زمان طلایی درمان بیماران سکته مغزی

به گزارش راهبرد معاصر سکته مغزی یا همان «استروک»، یکی از علل مراجعات به بخش اورژانس بیمارستان‌ها است. این عارضه در صورت تشخیص سریع و مداخله درمانی مناسب می‌تواند با پیامد مطلوبی همراه باشد، ولی در صورت تأخیر در زمان درمان با هزینه‌های زیادی برای بیمار و نظام سلامت همراه خواهد بود. بنابراین تشخیص به موقع، قدم اول و اساسی در برخورد با بیماران سکته مغزی در بخش اورژانس محسوب می‌شود و بعد از آن، انتخاب روش درمانی مناسب در اولویت خواهد بود.

بر اساس مطالعات کشوری، سالانه بیش از ۱۰۰ هزار سکته مغزی جدید در کشور بروز می‌کند.

احسان شریفی پور متخصص مغز و اعصاب، به علائم سکته مغزی که شامل ضعف ناگهانی نیمه صورت، ضعف ناگهانی دست یا پا یا عدم توانایی بالا بردن هر دو دست، اختلال ناگهانی تکلم یا لکنت زبان اشاره کرد و گفت: در صورت مشاهده این علائم باید سریعاً با اورژانس ۱۱۵ تماس گرفت تا بلافاصله بیمار به مراکز درمانی منتخب منتقل شود.

امیرحسین اورندی معاون درمان مجتمع بیمارستانی امام خمینی، در جلسه کمیته «مدیریت درمان سکته حاد مغزی»، در بحث رضایت آگاهانه در بیماران استروک، به ماده ۱۵۸ قانون مجازات اسلامی اشاره کرد و گفت: در برخی پروسیجرهای درمانی موضوع زمان در نجات جان بیمار بسیار مهم است و نمی‌توان لحظه‌ای درنگ کرد که بیماران سکته حاد مغزی هم از این قاعده مستثنی نیستند. از این رو طبق قانون یاد شده و بخشنامه معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی تهران، نیاز به اخذ رضایت از این بیماران نیست؛ مگر اینکه خود بیمار در شرایط هشیار و در صورت داشتن صلاحیت تصمیم‌گیری عدم رضایت خود را کتباً به تیم درمانگر اعلام کند.

وی ادامه داد: تمام سعی ما بر این است تا خروجی تخت‌های بخش استروک تسهیل شود ولی بعضاً موانعی است که قابل‌کنترل نیست. متأسفانه در تمام بخش‌های مجتمع بیمارستانی، میزان تقاضای تخت‌های بستری بیش از عرضه است که با توجه به مرجعیت این بیمارستان و حجم بالای مراجعات بخش اورژانس، دور از انتظار هم نیست. این چالش ابعاد مختلفی دارد و مدیریت گردش تخت در چنین شرایطی نیازمند همت جمعی است.

محمدحسین حریرچیان رئیس بخش استروک مجتمع بیمارستانی امام خمینی، با اشاره به بخشنامه معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی تهران مبنی بر عدم نیاز به اخذ رضایت آگاهانه در تزریق ترومبولیتیک برای بیماران مبتلا به سکته حاد مغزی، گفت: با توجه به اهمیت زمان طلایی در تزریق ترومبولیتیک به بیماران استروک طبیعتاً این بیماران ماهیت اورژانسی دارند و اگرچه طبق روال توضیحات شفاهی در خصوص اقدامات درمانی و فواید و عوارض آن به همراه بیمار داده می‌شود ولی درمان بیمار را نمی‌توان به هیچ‌وجه به تعویق انداخت.

وی در خصوص مزایای استفاده از نرم‌افزار تعیین‌کننده حجم استروک و ایسکمی در بیماران دچار سکته حاد مغزی، افزود: با معیارهای موجود در بیماران استروک و به کمک تحلیلی که این نرم‌افزار به ما می‌دهد امکان ترومبکتومی بیماران بین ۶ تا ۱۲ ساعت هم ممکن خواهد بود. البته هزینه خرید نرم‌افزار فعلی بسیار بالا است ولی با رایزنی‌های صورت گرفته مقرر شده تا با همکاری مرکز تحقیقات نورولوژی و رادیولوژی، این نرم‌افزار را طراحی کنیم. اگرچه طراحی این نرم‌افزار نیز هزینه‌بر خواهد بود ولی هم از بعد درمانی و هم مالی، بسیار ارزشمند و سودآور است.

فریناز موسوی سرپرست درمانگاه پزشکی قانونی مجتمع بیمارستانی امام خمینی، با اشاره به ابعاد قانونی رضایت آگاهانه در موارد اورژانسی، گفت: وقتی موضوعی حیاتی است طبق نص صریح قانون مجازات اسلامی و بخشنامه معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی تهران، نیاز به اخذ رضایت آگاهانه نیست. در موارد غیر اورژانسی هم تنها هنگامی‌که دریغ خدمت از بیمار با توجه به زمان طلایی آن منجر به عارضه شناخته شده و پایدار در بیمار شود نیاز به گرفتن رضایت نیست.

وی افزود: در مورد بیماران استروک که اغلب به دلیل کهولت سن، ولی و قیم ندارند و حتی احتمال تصمیم‌گیری مغرضانه از سوی همراهان بیمار هم گاهاً وجود دارد نمی‌توان تزریق ترومبولیتیک را که اقدامی اورژانسی است، منوط به خواست خانواده بیمار کرد.

مژده قبایی مسئول واحد مدیکال بخش جامع استروک مجتمع بیمارستانی امام خمینی، کاهش آمار مراجعه بیماران استروک زیر ۲۴ ساعت را نگران کننده خواند و گفت: این بیماران در طول زمان با شرایط وخیم‌تر و نیاز به درمان‌های طولانی‌تر به ما مراجعه می‌کنند و مدت اقامتشان هم بیشتر خواهد بود که همین موضوع بر روند گردش تخت‌های بستری اثر خواهد داشت./مهر