به گزارش راهبرد معاصر؛ رژیم صهیونیستی بهرغم اختلافات متعدد و دشمنی با سوریه، در ابتدای بحران این کشور تصمیم به عدم مداخله داشت و وضعیت دیپلماتیک و عملیاتی محتاطانه‌ای را در پیش گرفت. اما بعد از مدتی سیاست رژیم صهیونیستی در سوریه تغییر پیدا کرد و مقامات تل آویو تلاش کردهاند که با اتخاذ سیاست مداخله جویانه و تهاجمی منافع خود را در بحران سوریه پیگیری نمایند. تداوم جنگ داخلی و فرسایشی شدن آن در سوریه بهترین و ایده آل ترین وضعیت برای رژیم اشغالگر قدس است. از این رو، هماکنون این رژیم در زمره بازیگرانی محسوب میشود که تلاش مینماید تا زمینههای لازم را برای تداوم و گسترش بحران در سوریه فراهم سازد؛ لذا از سازوکارهای افزایش تنش و بی ثباتی در بحران بهره میگیرد.
راهبردها و مکانیسم‌های رژیم صهیونیستی در بحران سوریه
رژیم صهیونیستی از اتخاذ رویکرد تهاجمی و دخالت‌های مستقیم و غیرمستقیم خود در بحران سوریه اهداف راهبردی متعددی را دنبال میکند که عبارتند از: کاهش و به حداقل رساندن نفوذ جمهوری اسلامی ایران در سوریه، جلوگیری از تقویت نظامی و موشکی حزبالله لبنان، مسدود کردن مسیر انتقال سلاحهای پیشرفته به حزبالله، تضعیف توان نظامی سوریه، تضعیف محور مقاومت و ایجاد دگرگونی در موازنه قدرت منطقهای، و در نهایت شناسایی بینالمللی حاکمیت اسرائیل بر بلندی‌های جولان است.
رژیم صهیونیستی برای پیشبرد اهداف خود در سوریه از سازوکارهای متعدد سیاسی، نظامی و اقتصادی به صورت مستقیم و غیرمستقیم بهرهبرداری میکند. هماهنگی با ایالات متحده آمریکا به ویژه بعد از به قدرت رسیدن دونالد ترامپ، هماهنگی با روسیه، همکاری و تشکیل ائتلاف با کشورهای عربی مخالف بقای بشار اسد و تحرکات بینالمللی برای ایجاد مانع در ارسال تسلیحات به سوریه از اقدامات سیاسی و دیپلماتیک رژیم صهیونیستی علیه نظام سوریه به شمار می‌روند.
از جمله سازوکارهای نظامی رژیم صهیونیستی برای تداوم و تشدید بحران در سوریه نیز میتوان به حملات هوایی، حمایت و پشتیبانی از مخالفان نظام سوریه و ارسال ادوات نظامی همچون سلاح و دوربین‌های حساس به آنها، نقش تأثیرگذار در ایجاد اتاق عملیات نظامی موک، ارائه خدمات اطلاعاتی و جاسوسی دستگاه امنیتی رژیم صهیونیستی به مخالفان نظام، تهدید نظام سوریه به جنگ، برگزاری رزمایشهای گسترده در بلندهای جولان و تلاش برای تغییر شرایط میدانی درگیریهای سوریه به نفع گروههای تروریستی همچون جبهه النصره اشاره کرد.
علاوه بر آن رژیم صهیونیستی با وجود اعلام سیاست رسمی مبنی بر عدم مداخله در سوریه، کمکهای درمانی زیادی برای حدود 2000 تروریست شامل اعضای جبهه النصره و معارضان دولت سوریه در پوشش کمکهای انسان دوستانه ارسال کرده است.
حملات هوایی؛ مکانیسم اصلی رژیم صهیونیستی برای تداوم بحران سوریه
یکی از سازوکارهای اصلی رژیم صهیونیستی برای تداوم و تشدید بحران در سوریه حملات هوایی است. بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم صهیونیستی در مجمع عمومی سازمان ملل در سال 2015، اعلام کرد «اسرائیل به پاسخ محکم به هرگونه حمله علیه اسرائیل از سوی سوریه ادامه خواهد داد.»
رژیم صهیونیستی از زمان آغاز بحران سوریه در چندین مرحله و با بهانههای متعددی به اهداف مختلف در سوریه حمله نظامی کرده است. ازجمله عوامل تجاوز جنگندههای رژیم صهیونیستی به سوریه، فشار برای نابودسازی سلاح شیمیایی سوریه، حمله هوایی به کاروانهای سلاح برای حزبالله در سوریه و ترور فرماندهان حزبالله همانند جهاد مغنیه و سمیر القنطار میباشد.
در ماه ژانویه 2013 نیروی هوایی رژیم صهیونیستی با چند جنگنده به بهانه حمله به یک کاروان تسلیحاتی که قصد داشته است سلاح به حزبالله لبنان برساند به مرکز تحقیقات در منطقه جمرایا در نزدیکی دمشق پایتخت سوریه حمله کرد که ضمن وارد کردن خسارات فروان به کشته‌شدن دو نفر و زخمی‌شدن پنج نفر منجر شد. در ماه مه 2013 جنگندههای رژیم صهیونیستی در یک عملیات وسیع‌تر چند منطقه در خاک سوریه را بمباران کردند اما به اهداف حمله و محل دقیق آن اشاره‌ای نکردند و تنها تأکید کردند که جنگندههای اسرائیلی در خارج از حریم هوایی سوریه به سوی اهدافی در خاک این کشور شلیک کردهاند و بار دیگر به اسرئیل بازگشتند. یک مقام اسرائیلی گفته هواپیماهای اسرائیلی یک محموله موشکی در سوریه را که قرار بوده به حزبالله در لبنان تحویل داده شود، هدف قرار دادند. از دیگر حملات رژیم صهیونیستی به سوریه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
حمله هوایی به اهداف ارتش سوریه در جولان در مارس 2014، حمله هوایی به یک موقعیت سوریه در مه 2014، که ارتش صهیونیستی گفت یک محموله موشک برای حزبالله بوده است. در ژوئن 2014، حملات هوایی به مواضع ارتش سوریه در جولان، در ژوئیه 2014، حمله هوایی به مقر لشکر 90 در ارتفاعات جولان، در سپتامبر 2014 سرنگونی جنگنده سوریه توسط موشک پاتریوت رژیم صهیونیستی، در دسامبر 2014، دو حمله هوایی به مراکز ارتش اطراف منطقه دیماس و انبار صادرات و واردات فرودگاه بینالمللی دمشق، در ژانویه 2015، یک فروند بالگرد صهیونیستی دو موشک به طرف قنیطره در مجاورت جولان شلیک کرد که منجر به شهادت چند تن از فرماندهان مقاومت و حزبالله ازجمله جهاد مغنیه شد. در اوت 2015، حمله هوایی به منطقه قنیطره در سوریه در ارتفاعات جولان، در دسامبر 2015، ترور سمیر القنطار عضو عالی رتبه حزبالله لبنان، در اوت 2016، جنگندههای رژیم صهیونیستی در حمله‌ای هوایی بلندی‌های جولان را هدف قرار دادند و مدعی شدند که این حمله به تلافی تیراندازی بی‌هدف گروههای مسلح سوری به اراضی اشغالی صورت گرفته است، در 7 دسامبر 2016 نیز فرودگاه المزه دمشق،مورد هدف حملات هوایی رژیم صهیونیستی قرار گرفت.
جدیدترین تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی علیه سوریه نیز طی شب گذشته (۱۳ شهریور) در استان های حماه و طرطوس صورت گرفت که با واکنش فوری پدافند هوایی ارتش سوریه رو به رو شد. یسرائیل کاتز، وزیر اطلاعات اسرائیل روز سه‌شنبه ۱۳ شهریور اذعان کرد که نیروی هوایی رژیم صهیونیستی طی دو سال گذشته بیش از ۲۰۰ حمله هوایی علیه سوریه انجام داده و در جریان این حملات هوایی دست کم ۸۰۰ موشک و بمب استفاده شده است.
تداوم بحران؛ سناریوی مطلوب رژیم صهیونیستی در سوریه
رژیم صهیونیستی ازجمله بازیگران منطقهای است که از سناریوی تداوم بحران سوریه و فرسایشی شدن آن سود میبرد. زیرا منافع رژیم صهیونیستی در بحران سوریه، تداوم بحران بدون پیروزی هر یک از طرفهای درگیر است. در حقیقت تداوم جنگ داخلی و فرسایشی شدن آن در سوریه بهترین و ایدهآلترین وضعیت برای رژیم اشغالگر قدس است. از همینرو، رژیم صهیونیستی در پی تداوم جنگ با هدف تضعیف و خلع سلاح کامل ارتش سوریه است. به همین جهت به طرق مختلف از گروههای مسلح اسلامگرا و سکولار فعال در سوریه حمایت میکند.
بدیهی است که رژیم صهیونیستی در به درازا کشاندن نبرد فرسایشی سوریه نقش اساسی دارد و از ادامه خونریزی‌ها، فرسایش دولت و تضعیف قدرت نظامی این کشور بیشترین بهره را میبرد. در همین راستا، بنیامین نتانیاهو نخستوزیر رژیم صهیونیستی در سال 2016 اعلام کرده است که «منافع اسرائیل در تداوم جنگ فرسایشی سوریه است». در حقیقت، تداوم جنگ فرسایشی در سوریه به کاهش قدرت ارتش و تضعیف نظامی این کشور منجر میشود. نوسازی ارتش سوریه و بازسازی زیرساختهای این کشور، دمشق را برای مدتی طولانی درگیر خواهد کرد و بدین ترتیب سوریه برای مدتی طولانی نمیتواند تهدید نظامی برای رژیم صهیونیستی باشد؛ از همینرو مقامات صهیونیستی از تداوم جنگ داخلی در سوریه و فرسایشی شدن آن استقبال میکنند.
بسیاری از نخبگان صهیونیستی معتقدند که اسرائیل باید در سوریه به گونهای پیش برود که جنگ داخلی تا مدتی طولانی به درازا بینجامد و هیچ یک از طرفین منازعه نتوانند قدرت بلامنازع داشته باشند. در این حالت به زعم آنها نه گروههای اسلامگرای رادیکال قدرت حمله به رژیم صهیونیستی را خواهند داشت و نه بشار اسد فرصت آن را و در نتیجه مرزهای رژیم صهیونیستی، برای مدتها امن خواهد ماند. در این حالت، جایگاه منطقهای ایران تقویت نخواهد شد و جبهه مقاومت بر اثر اختلافات، تضعیف میشود.
در مجموع منفعت رژیم صهیونیستی، در تضعیف ارتش سوریه و گروههای اسلامگرای افراطی درگیر در بحران است. ارتش سوریه یکی از ارتشهای قدرتمند منطقه است و تهدیدی اساسی برای تلآویو بهشمار میرود. از همینرو، تداوم بحران و فرسایشی شدن آن از یکسو منجر به تضعیف ارتش این کشور میشود و از سوی دیگر، گروههای اسلامگرای رادیکال نظیر داعش و جبهه النصره تضعیف میشوند که یک پیروزی بزرگ برای رژیم صهیونیستی بهشمار میرود.
مقامات تلآویو هر زمان که احساس کنند وضعیت میدانی و موازنه قوای نیروهای داخلی به سود ارتش سوریه تغییر پیدا کرده است سعی میکنند با تدارک حملات موشکی، موازنه را به سود مخالفان نظام تغییر دهند تا بدین وسیله از پایان جنگ جلوگیری کنند. حملات ادواری جنگندههای رژیم صهیونیستی به مراکز مطالعاتی و مواضع ارتش سوریه و متحدانش به ویژه حمله به حماه و طرطوس که در آستانه آغاز عملیات ادلب صورت گرفت در همین راستا قابل تحلیل و ارزیابی است.
نتیجه‌گیری
از میان کشورهای منطقه غرب آسیا که ناآرامی و خیزش مردمی را تجربه کردهاند، وضعیت و آینده کشور سوریه برای رژیم صهیونیستی بیش از سایر کشورها مهم بوده است. رژیم صهیونیستی، سوریه را به دلیل داشتن روابط راهبردی با جمهوری اسلامی ایران، حمایت دمشق از حزبالله لبنان و حماس، حضور این کشور در محور مقاومت و همچنین اختلافات مرزی در مورد ارتفاعات جولان بهعنوان تهدیدی راهبردی برای خود قلمداد میکند.
هم اکنون رژیم صهیونیستی یکی از بازیگران اصلی و تأثیرگذار در تشدید و تداوم بحران و درگیریها در سوریه محسوب میشود. یکی از مهمترین خواستههای رژیم صهیونیستی در بحران سوریه، تداوم جنگ داخلی و فرسایشی شدن آن است. از همینرو، رژیم صهیونیستی با حمایت لجستیکی و تسلیحاتی از معارضان مسلح نظام سوریه ازجمله ارتش آزاد سوریه و جبهه النصره سعی دارد علاوه بر شکلگیری کمربند امنیتی در مرزهای شمالی خود توسط این گروهها، از پیروزی قاطع هر یک از طرفین درگیر و تغییر گسترده در موازنه داخلی نیروهای به سود ارتش سوریه یا مخالفان نظام جلوگیری کند تا بدین وسیله منافع خود را در این کشور تضمین کند. از آنجایی که تضعیف گسترده نظامی و سیاسی سوریه، برتری نظامی رژیم صهیونیستی را در منطقه افزایش می‌دهد. بنابراین میتوان گفت که رژیم صهیونیستی پیروز اصلی بحران و تشدید و تداوم آن در سوریه است. از همینرو جمهوری اسلامی ایران و متحدانش می‌بایست تلاش مضاعفی برای تسریع و پایان دادن به بحران و جنگ داخلی سوریه انجام دهند.