا مجریان باید وسعت فضای سبز را افزایش دهند و مردم نیز می توانند با گل کاری حتی در آپارتمان و مقابل درب منازل خود به این موضوع کمک کنند، زیرا گیاهان آلودگی ها را جذب و هوای پاک منتشر می کنند.
مردم می توانند با رانندگی هوشمندانه از هدر رفت و افزایش مصرف سوخت جلوگیری کنند و مهم تر آنکه به طور مداوم خودروی خود را از نظر مصرف بهینه سوخت بررسی و استفاده از سوخت های پاک یا کمتر آلاینده را جایگزین کنند
کاهش مصرف وسایل الکتریکی و خاموش کردن لامپ های اضافی، استفاده از انرژی خورشیدی به جای برق و استفاده از برق سبز، کاهش مصرف کاغذ با مصرف پشت و رو و ... نیز از راهکارهای عمومی برای کاهش آلودگی های زیست محیطی ازجمله آلودگی هواست.
به جز دستگاه های دولتی به بسیج عمومی مردم برای کاهش آلودگی های هوا در کلِانشهرها نیاز است تا تنفس برای کودکان راحت تر و از آسیب های جبران ناپذیر به مادران باردار و فرزندان آینده این سرزمین جلوگیری شود.