به گزارش راهبرد معاصر؛ کرونا بازار شب عید را به کسادی کشاند، از طرفی بسته شدن مرزها نیز صادرات آجیل ایرانی را کاهش داد، اما آچیل همچنان خیال کم شدن ندارد، با توجه به سابقه گذشته قیمت سرسام آور پسته دیگر آن را از سبد خوراک ایرانیان بیرون رانده است، قیمت پسته در 96 حدود 40 تا 50 هزار تومان بود ولی در 97 تا 200 هزار تومان پیش رفت و هم اکنون بسته به نوع پسته از کیلویی 80 تا 160 هزار تومان قیمت دارد، بر اساس دو سناریو قیمتی پیش بینی میشود قیمت این محصول تا شب عید یا به همان قیمت بالای 200 هزار تومان در شب یلدا صعود کند و یا با توجه به ضعف طرف تقاضا قیمتی برابر با روزهای عادی را تجربه کند، آنچه آزاردهنده است این است که سازوکار قیمتی شفافی بر این بازار و بازارهای مشابه حاکم نیست. پسته کاران میگویند قیمت پسته باید دلاری حساب شود، سوالی که مطرح میشود این است که چرا در حالی که پسته کاران قیمت پسته را با هموطنان خود به صورت دلاری حساب میکنند، از معافیت مالیاتی در بخش کشاورزی و انواع و اقسام یارانه ها و بهره مندی های دولتی استفاده میکنند؟ دولت باید در این زمینه پاسخگوی این نکته باشد که چرا قیمت آب و سایر ملزومات تولیدی پسته کاران را به دلار حساب نمیکند؟ سوال بعدی این است که سایر کشاورزان هم محصولات خود را صادر میکنند چطور است که در شهرهای تولیدکننده پسته، دیگر محصولات کشاورزی به قیمت دلاری عرضه شود؟
قیمت آجیل و پسته دائما در تب و تاب است، آنچه مردم میبینند تفاوت قیمتهای گاه تا 100 هزار تومان است، به گونه ای که قیمت این محصولات در سال 96 حدود 40 تا 50 هزار تومان بود ولی همین محصول در ابتدای سال 98 تا بالای 200 هزار تومان بالا رفت و هم اکنون حول و حوش 150 هزار تومان جا خوش کرده است، سوال اینجاست که منشا و سازوکار این قیمت های عجیب و غریب چیست؟ چرا سازوکارهای شفافی برای این مسئله وجود ندارد؟
تولیدکنندگان پسته میگویند قیمت پسته به این دلیل که تنها 20 درصد از تولید پسته کشور در داخل مصرف میشود باید با معیار قیمت جهانی آن محاسبه گردد، آنها بر این معیار قیمت پسته در داخل کشور را به صورت متوسط بین 8 تا 15 دلار تعیین میکنند که این رقم معادل حدود 104 تا 200 هزار تومان است.
اما در مقابل سوالی که مطرح میشود این است که چرا در حالی که پسته کاران قیمت پسته را با هموطنان خود به صورت دلاری حساب میکنند، از معافیت مالیاتی در بخش کشاورزی و انواع و اقسام یارانه ها و بهره مندی های دولتی استفاده میکنند؟ دولت باید در این زمینه پاسخگوی این نکته باشد که چرا قیمت آب و سایر ملزومات تولیدی پسته کاران را به دلار حساب نمیکند؟ سوال بعدی این است که سایر کشاورزان هم محصولات خود را صادر میکنند، چطور است که در شهرهای تولیدکننده پسته، دیگر محصولات کشاورزی به قیمت دلاری عرضه شود؟
مصطفی احمدی رئیس اتحادیه آجیل و خشکبار تهران میگوید با توجه به شرایط مساعد اقلیمی تولید پسته با رشد چشمگیر روبرو بوده است، این در صورتی است که قیمت این محصول همچنان در جای خود باقی مانده است.
آمارهای صادرات و واردات کشور میگوید: در ۸ ماهه اول سال جاری ۳/۴ میلیارد دلار اقلام کشاورزی صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال ۹۷ از کاهش ۱۸/۵ درصدی حکایت دارد. همچنین در ۸ ماهه سال جاری در مجموع نزدیک به ۸/۲ میلیارد دلار انواع اقلام کشاورزی وارد شده که این میزان نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد ۱۹/۳ درصدی را نشان می‌دهد.
بر همین اساس تراز تجارت خارجی بخش کشاورزی نیز در سال ۹۷ حدود منفی ۲/۶ میلیارد دلار بوده که در سال جاری به منفی ۴/۷ میلیارد دلار رسیده است. قابل ذکر است در ۸ ماهه امسال پسته، گوجه فرنگی، هندوانه، سیب، پیاز و رب‌گوجه فرنگی مهمترین اقلام صادراتی و ذرت دامی، برنج، لوبیای سویا، جو و کنجاله مهمترین اقلام وارداتی به کشور بوده اند.
شنیده ها حاکیست با توجه به جهش سنگین قیمت پسته در سال گذشته و امسال خرید این محصول در داخل به شدت پایین آمده است، همین باعث شده است تا امسال فروشندگان پسته محصول سال پیش را با محصول سال جاری مخلوط کرده و به همان قیمت سال گذشته به فروش میرسانند که این موضوع به شدت دور از انصاف و اصول اخلاقی بازار است.
حامد سلطانی نژاد مدیرعامل بورس کالای ایران چندی پیش گفته بود: «ایران باید به نقطه‌ای برسد که در حوزه محصولات کشاورزی مانند پسته و زعفران تعیین کننده قیمت جهانی باشد و این اتفاق به کمک بورس میسر میشود.» بر همین اساس امید میرود تا محصولاتی مانند پسته از چنگ دلالان با دامنه نوسان قیمتهای بالای 100 درصد بیرون آمده و به سازوکارهای شفاف در بازار بورس سپرده شود.