چرا بشار اسد حاضر به دیدار با اردوغان نشد؟
یک تحلیلگر برجسته عربی در مقاله‌ای به بررسی عوامل اصلی خودداری رئیس جمهوری سوریه از دیدار با همتای ترکی خود اشاره و تاکید کرد که بشار اسد حق دارد نخواهد به اردوغان امتیاز بدهد.
به گزارش راهبرد معاصر، چند روز قبل خبرگزاری رویترز به نقل از منابع آگاه گزارش داد که «بشار اسد» رئیس جمهوری سوریه پیشنهاد دیدار با «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه در حضور «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه را رد کرده است. این منابع اعلام کردند که دولت سوریه همچنین پیشنهاد دیدار وزیر خارجه این کشور با همتای ترکیه‌ای را نیز رد کرده است.
این درحالی است که طی ماه‌های گذشته دولت ترکیه و شخص اردوغان لحن آشتی‌جویانه‌ای در قبال دمشق پیش گرفته و در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه به دنبال همگرایی با سوریه هستند. اما بشار اسد ضمن رد پیشنهاد دیدار با اردوغان تاکید کرده که آنکارا باید حسن نیت خود را در عمل نشان دهد نه حرف.
در این راستا «عبدالباری عطوان» تحلیلگر برجسته جهان عرب و سردبیر روزنامه رای‌الیوم مقاله جدید خود را به همین موضوع اختصاص داده و نوشت، ما از گزارش خبرگزاری رویترز که اعلام کرده بود بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه تاکنون در برابر فشارهای روسیه برای دیدار با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه در مسکو مقاومت کرده است، تعجب نمی‌کنیم؛ زیرا می‌دانیم بشار اسد نمی‌خواهد شش ماه مانده به انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه یک پیروزی رایگان به اردوغان بدهد.
عطوان افزود، بشار اسد حق دارد که نخواهد با اردوغان دیدار کند. دیدار و گفتگو با اردوغان یک دیدار ساده یا صرفا مانور رسانه‌ای نیست بلکه بسیار پیچیده‌تر از این حرف‌هاست و نمی‌توان آن را با واسطه یا «ریش گرو گذاشتن» یا اصطلاحا با گفتن «گذشته‌ها گذشته» حل کرد. اردوغان همان کسی است که طی ده سال گذشته در چارچوب یک پروژه آمریکایی-اسرائیلی برای نابودی سوریه تصمیم گرفت آتش جنگ علیه این کشور را شعله‌ور کند. اما در مرحله کنونی او در چارچوب اهداف و طمع‌ورزی‌ها و منافع خود تصمیم به توقف این جنگ گرفته؛ آن هم بدون اینکه شروط سوریه را به ویژه در زمینه عقب‌نشینی کامل از همه مناطق این کشور اجرا کرده یا غرامت تجاوزات خود را بپردازد یا اینکه دست کم از ملت و دولت سوریه عذرخواهی کند.
در ادامه این یادداشت آمده است، اردوغان چقدر دچار خطا شده بود که تصور می‌کرد بشار اسد در پاسخ به پیشنهاد او (اردوغان) به مسکو رفته و با وی دیدار می‌کند؛ زیرا بشار اسد کسی است که بعد از 11 سال ایستادگی در برابر دشمنانی متشکل از 65 کشور به سرکردگی آمریکا، همچنان در موضع قدرت باقی مانده و علی‌رغم هزینه‌های مادی و انسانی زیادی که پرداخت، ملت سوریه را از یک بحران بزرگ خارج کرد. در آن زمان اردوغان فکر می‌کرد در موضع قدرت قرار دارد و تنها چند هفته یا چند ماه طول می‌کشد نظام سوریه سرنگون گردد و با غرور و استکبار میانجی‌گری روسیه را در پرونده سوریه رد کرد.
عبدالباری عطوان ادامه داد، رجب طیب اردوغان آن زمان وعده داد بود که در مسجد اموی در مرکز دمشق نماز بخواند. اما امروز می‌بینیم که مکر نیرنگ‌کننده به خودش برگشت و انفجارهای تروریستی به میدان تقسیم در قلب استانبول رسید. اکثر نظرسنجی‌ها نیز حاکی از تنزل موقعیت اردوغان و حزب وی در انتخابات ریاست‌جمهوری آینده است. مسئله آوارگان سوری و حمله به شمال سوریه داغ‌ترین موضوعات در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه بوده و اردوغان در تلاش برای آشتی با دمشق به واسطه روسیه است.
بر اساس این مقاله، اصلی‌ترین عامل رد پیشنهاد دیدار با رئیس جمهور ترکیه از جانب بشار اسد آن است که رهبری سوریه و نیز اکثر رهبران عرب دیگر به اردوغان که این روزها در محاصره بحران‌ها قرار گرفته اعتماد ندارند؛ زیرا کارنامه او طی ده سال گذشته پر از فراز و نشیب‌ها، خلف وعده‌ها و خنجر زدن از پشت به دوستان و دشمنان بوده است. آیا ندیدیم اردوغان با کشوری مانند سوریه که درهای خود را به روی ترکیه گشوده بود چه کار کرد؟ آیا اردوغان نبود که جنبش اخوان المسلمین را در مصر رها کرد و درهای ترکیه را به روی آن بست؟ آیا اردوغان نبود که با چرخش در سیاست‌های خود فعالیت معارضان سوری در ترکیه را متوقف کرد؟
این کارشناس عرب زبان تصریح کرد، آیا اردوغان همان کسی نیست که آوارگان سوری را به زور از شهرهای ترکیه بیرون کرد؟ آیا اردوغان همان کسی نیست که رابطه ترکیه را با رژیم اشغالگر صهیونیستی ترمیم کرد و ....؟ البته نشست دو جانبه روسای جمهور سوریه و ترکیه مسئله‌ای است که باید انجام شود اما بعد از خروج همه نیروهای ترکیه از خاک سوریه، تاسیس صندوق منطقه‌ای-بین‌المللی برای تامین مالی پروژه‌های بازسازی سوریه، اجرای فوری همه تصمیمات اجلاس سوچی در زمینه پایان دادن به حضور همه نیروهای مسلح تروریستی در شمال غربی سوریه و احیای معاهده «آدنا» برای محافظت از مرزهای دو کشور.
در ادامه مقاله عطوان تاکید شده است، اپوزیسیون ترکیه که زیر چتر ائتلاف شش‌جانبه علیه حزب عدالت و توسعه متحد شده، همه این خواسته‌های دمشق را بدون قید و شرط پذیرفته و اعلام آمادگی کرده که در صورت رسیدن به قدرت، روابط را با سوریه به طور کامل احیا کرده و همه پناهجویان سوری را به سلامت به کشورشان برگردانده و امنیت آنها را تضمین کند. بنابراین چه دلیلی دارد که سوریه در شرایط فعلی به اردوغان و حزب متبوع وی امتیاز بدهد؟ چرا باید دمشق امتیازی به اردوغان بدهد که موجب گردد او برای 6 یا 7 سال دیگر در منصب قدرت باقی مانده و به وعده‌های مبهم خود ادامه دهد؟
عطوان در این یادداشت اشاره کرد، اگر اردوغان در انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه پیروز شود و قدرت و نفوذ خود را دوباره به دست آورد آیا شانسی برای اجرای وعده‌های او وجود دارد؟ ما به خوبی می‌دانیم ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه می‌داند که بشار اسد قدردان مسکو است و در عین حال روسیه در جنگ اوکراین به ترکیه نیاز دارد. اما با این وجود تحقق مطالبات عادلانه هم‌پیمانان روسیه و در راس آنها سوریه و ایران باید در راس اولویت‌های پوتین باشد.
در پایان این مقاله آمده است، با همگرایی ترکیه و سوریه می‌توانیم شاهد گشودن یک صفحه سفید و پاک جدید باشیم و به این نظریه که گفته می‌شود «هیچ دشمنی و هیچ کینه‌ای بین دولت‌ها و ملت‌ها دائمی نیست» اعتقاد داریم. اما هرگونه آشتی باید یک پایه محکم داشته باشد و هرکسی که خطاکار بود موظف به عذر خواهی است، هرکسی که ویران کرد وظیفه بازسازی آن را دارد و هر طرفی که اشغالگری کرده باید عقب‌نشینی کند و این موارد به ویژه باید در پرونده سوریه رعایت گردد./ تسنیم