به گزارش راهبرد معاصر؛صد و شانزدهمین انتخابات میان دوره ای کنگره ایالات متحده آمریکا در روز پنج شنبه مورخ 6 نوامبر 2018 مصادف با سه شنبه 15 آبان ماه در میانه دوره اول ریاست جمهوری دونالد ترامپ جمهوری خواه برگزار خواهد شد. تمام 435 کرسی مجلس نمایندگان HouseofRepresentatives و 35 کرسی از 100 کرسی سنای آمریکا Senate در معرض انتخاب مردم گذاشته خواهد شد و در سوم ژانویه 2019 کار نمایندگان قدیمی رسماً به پایان خواهد رسید و نمایندگاه جدید شروع به کار خواهند نمود.
کنگره کنونی 115 اُمین کنگره آمریکاست که اکثریت هر دو مجلس در اختیار جمهوریخواهان می باشد. در مجلس سنا 51 نماینده جمهوریخواه و 47 نماینده دموکرات اند و دو نماینده نیز مستقل می باشند که البته به دموکراتها نزدیکترند. در مجلس نمایندگان نیز 241 نماینده جمهوریخواه و 194 نماینده دموکرات می باشند.
ناگفته نماند سناتورها برای ۶ سال انتخاب می‌شوند و عضویت آنان محدودیتی ندارد. در قانون اساسی ایالات متحده آمریکا گفته شده است که پس از انتخاب سناتورها، براساس قرعه کشی، آنان به سه گروه تقسیم می‌شوند:
گروه اول دو سال، گروه دوم به مدت ۴ ، گروه سوم ۶ سال در سنا حضور دارند. بدین ترتیب هر دو سال یکبار ، یک سوم نمایندگان سنا نیز تغییر می‌کنند. اصلاحیه هفدهم قانون اساسی ایالات متحده آمریکا نحوه انتخاب سناتورها را تغییر داد. تا پیش از سال ۱۹۱۳، دو نماینده هر ایالت در سنا، توسط مجالس قانونگذاری همان ایالت برگزیده می‌شدند. اما اصلاحیه هفدهم وظیفه انتخاب سناتورها را بطور مستقیم برعهده شهروندان قرار داد.
مع الوصف در خصوص نتیجه انتخابات پیش رو چهار سناریو متصور است:
1-جمهوریخواهان کماکان اکثریت مجلس نمایندگان و سنا را در اختیار داشته باشند.
2-دموکراتها اکثریت هر دو مجلس سنا و نمایندگان را در اختیار بگیرند.
3- جمهوریخواهان اکثریت سنا و دموکراتها اکثریت مجلس نمایندگان را در اختیار بگیرند.
4-دموکراتها اکثریت سنا و جمهوریخواهان اکثریت مجلس نمایندگان را در اختیار بگیرند.
طبعا در هر کدام از چهار حالت فوق، مسئله استیضاح پرزیدنت ترامپ و حتی شاید مسئله تحریم های ثانویه/فرامرزی کنگره علیه جمهوری اسلامی ایران وضعیت متفاوتی خواهد داشت که در هر صورت می تواند بر منافع و امنیت ملی ایران تاثیر جدی داشته باشد.
لازم به توضیح است که استیضاح Impeachment از دو طریق قابل طرح است. اول اینکه ممکن است دیوان عالی فدرال ایالات متحده آمریکا علیه یکی از مقامات رسمی کشور اعلام جرم کند و از کنگره بخواهد که فرد مزبور را به دلیل ارتکاب عمل مجرمانه استیضاح نماید. اما در شیوه دوم، کنگره خود رأساً و مستقیماً وارد عمل می‌شود و علیه یک مقام دولت فدرال اعلام جرم می‌نماید.
در هر دو شکل ابتدا باید موضوع استیضاح به تصویب اکثریت مجلس نمایندگان ایالات متحده آمریکا برسد، سپس این مجلس از مجلس سنای ایالات متحده آمریکا درخواست می‌کند دادگاه تشکیل دهد و متهم را محاکمه نماید. در چنین صورتی مجلس سنا به یک دادگاه تبدیل می‌شود و سناتورها هر یک نقش دادستان را ایفا می‌کنند. در این جلسات رئیس دیوان عالی فدرال به اداره دادگاه می‌پردازد و متهم نیز باید در مقابل اتهامات از خود دفاع نماید. پس از شنیدن دفاعیات طرفین، اتهام به رای گذاشته می‌شود و اگر اکثریت سناتورها رای به مجرمیت بدهند، مقام دولتی از کار برکنار خواهد شد. خیانت Treason و ارتشاء Bribery و سایر جرائم و تخلفات سنگین عناوینی هستند که بر طبق بند 4 ماده 2 قانون اساسی ایالات متحده اجازه استیضاح رئیس جمهور و معاونش را صادر می کند.
بنابراین روند استیضاح رئیس جمهور یک روش دومرحله ای two-step procedure است که باید از مجلس نمایندگان شروع شود و به جریان افتادن آن به رأی اکثریت ساده نمایندگان حاضر و رأی دهنده (نصف به علاوه یک) نیاز دارد. در صورت کسب این رأی ، محاکمه در سنا برگزار خواهد شد. در این مرحله رأی دو سوم نمایندگان سنا برای برکناری رئیس جمهور لازم است. در تاریخ آمریکا چنین اتفاقی هرگز رخ نداده است.
تحلیلگران بر این باورند، آنچه مسلم است جمهوری اسلامی ایران کارت بی بدیلی برای تاثیرگذاری بر سرنوشت انتخابات کنگره آمریکا و حتی شاید سرنوشت سیاسی دونالد ترامپ باشد و این مهم، نیازمند تصمیم گیری درست جهت نقش آفرینی و کسب امتیاز از فضای پیش روی واشنگتن است.