بررسی ریشه‌های ترور عمران خان

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ عمران خان نخست‌وزیر سابق پاکستان پنجشنبه گذشته در حاشیه یک گردهم‌آیی سیاسی هدف حمله تروریستی قرار گرفت. یکی از مشاوران نزدیک عمران‌خان گفت: نخست‌وزیر پاکستان از ناحیه پا مورد اصابت گلوله قرار گرفت، اما وضعیت باثباتی دارد. وی در میان جمعیت حاضر در گرد‌همایی سیاسی در «گوجرانواله»، یکی از شهرهای استان پنجاب واقع در شرق پاکستان هدف حمله مسلحانه قرار گرفت.

در پاکستان چه می‌گذرد؟

پاکستان یکی از کشورهایی است که در دوران گذار نظم جدید بین‌المللی درگیر تقابل نظام رو به افول آمریکا و قدرت در حال خیزش چین شد. پس از سرمایه‌گذاری کلان چینی‌ها در بندر گوآدر پاکستان و همچنین روی کار آمدن عمران خان از حزب «تحریک انصاف»، این کشور به دغدغه اصلی غربی‌ها در شبه‌قاره بدل شد.

عمران خان ارادت ویژه‌ای به آیت الله خامنه ای (حفظه الله)، رهبر معظم انقلاب اسلامی دارد.

عمران خان مداوم بر نقش مثبت چین در پاکستان و کل جهان تأکید می‌کرد. کریدور اقتصادی چین و پاکستان به ارزش 60 میلیارد دلار (46 میلیارد پوند) که همسایگان را به هم پیوند می‌دهد، زیر نظر دو حزب سیاسی مستقر پاکستان که احتمالاً هر دو در دولت جدید قدرت مشترک دارند، مفهوم‌سازی و راه‌اندازی شد.

نخست‌وزیر سابق پاکستان ساده‌‎زیستی امام خمینی(ره)، رهبر کبیر انقلاب اسلامی را الگویی برای جوانان کشورش دانست و در نخستین سخنرانی خود پس از کسب قدرت، با تأکید بر ظلم و ستم حکام گفته بود: می‌دانید حکام ظالم چقدر انسان را به خاک و خون کشیدند و کُشتند، همان گونه که حسنی مبارک به مردم مصر ظلم می‌کرد، شاه نیز به مردم ایران ظلم می‌کرد.

محمدرضا پهلوی کسی است که به پاکستان نیز سفر کرده بود، البته ارتش و نیرو‌های پلیس آزاده کشور حاضر نشدند به تبعیت از او علیه مردم از گلوله و سلاح گرم استفاده کنند.
عمران خان ارادت ویژه‌ای به آیت الله خامنه ای (حفظه الله)، رهبر معظم انقلاب اسلامی دارد. نخست‎وزیر سابق پاکستان با تأکید بر آغاز سفرش به ایران با حضور در مشهد مقدس و نیز دیدار با رهبر معظم انقلاب اسلامی گفته بود: ملاقات با معظم له تنها سیاسی نبود و ملاقاتی روحانی هم بود.

عمران خان معتقد بود مخالفانش از غرب خط می‌گیرند و با ساخت پایگاه نظامی از سوی آمریکا در پاکستان مخالفت کرد. این مسائل بنیادی سبب شد مجلس پاکستان منحل و عمران خان از قدرت کنار گذاشته شود.

عمران خان و علاقه به مکتب امام(ره)

عمران خان که با وجود برکناری همچنان از حمایت گسترده مردمی برخوردار است، در ماه‌های اخیر بارها اعلام کرد آماده جان باختن برای کشورش است؛ اطرافیانش بارها از تهدیدهایی علیه وی خبر داده بودند. اظهارات و مواضع وی بالاخره سبب شد مورد سوءقصد قرار گیرد.

پنجشنبه گذشته فردی ناشناس در جریان راهپیمایی اعتراض آمیز به رهبری عمران خان در شهر وزیرآباد ایالات پنجاب به سوی وی شلیک کرد. عمران خان از ناحیه دو پا مجروح شد و چند نفر دیگر نیز براثر اصابت گلوله‌های ضارب ناشناس زخمی شده‌اند. روزنامه داون چاپ پاکستان گزارش کرد، یکی از اعضای حزب تحریک انصاف پاکستان کشته و بعد از مدتی ضارب دستگیر شد.

جالب اینکه عمران خان پس از ترور از مواضعش دست برنداشته است. نخست وزیر سابق پاکستان ساعاتی پس از بهبودی نسبی، گفت، «در پاکستان انقلابی همانند انقلاب امام خمینی (ره) می خواهیم که به استکبارستیزی منجر شود».

پس از تلاش برای ترور عمران خان در جریان راهپیمایی به سمت اسلام‌آباد، تظاهرات در سراسر پاکستان از جمعه آغاز شد. با وجود اینکه حزب حاکم پاکستان و عربستان این ترور را محکوم کردند، اما نزدیکان خان معتقدند نزدیکی تفکرات نخست‌وزیر سابق پاکستان به تفکرات انقلابی موجود در ایران و همچنین موج حمایت مردمی از وی، سبب شده است مخالفان این تفکر دست به حذف گفتمان بزنند.

عمران خان به عنوان فردی استکبارستیز در پاکستان معروف است. سخنان خان مبنی بر توطئه ای به سرکردگی آمریکا علیه وی به یکی از عناصر اصلی راهپیمایی های سراسر پاکستان تبدیل شده است. سخنان وی با جوانان در کشوری که احساسات ضد آمریکایی رایج است و احساسات ضد نظام
این در حالی است که عمران خان بارها تأکید کرده بود، دونالد لو دستیار وزیر امور آسیای جنوبی و مرکزی آمریکا با سفیر پاکستان در واشنگتن ملاقات کرده و به وی گفته است عمران خان باید با رأی عدم اعتماد از قدرت برکنار شود. خان همچنین به سی.ان.ان گفته بود، لو تهدید کرده است پاکستان متحمل عواقب خواهد شد، مگر اینکه از قدرت برکنار شود.

چرا پاکستان برای آمریکا مهم است؟

چینی‌ها از سال 2013 اقدام به ایجاد کریدور راه جدید ابریشم کردند تا به این وسیله بتوانند بازار کشورهای در حال توسعه را برای اقتصاد خود قابل دسترس‌تر کنند. این در حالی است که موضوع چین و هژمونی منطقه‌ای و جهانی این غول خفته، در بخش نظامی و در حوزه اقتصادی ـ صنعتی، آمریکایی‌ها را برانگیخته و به تلاش واداشته است. انعقاد قرارداد 60 میلیارد دلاری میان چین و پاکستان و وجود فردی با تفکر عمران خان، لطمه بزرگی به اندیشه و برنامه کنترلی آمریکا در شبه‌قاره وارد کرده است.

آمریکایی‌ها که در سال‌های اخیر با راهبردهای «ایندو-پاسیفیک» در تلاش هستند با تجمیع هم‌پیمانانشان بتوانند جلوی قدرت‌ فزاینده چین را بگیرند، تلاش می کنند مقابل هر بازیگر مخرب دیگری را سد کنند. همین موضوع سبب شد تا آمریکا بیش از سه سال فردی همچون عمران خان را در کشور پاکستان برنتابد.

موقعیت ژئوپلیتیک پاکستان دیگر دلیلی است که لزوم اقدامات کودتاگونه در این کشور را توجیه می‌کرد. هم‌راستایی پاکستان در دوران عمران خان با چین، ایران و روسیه حلقه قدرت در آسیا را برای غرب غیرقابل تحمل می‌کرد و می‌توانست محور مقاومتی جدید علیه نظام لیبرال‌دموکراسی به سرکردگی آمریکا در جهان ایجاد کند.

جمع‌بندی

پاکستان در نقش قدرت منطقه‌ای در مرکز جنوب آسیا و غرب آسیا همواره مورد توجه آمریکا بوده است. همکاری گسترده پاکستان با چین و تفکرات انقلابی عمران‌خان و ضدیتش با آمریکا، این کشور را از دایره حمایت آمریکا خارج و زمینه توطئه‌های آمریکا در پاکستان، خلع عمران خان و تهدید منافع چین و ایران در پاکستان را فراهم کرد. به دلیل افزایش هزینه های زندگی در بحران دامن می زند، تلاقی کرده است.