به گزارش راهبرد معاصر؛ بعد از مدت ها قیمت هر بشکه نفت خام به بیش از 80 دلار رسیده است. برخی افزایش تقاضا و عدم افزایش عرضه متناسب با آن را دلیل اصلی افزایش قیمت نفت دانسته و عده ای نیز نزدیک شدن به زمان اجرای تحریم های آمریکا بر علیه ایران را یکی از مهمترین دلایل این موضوع می دانند. در این زمینه باید گفت وضع تحریم ها نفتی موضوعی نیست که نزدیک شدن به زمان اجرای آن بتواند روی قیمت های بازار تاثیر بگذارد. چرا که هم کسانی که نفت می خرند و هم کسانی که نمی خواهند نفت بخرند از دو یا سه ماه و حتی گاها از 6 ماه قبل تصمیم خودشان را در این زمینه گرفته و قراردادهای خودشان را دیگر تمدید نمی کنند. لذا خرید نفت و تاثیرات تحریم ها به روز 5 نوامبر یا 13 آبان بستگی نداشته یا مربوط نمی شود.
به طور کلی خروج مقداری نفت از عرصه عرضه در سطح جهان را می توان یکی از دلایل افزایش قیمت ها در هفته های اخیر دانست. چرا که خریداران نفت احساس می کنند ممکن است در آینده مقداری نفت از عرضه خارج شود و جایگزینی نیز برای آن وجود ندارد، از طرف دیگر مسئله تنش در خاورمیانه و ترس از این موضوع که به واسطه درگیری های آتی صدور نفت از منطقه با مشکل روبه رو شود بازارهای مختلف را به خرید نفت تشویق کرده و با افزایش تقاضا قیمت ها نیز افزایش می یابد.
افزایش قیمت ها، روانی یا روی کاغذ
بخشی از این موضوع یعنی افزایش قیمت نفت در روزهای اخیر صرفا روی کاغذ است چرا که بخشی از کشورهایی که می خواستند دیگر نفت ایران را نخرند از حالا قراردادهای خودشان را تمدید نکردند یعنی یا سعی کردند نفت را از جای دیگری خریده و یا به هر طریق دیگر نفت مورد نیازشان را تامین کنند. خود این موضوع اگر چه عاملی در این زمینه بوده است اما عامل اصلی افزایش قیمت ها نبوده است. بلکه همان طور که اشاره شد عامل اصلی همان تنش های پیش آمده در منطقه است که می توان از آن تحت عنوان مسائل روانی و روحی افزایش قیمت نفت نام برد.
نقش تصمیمات اوپک
در نشست اخیری که بین اعضای اوپک برگزار شد اگر چه این نشست از سوی یک کمیته مشاوره ای و نه اعضای اصلی اوپک انجام می گرفت و شاید در ظاهر ماجرا از آن اعتبار کافی و لازم برخوردار نبود اما در نهایت تصمیماتی در این نشست اخذ شد که یکی از این تصمیمات حفظ تولید و عدم افزایش تولید نفت از سوی اوپک بود ، بر این اساس با توجه به عرضه و تقاضای موجود در بازار نیازی به افزایش تولید نفت وجود ندارد. در نهایت همین تصمیم نیز در حد خود بر بازار موثر بوده و موجب افزایش قیمت ها شد.
پیش بینی قیمت ها
قیمت نفت در آینده بستگی به عوامل متعددی دارد اما با توجه به شرایط موجود بعید است قیمت ها در بازار در شرایط معمولی وعادی کانال 100 دلار را تجربه کنند. اما ممکن است در شرایط اضطراری و با رخ دادن اتفاقات خاصی در سطح بین المللی این موضوع نیز مشاهده شود. برای مثال تولید کشور یا کشورهایی به طور کلی قطع شود یا در منطقه ای از دنیا درگیری هایی ایجاد شود و.... در آن حالت ممکن است قیمت ها نیز افزایش شدید داشته و ورود به کانال 100 دلار را تجربه کنند در غیر این صورت و در شرایط فعلی و با توجه به عرضه و تقاضاهای موجود در دنیا هیچ پالس یا نشانه ای از ورود قیمت ها به کانال 100 دلار وجود ندارد.
اختلال در تولید نفت ونزوئلا
تولید نفت در کشورهایی مانند ونزوئلا، لیبی و... نیز با مشکلاتی مواجه شده است به طوری که نفت این کشورها با سختی هایی وارد بازارهای جهانی می شود. همه این عوامل را می توان در دسته کمبود عرضه در سیستم نفتی جهان دسته بندی کرد. البته از سوی دیگر و در کنار کاهش تولید در برخی از کشورها، کشورهایی مانند عربستان، روسیه و امارات و حتی تولید نفت در آمریکا افزایش پیدا کرده است. اما به نظرمی رسد این افزایش تولیدها به اندازه ای که بازار انتظار یا نیاز داشته است نبوده و همین امر منجر به افزایش قیمت ها شده است.
سهم انرژی های فسیلی
پیش بینی های موسسات بزرگ نفتی مثل اوپک یا برخی از موسسات تحقیقاتی در حوزه انرژی این است که تا 30 الی 40 سال آینده نیاز به تولید نفت و گاز در دنیا وجود خواهد داشت. اگر چه انرژی های تجدید پذیر با درصد بسیار بالایی در جهان افزایش پیدا می کنند ولی چون شروع آن ها خیلی کوچک بوده است حتی آن درصدهای بزرگ نیز پاسخگوی کل تقاضا نخواهند بود . فراموش نکنیم درموضوع انرژی مسئله صرفا طرف عرضه نیست بلکه تقاضا نیز باید دیده شود. اگر رشد اقتصادی در جهان روند صعودی داشته باشد تقاضا برای انرژی بیشتر شده و این افزایش تقاضا طبیعتا برای تمام انواع انرژی از جمله فرآورده های نفتی نیز خواهد بود لذا هر چه جلوتر می رویم اگر چه میزان و نقش انرژی های نو و تجدید پذیر افزایش می یابد اما با این حال نیاز دنیا به انرژی های فسیلی نه تنها همچنان برقرار است بلکه بیشتر نیز می شود.
بهره سخن
در خاتمه باید گفت بعید است در 13 آبان و با آغاز تحریم های نفتی آمریکا شاهد شوک قیمتی در بازار باشیم، چرا که همه کسانی که می خواستند منبع مصرف خودشان را از کشوری به کشور دیگر تغییر دهند کارهای خودشان را کرده اند و ما امروز شاهد تبعات آن در سطح قیمت ها هستیم. یعنی الان 13 آبان در بازار آغاز شده است و این طور نیست که فکر کنیم باید 13 آبان شود و از 14 آبان برنامه ها تغییر کند. لذا به نظر می رسد مشتریان نفت کارهای خودشان را کرده اند . بازار جلوتر از این است که ما فکر می کنیم یعنی بازار جلوتر را دیده است.
در واقع بخشی از این افزایش قیمت های موجود به خاطر قیمت هایی است که ممکن است بعد از این پیش بیاید. در هر حال تقاضا برای فرآورده های نقتی در دنیا افزایش یافته است که این تقاضا باید از جایی تامین شود، به طوریکه حدودا در روز 100 میلیون بشکه تقاضا برای نفت وجود دارد که منابع تامین این نفت ها نیز محدود است. بعضی از کشورها مانند لیبی و ونزوئلا و..هم که مشکل تولید داشتند که روی هم رفته این بالانس جهت را به سمت افزایش قیمت ها برده است. به علاوه اینکه مسائل روانی که وجود دارد و کشورها فکر می کنند که تنش ها ممکن است منجر به قطع صادرات نفت در برخی از نقاط دنیا شود نیز در این موضوع بی تاثیر نیست. از این لحاظ برخی از بازارهای آینده نیز این نفت را می خرند تا بتوانند در آینده از طریق بورس بازی با قیمت های بالاتری بفروشند و منفعت کنند.