به گزارش راهبرد معاصر؛ علی سلاجقه در پیامی به مناسبت روز جهانی تنوع زیستی افزود: امروزه تمام مولفه‌های اقتصادی، ایمنی، امنیت و حتی فرهنگی و اجتماعی مرتبط با محیط زیست اگر کاملا وابسته به تنوع زیستی نباشند حداقل موثر و متاثر از تنوع زیستی است، تجربه تلخ کووید ۱۹ به دنیا نشان داد که حتی کوچکترین اجزای تنوع زیستی چگونه می‌تواند دنیا را با مخاطره جدی روبرو کند، بنابراین حفاظت از تنوع زیستی در تمام حوزه‌ها و سطوح خود، اعم از اکوسیستم‌های خشکی و آبی، گونه‌ها و جمعیت‌ها و منابع ژنتیکی در راستای رسیدن به توسعه پایدار، به موضوعی جدی و مهم برای جامعه جهانی تبدیل شده، به طوری که اکنون بخش مهمی از موضوعات نشست ها، اجلاس‌ها و کنوانسیون‌های بین المللی را به خود اختصاص داده است.
وی اظهار داشت: با این همه، بررسی‌های اخیر در سطح جهانی نشان از تداوم زوال تنوع زیستی دارد، شاخص جهانی سیاره زنده در سال ۲۰۲۰ نشان می‌دهد که در سال‌های ۱۹۷۰ تا ۲۰۱۶ میلادی جمعیت پستانداران، پرندگان، دوزیستان، خزندگان و ماهی‌ها به طور میانگین ۶۸ درصد کاهش یافته است، حدود ۷۵ درصد از سطح فاقد یخ کره زمین دچار تغییرات قابل توجه شده و بیشتر اقیانوس‌ها آلوده و حدود ۸۵ درصد مساحت تالاب‌ها از بین رفته است، به طور متوسط حدود ۲۵ درصد از گونه‌های جانوری و گیاهی ارزیابی شده در سطح جهان در معرض تهدید هستند که نشان می‌دهد اکنون حدود یک میلیون گونه با خطر انقراض روبرو هستند. این عدد در مورد جمعیت مهره داران خشکی کشور بیش از ۸۶ گونه است.
سلاجقه ادامه داد: ایران مرکز پیدایش بخش مهمی از ذخایر ژنتیکی ارزشمند جهان و مرکز اولیه و ثانویه تنوع گونه‌های مهم بی شماری از جمله گونه‌های گیاهی ارزشمند تجاری مانند گندم، سیب، زعفران، پسته، گل رز، انار و گونه‌های گیاهی دارویی معطر بوده و به همان میزان از تنوع زیستی بسیار غنی برخوردار است، زیست بیش از ۲۰۰۰ مهره دار، بیش از ۲۰۰۰۰ بی مهره و بیش از ۸۶۰۰ هزار گونه گیاهی و تعداد قابل توجهی گونه‌های انحصاری در ایران، بخش‌های مهمی از کشور را در کمربند نقاط داغ تنوع زیستی دنیا قرار داده است. اما این مواهب خدادادی در عین ایجاد ظرفیت‌های عظیم زیستی، مسئولیت همه ما را در حفظ و حراست از آن دو چندان می‌کند چرا که با چالش‌های جدی روبرو است.
وی افزود: تاثیر پذیری شدید تنوع زیستی کشور از تغییرات اقلیمی، چالش‌های منطقه‌ای و فرامرزی به ویژه در مدیریت منابع آبی، ریزگردها، تالاب‌های مرزی و مشترک و اثرات آنها بر تنوع زیستی کشور، وجود ناامنی و جنگ افروزی‌های متوالی در منطقه توسط کشور‌های خارج از منطقه و به تبع آن گسترش فقر، نابودی زیستگاهها و زوال تنوع زیستی، عدم اجرای تعهدات کشور‌های توسعه یافته در راستای اهداف اصلی کنوانسیون تنوع زیستی در تضمین تسهیم عادلانه منافع حاصل از بهره برداری، تحریم‌های غیرقانونی اعمال شده بر کشور توسط یک کشور غیر عضو کنوانسیون تنوع زیستی (ایالت متحده امریکا) و اثرات آن بر برنامه‌های حفاظتی، عدم توجه به ارزش‌های محیط زیستی و تنوع زیستی در اجرای پروژه‌ها و چرای بی رویه دام، تغییر کاربری اراضی، تبدیل زیستگاهها، وفور سلاح و شکار غیر مجاز و ضعف قوانین و مقررات برخی از این چالش‌ها است.
معاون رییس جمهوری گفت: ایران به عنوان یک کشور شاخص از نظر تنوع زیستی و نیز متعهد به کنوانسیون تنوع زیستی، با توجه به مفاد جدید چارچوب جهانی تصویب شده در پانزدهمین نشست متعاهدین در سال ۲۰۲۲ در مونترال کانادا (چارچوب کونمینگ-مونترال) که تاکید بر کاهش انقراض گونه‌ها و حفظ زیستگاهها دارد، مسئولیت ملی و جهانی خطیری بر دوش دارد و با تکیه بر توان علمی، فنی داخلی و ارتباطات علمی با مراجع بین المللی، نسبت به نگهداشت و حفاظت از ذخایر تنوع زیستی ارزشمند خود اقدام خواهد کرد کما اینکه تاکنون اقدامات ارزشمندی انجام داده است.
وی ادامه داد: افزایش مناطق چهارگانه تحت مدیریت به عنوان مناطق حفاظت شده که تضمین کننده حفاظت موثرتر از گونه‌های ساکن در این مناطق به ویژه مناطق دارای اهمیت ویژه برای تنوع زیستی و خدمات اکوسیستم است یکی از این اقدامات است و اکنون ۳۰۹ منطقه در ۴ رده حفاظتی با مساحتی بیش از ۱۹ میلیون هکتار و سطح پوشش ۱۱.۶ درصد مساحت کشور تحت حفاظت و مدیریت مستقیم سازمان حفاظت محیط زیست است.
سلاجقه گفت: تدوین ضوابط و قوانین و مقررات مورد نیاز برای گسترش کمی و کیفی حوزه تاثیر برنامه‌های حفاظتی، تدوین واجرای برنامه‌های عمل مدیریت گونه‌های در معرض تهدید کشور، برنامه ریزی جدی برای توسعه حفاظت مشارکتی با نهادها، موسسات و افراد حقیقی و حقوقی علاقمند و ذی نفعان، پایش وضعیت گونه‌ها و بروز رسانی وضعیت حفاظتی آنها، کنترل و مدیریت گونه‌های مهاجم و بیگانه و تهیه و اجرای طرح‌های مدیریت زیست بومی تالاب‌های کشور به عنوان اقدامی موثر برای حفظ تنوع زیستی وابسته به تالاب‌ها از دیگر اقدامات صورت گرفته است.
سازمان ملل متحد برای افزایش آگاهی‌ها از مسائل مربوط به تنوع زیستی، روز ۲۲ مه (اول خرداد ماه) را روز جهانی تنوع زیستی نامگذاری کرد. / ایرنا