به گزارش راهبرد معاصر؛ افزایش میزان سقط جنین در میان ایرانیان امروزه بدل به چالشی وسیع در جامعه شده تا آنجا که مسئولین را به سوی تدبیر جهت کاهش این ناهنجاری سوق داده است. بر اساس آمار رسمی که وزارت بهداشت اعلام کرده در سال حدود 220 هزار سقط جنین داریم که 120 هزار مورد آن غیرقانونی است.
به نظر می‌رسد که میزان سقط‌های غیر قانونی فراتر از ۱۲۰ هزار تن باشد تا آنجا که برخی کارشناسان میزان وقوع سقط‌ها در هر روز را بیش از ۱۰۰۰ نفر اعلام نموده‌اند.
فارس در گزارشی جامع به علل این مقوله پرداخته و خواستار اتخاذ تدابیری ویژه جهت کاهش این رخداد شده است. در این گزارش آمده است که مهمترین و گسترده‌ترین پژوهش در خصوص عوامل موثر بر سقط غیرقانونی، تحقیقی است که دکتر «امیر عرفانی» استاد جامعه‌شناسی سلامت دانشگاه «نیپسینگ»کانادا بر روی زنان تهرانی انجام داده است. دکتر عرفانی برای بررسی علت سقط‌های ناسالم یا غیرقانونی، پژوهش مفصلی را با در نظر گرفته یک بازه زمانی 5 ساله و در سال‌های 1388 و 1393 انجام داده که در هر مرحله حدود 3 هزار زن مورد بررسی قرار گرفته است. یافته‌های این پژوهش، نکات مهم و قابل تأملی را در خصوص علت‌های گرایش به سقط نشان داد. نکته مهمی که در یافته‌های این پژوهش خود را نشان می‌دهد این است که بیش از 80 درصد این زنان، از روش‌های پیشگیری استفاده می‌کرده‌اند.
طبق یافته‌های این تحقیق که در مجله زنان مامائی و نازائی ایران به چاپ رسیده است، هرچه زنان «ثروتمندتر» باشند، احتمال اقدام به سقط در آن‌ها بیشتر است. این یعنی بر خلاف تصور عمومی یا ذهنیتی که القا می‌شود، مشکلات اقتصادی یا فقر علت سوق پیدا کردن زنان به سقط جنین نیست و برعکس زنان هر چه از نظر اقتصادی در وضعیت بهتری باشند، احتمال اقدام به سقط در آن‌ها بیشتر است. در نتیجه که بر خلاف فضاسازی‌های موجود مبنی بر تأثیر وضعیت اقتصادی بر آمار بالای سقط، عمده آمار سقط مربوط به خانواده‌هایی است که از نظر اقتصادی درسطح بالایی قرار دارند. محققان اجتماعی در این خصوص می‌گویند بین طبقه اجتماعی و سقط رابطه مستقیم وجود دارد به این خاطر والدین در طبقات بالای اجتماعی، فرزند را بیشتر مانع پیشرفت خود میدانند و از طرفی برای بزرگ کردن فرزند به سطح رفاه و امکانات بیشتری نیاز دارند.
یافته‌های این پژوهش گسترده، موضوع مهم دیگری را نیز نشان می‌دهد و آن اینکه احتمال سقط در بین زنان بدون فرزند و یا دارای یک فرزند، بیشتر است. یعنی علت اصلی اقدام به سقط برای بسیاری از زنان، تعداد فرزندان زیاد نیست بلکه تلاش برای عدم قبول مسئولیت فرزند و یا تحت‌تاثیر این نگاه القا شده طی این سال‌هاست که فرزند کمتر به معنای زندگی بهتر خواهد بود. به عبارت دیگر، یکی از علت‌های اصلی آمار بالای سقط جنین در کشور، رواج گرایش به تک‌فرزندی در طی سال‌ها اخیر است که عوامل مختلفی مسبب آن بوده است؛ از فضاسازی اجتماعی برای سوق‌دادن خانواده‌ها به فرزند کمتر تا تبلیغات رسانه‌ای مختلفی که نگرش عموم نسبت به فرزند بیشتر را منفی نموده است.
در تحقیقات مفصل دکتر عرفانی، ارتباط میان سطح تحصیلات زنان با سقط جنین توسط آنان نیز مورد بررسی قرار گرفت که نتایج این تحقیقات نشان داد زنانی که تحصیلات بالاتری دارند، با احتمال بالاتری به سقط جنین اقدام خواهند کرد. این موضوع را می‌توان متأثر از فرهنگی دانست که تحصیلکرده بودن را مساوی با تعداد کمتر فرزندان معرفی نموده است.
نکته آخر آنکه طبق این پژوهش، اقدام به سقط در میان خانواده‌ها و زنانی که اعتقادات مذهبی کمتری دارند، بیشتر است. از این موضوع می‌توان اینگونه استنباط کرد که باورهای مذهبی در خصوص حرام بودن اقدام به سقط، تاثیر مهمی بر محافظت از جنین‌های به دنیا نیامده دارد.
نتایج پژوهش دکتر عرفانی، در تحقیقات دیگری که پژوهشگران سایر شهرها در خصوص علت‌های گرایش به سقط انجام داده‌اند نیز تکرار شده است. از جمله در سال 90، «فیروزه ویسی» و «مریم زنگنه» دو تن از اساتید زنان و زایمان در دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه پژوهشی برای بررسی انگیزه اقدام به سقط و روش‌های به کار رفته انجام دادند. طی این پژوهش تمام زنان کرمانشاهی که در بازه زمانی فروردین تا اسفند سال 90 به سه مطب کلینیک ویژه دانشگاه علوم پزشکی این شهر مراجعه کرده بودند را مورد بررسی قرار دادند و انگیزه سقط، روش پیشگیری و مکان انجام آن را ثبت کردند. یافته‌های این پژوهش نشان داد، ســقط در زنان «با تحصیلات بالا» بیشــتر بوده و به طور عمده توســط ماما و در مطب انجام شده بود. مهمترین دلایل زنان برای سقط، «عدم تمایل» به داشتن فرزند بیشتر و فاصله کم با فرزند قبلی بود.
در این پژوهش نیز بالا بودن تحصیلات در زنانی که اقدام به سقط کرده‌اند، نشان می‌دهد عدم آگاهی نسبت به روش‌های پیشگیری عامل تأثیرگذار در بارداری ناخواسته آنان نیست. یافته‌های این تحقیق در خصوص روش‌های پیشگیری از بارداری توسط این زنان، این موضوع را تأیید می‌کند. چنانچه بیش از 80 درصد این زنان، از یکی از روش‌های مرسوم پیشگیری استفاده نموده‌اند و متنوع بودن این روش‌ها نشان‌دهنده آگاهی بالای این زنان نسبت به آن بوده است. بر این اساس به نظر می‌رسد این زنان نیز تحت‌تاثیر فرهنگ جامعه مبنی بر لزوم داشتن تعداد فرزندان کمتر، اقدام به سقط جنین نموده‌اند.