دستور فوری رییس جمهور برای احیای جهاد سازندگی به کجا رسید؟

به گزارش راهبرد معاصر یکی از ویژگی هایی که می توان از آن به عنوان گفتمان غالب دولت سیزدهم یاد کرد، مردمی بودن است که این موضوع با حضور پررنگ اعضای دولت به ویژه رییس جمهور در بین مردم کاملا مشهود است اما آیا این حضور صرف در بین مردم به رغم لازم بودن و فواید بسیار کافی است؟

رهبر فرزانه انقلاب در دیدار اخیر خود همزمان با سالروز قیام ۱۵ دی ماه ۱۳۵۶ مردم قم خطاب به جمعی از نخبگان و علمای حاضر در این دیدار که به صورت ویدئو کنفرانس برگزار می شد به این موضوع پرداختند و با تایید حرکت ارزشمند دولت سیزدهم و رییس جمهور مبنی بر حضور در بین مردم و تاکید بر ادامه آن، خواستار طراحی ساز و کار برای بهره گیری از ظرفیت ها و مشارکت های مردمی به منظور تکمیل این رویکرد شدند.

ایشان ایجاد سازوکاری برای بهره مندی از دیدگاهها و شیوه‌های پیشنهادی صاحبنظران، متخصصان و مردم و بررسی چگونگی استفاده از مشارکت‌های مردمی را در اقدامات دولت لازم دانستند و با توجه به علاقه بسیاری از مردم برای کمک و مشارکت با دولت در بخشی از کارها به دولتمردان توصیه کردند از ظرفیت‌های مردمی برای نظارت عمومی بر مسائلی نظیر فساد و ویژه‌خواری نیز استفاده کنند و در این زمینه با مطالعه و فکر کردن، سازو کار مناسب را احصا نمایند.

روی توانایی‌های مردم حساب باز کنید

همچنین حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تحسین گرایش مردمی و محسوس دولت، تقویت و تکمیل این حرکت را ضروری خواندند و در این راستا تاکید کردند: باید به وعده‌ها نیز در موعِد خود عمل کرد و اگر به هر دلیلی اجرای وعده ممکن نشد، صریح و صادقانه برای مردم توضیح داد.

مطالعه ی دیدگاهها و منویات معظم له در دهه گذشته نیز موید این مطلب است که ایشان شرط موفقیت در هرکاری را به میدان آوردن مردم می دانند و حتی در جایی عکس آن را حتما موضع شکست اعلام می کنند. ایشان در سال ۱۳۹۰ در اجتماع بزرگ مردم کرمانشاه می فرمایند: [نکته ای که می خواهم بگویم] در واقع خطاب به همه‌ی مسئولین محترم کشور است. هر جائی که مسئولین کشور توانائیهای مردم را شناختند و به کار گرفتند، ما موفق شدیم. هر جائی که ناکامی هست، به خاطر این است که ما نتوانستیم حضور مردم را در آن عرصه تأمین کنیم. ما مسائل حل نشده کم نداریم. در همه‌ی مسائل گوناگون کشور، مسئولین باید بتوانند با مهارت، با دقت، با ابتکار، راه‌هائی را برای حضور مردم پیدا کنند.

همچنین در بخش دیگری از بیانات خود در سال ۱۳۹۶ تاکید می کنند: «در هر حرکتی، در هر کشوری که آحاد مردم وارد میدان بشوند و در میدان بِایستند و مقاومت کنند، هدف آنها محقّق خواهد شد؛ این بُروبرگرد ندارد؛ خلاف این هم در هیچ برهه‌ای از تاریخ اثبات نشده؛ امام این هنر بزرگ را، این کار عظیم را توانست انجام بدهد که آحاد جامعه و بخصوص جوان‌ها را وارد میدان کند و اینها را در میدان نگه دارد».

همچنین ایشان در چند مقطع زمانی در خصوص لزوم به کارگیری سازو کار به میدان آوردن مردم از جمله در همان سال ۹۰ در دیدار مردم کرمانشاه می فرمایند: «اگر حضور مردم در این راه‌ها و برای این هدفها تأمین شود، این هدفها حتّی زودتر از دورانی که در نظر گرفته شده است، حاصل خواهد شد. حضور مردم چه جوری است؟ این، همان نکته‌ی اصلی است. اینجاست که مسئولین باید زمینه‌ها را، مدلها را، فرمولهای عملی و قابل فهم عموم را، فرمولهای اعتمادبخش را برای مشارکت مردم فراهم کنند».

در جایی دیگر در سال ۹۶ رهبر انقلاب به میدان آوردن مردم را هنر بزرگ می نامند و می فرمایند: «در هر حرکتی، در هر کشوری که آحاد مردم وارد میدان بشوند و در میدان بِایستند و مقاومت کنند، هدف آنها محقّق خواهد شد؛ این بُروبرگرد ندارد؛ خلاف این هم در هیچ برهه‌ای از تاریخ اثبات نشده؛ امام این هنر بزرگ را، این کار عظیم را توانست انجام بدهد که آحاد جامعه و بخصوص جوان‌ها را وارد میدان کند و اینها را در میدان نگه دارد».

دغدغه‌ای که عمری چند ساله دارد

در این سالها، به صورت مداوم طرح دغدغه ها در خصوص لزوم طراحی سازو کار به میدان آمدن مردم و جوانان گوشزد شده است اما به نظر می رسد توصیه ی اخیر ایشان به دولت سیزدهم با توجه به اینکه شعار دولت و گفتمان آن نیز همین موضوع بوده به عنوان ضرورت تکمیلی شعار مردمی بودن دولت در سه بعد استفاده از ایده و نظر مردم، توان اجرایی و نظارتی آنان در نوع خود در ابتدای حرکت دولت کم نظیر است و این امر نشان از امیدهای ایشان به تحقق دغدغه‌های سالیان قبل دارد.

همانگونه که بارها تاکید شده است یکی از شعارهای اصلی جناب آقای رییسی نیز تکیه بر همین گفتمان مردمی بوده و شخص رییس دولت در این خصوص در قبل و بعد از انتخابات و حتی پس از تشکیل دولت بارها بر آن تاکید کرده و حتی ساز و کار مناسب برای این دغدغه و گفتمان نیز از جانب وی مشخص گردیده است.

یکی از این ساز و کارها که به حق یادآور  شرینی و موفقیت حضور مردمی در میدان اقدام و عمل بوده موضوع نهضت جهاد سازندگی است که این ساز و کار مبتنی برخواست و اراده ی امام و مردم، متاسفانه با نگاههای لیبرالی و غربگرایانه ی برخی دولتمردان با ادغام جهاد در وزارت کشاورزی صدای انحلال آن بلند شد و دیری نپایید که صاحبان این تفکر و نگاه، موفق به تحقق برنامه‌های خود در محو جهاد سازندگی شدند.

عقب نشینی دولت از احیای جهاد سازندگی!؟

رییس دولت سیزدهم از همان ابتدای کار دولت موضوع احیای جهاد سازندگی را با طرح همین دغدغه که باید راه و سازو کاری برای حضور مردم در میدان طراحی کرد در دستور کار دولت خود قرار داد تا جایی که در مقطعی نقد و بررسی این ایده یکی از موضوعات رسانه ای اصلی کشور شد اما اکنون مشخص نیست به چه دلیل و شاید به علت نقدها و جنجال‌های همان تفکر به تعطیلی کشانده‌ی جهاد سازندگی در سالهای دیرین انقلاب اسلامی، عقب نشینی صورت گرفته باشد.

رییس جمهور در سفر به استان کهگیلویه و بویر احمد در جمع نخبگان استان تاکید کرد: جهاد سازندگی سامان دادن به نیروهای کارآمد جوان جهادی است برای آباد کردن روستا و آباد کردن مناطق محروم. این روحیه را امام (ره) سامان دادند با تشکیل جهاد سازندگی. ما باید بخش جهادی کشاورزی، بخش جهادی روستا و آباد کردن مناطق محروم را احیا کنیم و این هم با احیای مجموعه جهاد سازندگی است که در دستور کار دولت قرار دارد و به همین زودی جهاد سازندگی احیا خواهد شد.

همچنین ایشان در جلسه ای که به همین منظور در دفتر خود با حضور جمعی از جهادگران قدیم و جدید تشکیل داد تاکید کرد: فعالیت‌های جهادی باید مردم‌محور و بر پایه فعالیت‌های مردمی باشد و وظیفه دولت در این عرصه صرفاً باید تسهیل‌گری، نظارت و پیگیری برای تحقق امور باشد و از فعالیت جهادگران حمایت کند و موانع موجود را از پیش پای آنها بردارد.

رئیس جمهور در جلسه  شورای عالی اداری نیز تاکید می‌کند: هرچند بعد از ادغام وزارتخانه‌های جهاد سازندگی و کشاورزی در یکدیگر حرکت جهادی تعطیل نشد و از خروش نیفتاد و با همت جوانان مومن، حزب‌اللهی و انقلابی جنبش‌های جهادی در همه عرصه‌ها همچنان فعال است اما احساس بی‌پشتوانگی و کم‌حمایتی می‌کنند و ما امروز باید جریان جهاد سازندگی را به عنوان هدایت، نظارت و حمایت بار دیگر احیاء کنیم که این مسئولیت را دولت باید بر عهده گیرد.

در سخنرانی های متعدد که در این رابطه توسط حجت الاسلام والمسلمین رییسی مطرح شده است در کنار رسالت اصلی جهاد سازندگی مبنی بر آبادانی روستاها و مناطق محروم، ساز و کار به میدان آوردن مردم نیز از اصلی رین اهداف همین احیای جهاد سازندگی بیان می شود.

مأموریت ویژه رئیس جمهور به معاون اول در آستانه ۱۰۰ روزه شدن

رییس دولت سیزدهم در همان کمیته احیای جهاد سازندگی به معاون اول خود ماموریت می‌دهد که ظرف ۲۰ روز ساز و کار احیا و جایگاه آن را با همفکری صاحبنظران پیشنهاد نماید و از آن زمان تاکنون نزدیک به ۱۰۰ روز می گذرد و مشخص نیست فرجام این ایده که بهترین سازو کار برای به میدان آوردن مردم بوده به کجا کشیده شده است.

هرچند در خبرها آمده است که تشکیل شورای عالی جهاد سازندگی مصوب شده اما باز احساس می شود نگاه‌ها و جریان‌هایی که ممکن است از دولت‌های قبل در بدنه دولت انقلابی حضور داشته اند علاقمند نیستند این جریان شکل بگیرد و رییس دولتی که گفتمان خود را به میدان آوردن مردم تعیین کرده است در احیای تنها ساز و کار باقیمانده‌ی روی میز از معمار کبیر انقلاب را وادار به عقب نشینی کرده‌اند.

مسلم است و رهبری فرزانه انقلاب نیز تذکر دادند که حلقه مفقوده ی مردمی بودن دولت، طراحی و به کارگیری سازو کار به میدان آوردن مردم به عنوان اصلی ترین مولفه های حکمرانی در نظام اسلامی است و در این زمینه باید تلاش جدی تر و همت مضاعفی به کار گرفته شود و همچنین باید دانست که به هیچ عنوان عده ای علاقمند به میدان آمدن این ظرفیت عظیم برای حل چالش های کشور نیستند./مشرق