به گزارش راهبرد معاصر؛ با توجه به درگیر شدن شرایط اجتماعی کشور با موضوع کرونا؛ گفتگویی با دکتر ابراهیم فیاض؛ پژوهشگر و استاد جامعه شناسی و مردم شناسی صورت دادیم. او بر این باور است که به وجود آمدن ویروس کرونا به نوعی حاصل از یک جنگ بیولوژیک بود. متن کامل این گفتگو به شرح زیر است.
* ابعاد اجتماعی کرونا چگونه ارزیابی می شود؟
به نظر من، این جنگ بیولوژیک است. امروز منافع اقتصادی چین کاملا جابجا شده است. آمریکا چند سال پیش این جنگ را بر علیه چین شروع کرد. از چند سال پیش این مساله تشدید شد و چین نیز روی دست آمریکا بلند شد و اقتصاد جهانی را مورد حمله قرار داد. امروز اروپا و آمریکا نیز دچار بحران شده اند. از طرفی هم روسیه قیمت نفت را پایین می کشد تا آمریکا را از نظر نفتی ورشکسته کند. این جنگ شباهت زیادی به وضعیت متحدین و متفقین دارد. همچنین این نبرد بعد رسانه ای دارد و با دخالت سخت افزاری و نرم افزاری در حال وقوع است.
*مهمترین نقدی که در این مدت می توانید وارد کنید چیست؟
متاسفانه در کشور ما آقایان مسئولین عقب مانده اند. یکی از جاهایی که به شدت باید نقد شود پدافند غیر عامل است که نشان داد فاجعه است و تا به حال فقط بوق رسانه ای بود. کرونا جنگی است که به شدت در حال برهم زدن ساختار های اجتماعی است. به طور مثال آمار طلاق در چین به شدت بالا رفته است. ساخت خانواده های چینی در قرنطینه بهم خورد و درخواست طلاق در این کشور بالا رفته است. بعد از هجوم به سوی بیمارستان ها و مراکز درمانی چین امروز شاهد هجوم برای طلاق هستند. احتمال بروز افسردگی های شدید و خودکشی ها در آینده نچندان دور وجود دارد. تمام اعتبارهای جهان از دست رفت. امروز ما این امنیت را نداریم که سوار با ماشین هایمان بشویم و برای خرید برویم و برگردیم. گردشگری در کشورهای مختلف و یا مراسم عید نوروز در ایران از بین رفت. در این مقطع زمانی احساس نشاط از بین می رود و افسردگی اجتماعی اوج می گیرد.
* تاثیر گذاری اخبار کرونا در ابعاد اجتماعی بسیار بیشتر از حرفهای پزشکان بود. این نکته از کجا ناشی می شود؟
این مساله نشانه ای از عقب ماندگی ما است و نشان می دهد ما کشور خطر پذیری نیستیم. کشوری به شدت عقب مانده ایم که فقط فرم داریم. پزشکی داریم ولی در جای خود کاری از دست پزشکی بر نمی آید. امروز روشن شده کرونا معالجه ای ندارد و به نوعی بیماری ژنتیکی است و بیماری عفونی نیست. در این مرحله باید زیست شناسی دست بکار شود. در خصوص مسائل اجتماعی نیز باید از ما مشورت گرفته می شد.
* گویی توصیه ها به عدم خروج از منازل در مردم تاثیری ندارد چرا مردم نمی توانند به دستورات بهداشتی عمل کنند؟
چون در مرحله رسانه ای کردن برعکس عمل کردیم. وقتی ریییس جمهور در رسانه حاضر می شود و می گوید شنبه همه چیز عادی است چه انتظاری از مردم می رود؟! این رفتار رسانه درست نیست. آیا شنبه همه چیز عادی بود؟! این رفتار تشنج ایجاد می کند. در حالیکه این روز ها جلسات هیات دولت در کاخ سعد آباد و بیخ گوش آقای رییس جمهور و در فضایی کاملا ایزوله تشکیل می شود. ایشان تصور غلطی از امنیت دارد و امنیت را تقریری فهم کرده است و معنای امنیت فرهنگی، امنیت رسانه ای و امنیت اجتماعی را درک نمی کند.
شخص روحانی تشنج ایجاد کرده و اولین کسی که از نظر ها پنهان است خود رییس جمهور ست. در بحث کرونا پدافند غیر عامل خائن ترین بخش داستان است. آنها روز اول ماجرا را ساده سازی کردند درحالیکه مساله به شدت حاد است. وقتی این مساله به شهرستان ها و روستاها برسد متوجه می شوید چه فاجعه ای در پیش است چون در این مناطق امکاناتی وجود ندارد و مراکز درمانی و بیمارستان ها بودجه ای ندارند.
* بسیاری از مردم ابراز می کنند که اعتمادی به اخبار داخلی ندارند و اطلاعات خود را از تلوزیون های خارجی می گیرند.
در خصوص بی اعتمادی مردم به دولت باید دید حرفهای صدا و سیمای ما درست از آب درآمد یا پیش بینی های تلویزیون های ماهواره ای؟ از طرفی عده ای خطر را باور نکرده اند و می بینمی در راه شمال هستند ولی وضعیت ایجاد شده از طرف دولت بود. دولت اعلام کرد خطری وجود ندارد ان دسته از مردم که از اقشار بالاتری هستند یا کسانی که اخبار خارج از کشور را دنبال می کردند به خانه ها و ویلاهای خود پناه بردند. ولی کسانی که به اخبار تلویزیون ایران گوش کردند گمان می کنند خبری نیست و همه چیز از شنبه عادی می شود. از طرفی دولت اداره ها را تعطیل نمی کند و از طرفی می گوید مردم به خیابانها نیایند.
تمام این موارد به دولت و نظام حاکمیتی بر می گردد. اگر این موارد ناشی از ناآگاهی نبود. باید گفت نظام های خطرناکی درون حکومتی وجود دارد که می خواهد جامعه را به سمت و سوی نابودی بکشاند. امروز مردم به طور خودمختار عمل می کنند و به دولت و حاکمیت محل نمی گذارند. به خطر باور ندارند و کار خود را می کنند. کسی امروز حرف گوش نمی دهد. ما همبستگی بین حاکمیت و ملت نداشتیم و این وضعیت امروز، شدیدتر است.
مردم کاملا معلق شده اند. به پیامهای حاکمیت از ابتدای ماجرای کرونا تا به امروز توجه کنید. این پیام ها اکثرا متضاد با هم هستند. در چین حرف یکی بود و کاملا قرارگاهی عمل شد. آیا در ایران نیز به همین صورت بود؟ وزیر بهداشت چیزی گفت و رییس جمهور حرف دیگری زد! امروز رییس جمهور از خانه اش تکان نمی خورد
* از منظر جامعه شناسی پیش بینی شما در خصوص وضعیت ایران در روزها و ماههای آینده چیست؟
من فروپاشی اجتماعی را بسیار جدی می بینم. ما به بحران های اجتماعی بسیار جدی تری نزدیک می شویم. احساس ناامنی و افسردگی و احتمال خودکشی و... در راه است.
* آیا جنگ رسانه ای خارج از کشور ساپورت می شود؟
این جنگ نیز مکمل همان جنگ بیولوژیک است که در مورد آن حرف زده شد. این جنگ از آمریکا به چین و از چین به جهان رسید. امروز کرونای باز تولیدی چین به آمریکا از کرونای تولیدی آمریکا به چین خطرناک تر است. چین این ویروس را به جهان صادر کرد و ایران نیز گرفتار بی تدبیری مسئولان خود شد. امروز آنها در حال کمک به ما هستند چون خود آنها به خوبی می دانند که چه اتفاقی رخ داده است. چین با خرید تمام سهام های شرکت های بین المللی داخلی آمریکا را بیچاره کرده بود. روسیه در حال ورشکسته کردن شرکت های نفت شیل آمریکاست.
* ضرر اقتصادی را چطور می بینید ؟
چین این ضرر را تمام کرد روسیه نیز فورا متوجه شد و جلوگیری کرد. ولی پدافند غیر عامل ما متوجه نشد و یا بگوییم فهمیدند و خیانت کردند. امروز آقایان دستپاچه هستند و نمی دانند چه باید کرد.
*مدیریت بحران چطور ارزیابی می کنید؟
مدیریت بحران ما در حد طنز و شوخی است و فعالیت های آنها به شوخی می ماند در این بین مردم اعتماد خود را به این گروه از دست داده اند و نمی دانند آیا آنها راست می گویند یا دروغ می گویند و چون اعتمادی نیست به حرف رسانه های داخلی گوش نمی کنند. امروز مردم به نظام پزشکی کشور اعتمادی ندارند. مردم ایران سالهاست خود درمانی را شروع کرده اند و از دست پزشکان به عطاری ها پناه برده اند. این رفتار جامعه حاصل حرکت های نظام پزشکی ما بود.