به گزارش راهبرد معاصر؛ بحث افزایش نرخ بهره بانکی مدتهاست که از سوی رسانه ها و دولت مطرح می شود، هر چند رئیس بانک مرکزی بارها به صورت تلویحی و جدی افزایش نرخ سود سپرده های بانکی را رد کرده اما افزایش نرخ سود بانکی تا ٢۰ درصد گمانه زنی رسانه ها را تایید کرد.
در وضعیت کنونی اقتصاد ایران افزایش سود سپرده‌های بانکی شبیه به یک تیغ دو لبه است یعنی هم می تواند محاسن و هم معایبی به دنبال داشته باشد.
به هر حال زمانی افزایش سود بانکی حائز اهمیت است که سود سپرده ها در شرایط تورمی به گونه ای محاسبه شود که برای سپرده گذار از جذابیت لازم برخوردار باشد. آن سوی لبه تیغ افزایش سود بانکی هم به سوی بخش تولید گرفته شده است، به عبارت دیگر افزایش نرخ سود بانکی نباید به گونه ای باشد که تولید را دچار مشکلات عدیده ای کند، چرا که یکی از منابع تامین مالی بخش توليدی کشور اخذ وام و اعتبارات از نظام بانکی است.
عامل سومی که در مساله افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی در نظر گرفته می شود نرخ تورم است. نرخی که هم برای مردم و هم تولید کننده بسیار حائز اهمیت است. لذا آنچه در توفیق جذب منابع مالی به سوی نظام بانکی حائز اهمیت است جذابیت در نرخ بهره با توجه به نرخ تورم است. اگر نرخ سپرده هم سطح نرخ تورم باشد تا حدودی می تواند به جذب نقدینگی کمک کند اما اگر نرخ سود سپرده های بانکی بالاتر از نرخ تورم باشد سرمایه ها سمت بانک حرکت می کنند.
نرخ تورم بالای ۴۰ درصدی و نرخ بهره اعلامی ٢٠ درصدی جذابیتی برای سپرده گذاری در بانک ندارد چرا که نرخ ٢٠ درصدی سود بانکی اعلام شده همچنان برای سپرده گذار نرخ بهره‌ی منفی است یعنی عملاً سپرده گذارانی که پول خود را در بانک بگذارند حتی اگر سود بانکی ۲۰ درصد لحاظ شده باشد در سال نسبت به نرخ تورم یا افزایش نرخ تورم قدرت خرید آنها چندین درصد کاهش می یابد یا بهتر بگوییم قد و قواره پول آنها آب می‌رود، بنابراین نرخ سود ٢٠ درصدی تعیین شده از سوی بانک مرکزی برای سپرده‌گذار باز هم مطلوب و اقتصادی نیست ولی از نظر تولید کننده رقم بالایی است.
در شرایطی که نرخ تورم بالاتر از نرخ بهره باشد وام گیرندگان از نظام بانکی برد می کنند اما در این شرایط سپرده گذاران بازنده هستند، لذا در شرایط تورمی برد و باخت هم مطرح است که وام گیرنده و سپرده گذار از آن منتغع یا خسارت می بینند.
افزایش نرخ سود بانکی با اعتراضات و دل نگرانی های بورسی ها مواجه شده است. اگر بازار سرمایه با افزایش نرخ سود ۲۰ درصدی بانکی به هم بریزد و از این مساله دچار چالش شود هنگامی که سود سپرده بانکی باز هم بسیار پایین‌تر از نرخ تورم است می توان خاطر نشان کرد که بازار بورس ما معیوب و بیمار است. به عبارت دیگر در شرایطی که نرخ سود سپرده ها باز هم نتواند نرخ تورم را بپوشاند اگر افزایش نرخ سود بانکی رقیبی برای بازار بورس به شمار رود و بازار بورس را دچار مشکل کند این بازار یک بازار ناکارآمد است.
قطعا افزایش نرخ سود بانکی با توجه به نرخ تورم، رقم چندانی محسوب نمی شود که موجب جذب سپرده یا سرمایه‌های مردم شود. قطعا کسانی در بانک سپرده گذاری می کنند که قدرت و قابلیت ریسک پذیری کمتری داشته باشند. افرادی که اصولا تن به ریسک های بازار سرمایه و سهام نمی دهند حتی به زعم اطلاع از کاهش قدرت خرید خود در بانک سپرده گذاری می کنند.
قاعدتاً یکی از وظایف بانک مرکزی، سیاست پولی برای جلوگیری از بحران های اقتصادی است که یکی از ابزارهای بانک مرکزی بازی کردن با نرخ بهره برای جذب نقدینگی است اما به دلیل اینکه نرخ سود بانکی زیر نرخ تورم است برای مردم جذاب نیست و موجب بازگشت نقدینگی به نظام بانکی نمی شود مگر اینکه بازنشستگان و کسانی که دلهره پذیرش ریسک در بازارهای مختلف را ندارند با این نرخ سود در بانک سپرده گذاری کنند.