گروسی: بیشترین بازرسی‌های آژانس از ایران انجام شده
مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی با اذعان به اینکه بیشترین بازرسی‌های این نهاد، از فعالیت‌های هسته‌ای ایران انجام شده است، به مسائل جاری پیرامون این موضوع و مذاکرات وین اشاره و تاکید کرد که هنوز هم فرصت برای حل این مسائل از طریق دیپلماسی وجود دارد.
به گزارش راهبرد معاصر، رافائل گروسی در مصاحبه‌ای با شبکه سی ان ان با تاکید بر ضرورت از سر گرفته شدن سریع ادامه گفتگو با ایران، اظهار امیدواری کرد که بتواند به زودی به ایران سفر کند و بار دیگر با مقامات ذیربط جمهوری اسلامی ایران گفتگو‌هایی داشته باشد.
گروسی در بخشی از این مصاحبه، اقدام ایران در غیرفعال کردن ۲۷ دوربین نظارتی تاسیسات هسته‌ای را نگران‌کننده خواند و گفت توافق با ایران بدون اینکه آژانس به اطلاعات کافی از برنامه هسته‌ای ایران دسترسی داشته باشد، کار سختی است.
مشروح این مصاحبه در پی می‌آید:
سی ان ان: آیا اقدام ایران در قطع دروبین‌های نظارتی آژانس، پایان بخش اقدامات نظارتی اضافی است که ایران به عنوان بخشی از توافق هسته‌ای با آن توافق کرده بود؟
گروسی: به خودی خود، خیر، اما خیلی نزدیک به آن است.
سی ان ان: ایران در حال حاضر در چه مرحله است و چه برنامه‌هایی دارد؟
گروسی: ما ابزار‌های زیادی برای راستی‌آزمایی فعالیت‌های ایران در تعدادی از حوزه‌های مرتبط با برجام داریم.
(بعد از اشاره به ابزار‌های نظارتی آژانس از جمله دوربین‌ها و سیستم‌های آنلاین دیگر با هدف دسترسی به نظارت بر فعالیت‌های ایران) زمانیکه ایران در مقطعی شروع به محدودیت این دسترسی‌ها می‌کند، اگر قرار بر احیای برجام باشد، برای اینکه این اتفاق بیفتد طرفین باید یک مبنا داشته باشند یعنی مقدار لازم برای دانستن اینکه ایران چه چیزی دارد یا ندارد تا بتوانیم آن را تایید کنیم.
در صورت عدم رسیدن به این مرحله به لحاظ فنی رسیدن به یک توافق غیر ممکن است. شما می‌توانید یک توافق بر مبنای بی اطلاعاتی (عدم دسترسی به اطلاعات) داشته باشید که فکر می‌کنم چنین اتفاقی نیافتد. به همین خاطر است که می‌گوییم این مساله خیلی جدی است و قطعا پیامد‌هایی دارد.
سی ان ان: اگر آژانس نتواند ادامه اطلاعات درباره برنامه هسته‌ای ایران را تضمین کند، آیا شما می‌توانید فرایند راستی آزمایی و نظارت برجام را اجرا کنید؟
گروسی: ما قادر به کار بر مبنای اطلاعات صوتی نیستیم. من فکر نمی‌کنم بتوان بر روی بنیان متزلزل یک توافق خوب داشته باشید؛ بنابراین این کار قابل اجرا نیست.
اما امیدواریم یک احتمال برای انجام این کار وجود داشته باشد. در نشست خبر با شورای حکام گفتم که ما باید با ایران به گفتگو بنشینیم. باید فورا این کار را انجام دهیم. باید شرایط را درست کنیم. آن‌ها می‌دانند که آژانس برای انجام این کار آماده است و این به آن‌ها بستگی دارد.
سی ان ان: یک سخنگوی وزارت خارجه ایران اعلام کرده که تمامی این‌ها به خاطر کوته‌بینی از سوی آمریکا و اتحادیه اروپاست. سخنگوی وزارت خارحه ایران پیشتر در توییتی عنوان کرد: آمریکا و سه کشور اروپایی با هدف پیشبرد یک قطعنامه برآمده از سوءمحاسبه و مشاوره اشتباه علیه کشوری (ایران) که شفاف‌ترین برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای جهان را دارد، اغراض کوته‌بینانه خود را فراتر از اعتبار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار دادند. بانیان این اقدام مسئول عواقب آتی خواهند بود.
آقای گروسی می‌توانید در این رابطه شفاف بگویید که آیا ایران کشوری است با شفاف‌ترین برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز جهان؟
گروسی: ایران شاید کشوری باشد که بیشترین بازرسی‌ها را داشته باشد. این درست است. اما این متناسب است با فعالیت‌هایی که آن‌ها دارند. این نیز تابعی از توافق هسته‌ای است و همچنین تا حدودی نتیجه سوابق گذشته می‌باشد. اکنون زمان نداریم که در این مسئله ورود کنیم. اما این یک سابقه متزلزل با پستی و بلندی‌ها و مقاطعی است که مطابق تعهداتشان نبوده است. این مربوط به گذشته می‌باشد.
ما می‌خواهیم به آینده نگاه کنیم. ما اکنون مشکل داریم. مشکلی که اکنون داریم این است که ما به اطلاعات خاص نیاز داریم و آن‌ها (ایران) این اطلاعات را به ما نمی‌دهند.
من نظری در مورد اینکه ایران یا دیگران در مورد قطعنامه‌ها اظهارنظر می‌کنند یا نمی‌کنند، ندارم. مشکل مشخصی وجود دارد. مشکل این است که ایران به شماری از سوالات آژانس پاسخ نداده است. مشکل این است که ایران اکنون به جای افزایش همکاری با ما، در حال محدود کردن آن است؛ بنابراین ما می‌گوییم که این شرایط خلاف مسیر درست در حال حرکت است. در عین حال می‌گویم که اگرچه این شرایط، گام بسیار جدی در یک مسیر اشتباه است، اما همچنان زمان برای دیپلماسی وجود دارد. همچنان برای نشستن در میز مذاکرات و تلاش برای جبران اتفاقات قبل زمان و فرصت هست.
سی ان ان: اخیرا شما سفری به اسرائیل داشتید. آیا فکر می‌کنید که سفر به اسرائیل وضعیت را در ارتباط با ایران بدتر کرده و در محاسبات منجر به اقدام امروز تهران تاثیرگذار بوده باشد؟
گروسی: چنین شیوه تحلیلی را نمی‌پسندم. اگر قرار بود با افراد براساس طرف‌های ثالث و عکس العمل احتمالی آن‌ها به اقداماتم، مذاکره کنم قادر به ایفای نقش به عنوان مدیر کل یک سازمان بین المللی نبودم. البته فکر می‌کنم دیدگاه‌ها و نظرات کاملا درست هستند. مهم، کار من در قبال تک تک کشور‌ها از جمله ایران و عمل این کشور به مسئولیت‌ها و تعهدات قانونی است. اگر ما بر اساس دیدارها، عقاید، نقل قول‌ها یا نگاه‌ها تصمیمات جدی و سخت سیاسی را اتخاذ کنیم، مشکلات بزرگی به وجود می‌آید؛ بنابراین چیزی که ما باز نیاز داریم، کار روی موضوعات است و ایران به خوبی می‌داند که چه کاری باید انجام دهد.
سی ان ان: شما می‌گویید که ایران سه تا چهار هفته مهلت دارد. اگر این مهلت پایان یابد ضربه مهلکی به توافق وارد می‌شود. آیا شما نظرتان این است که یک ماه دیگر این بحران وارد فضای جدید و ناشناخته‌ای می‌شود؟ اگرچنین است، شما چه نگرانی‌هایی درباره آینده دارید؟
گروسی: باید بگویم برآورد من یک برآورد سیاسی نیست بلکه یک برآورد فنی است. برآورد من بر اساس مقدار تقریبی زمانی است که ما می‌توانیم به این نوع اطلاعات دسترسی نداشته باشیم. به عبارت دیگر، مقدار زمانی که ما می‌توانیم شاهد چرخیدن سانتریفیوژ‌ها و تداوم تولید یا شاهد ساخت و اسمبل سانتریفیوژ‌ها در حالی که ما نظارتی روی آن نداریم.
سی ان ان: اگر آن‌ها این کار‌ها را بدون راستی آزمایی انجام دهند نظر شما چه خواهد بود؟
گروسی: کم وبیش، ما قادر به بازسازی مجدد هستیم. ما می‌توانیم آنچه اتفاق افتاده را دوباره بسازیم. اما این برنامه ریزی‌ها چیز‌هایی هستند که شما به طور تقریبی برای زمان کوتاهی انجام می‌دهید. شما نمی‌توانید برای ماه‌های متمادی بدون دسترسی و ارائه اطلاعات به کار ادامه دهید و سپس احتمالا بگویید این مقدار وجود دارد. به همین دلیل است که ما می‌گوییم تا سه چهار هفته را می‌توانیم مدیریت کنیم. بنابراین، این موضع سیاسی نیست و ارزیابی فنی آژانس است، اما به سیاستمداران واگذارش می‌کنیم.
سی ان ان:، اما این موضوع بسیار مهم است. شما می‌گویید برای راستی آزمایی آنچه در حال وقوع است نیازمند نظارت هستید. اگر در این سه چهار هفته نتوانید نظارت را عملیاتی کنید شما نگران چیزی هستید که برنامه هسته‌ای ایران به آن دست خواهد یافت. درست می‌گویم.
گروسی: نکته قضیه این است که من نگرانم نتوانم تایید کنیم آن‌ها چه چیزی دارند و چه چیزی نباید داشته باشند.
اندرسون: آیا شما اکنون با همتایان ایرانی خود در حال مذاکره هستید یا قصد سفر به تهران را دارید؟
گروسی: امیدوارم که بتوانم این کار را انجام دهم. خیلی امیدوارم. سعی ما همین است و تلاش کرده ایم منظورمان را به هر شکل ممکن بفهمانیم. در همین حال، ما می‌گوییم که این برهه زمانی که هم اکنون شروع شده، فرصتی است که باید به بهترین نحو از آن استفاده کرد./ایرنا