اهداف تور منطقه‌ای جرد کوشنر؛ رمزگشایی از مأموریت جدید

به گزارش راهبرد معاصر؛ سلسله تلاش‌های گسترده ایالات متحده آمریکا برای رونمایی از طرح موسوم به «معامله قرن» همچنان ادامه دارد. مقامات آمریکایی به منظور تحقق این هدف خود تحرکاتی را انجام داده‌اند که نشان از تلاش جدی آن‌ها برای نجات معامله قرن دارد. درهمین راستا، «جرد کوشنر» مشاور و داماد «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا یک تور منطقه‌ای کوتاه‌مدت را برگزار کرد. وی در این تور منطقه‌ای به عربستان سعودی، امارات متحده عربی، قطر، مصر، اردن و سپس اراضی اشغالی سفر کرد. او در جریان این سفرها با مقامات ارشدِ طرف‌های منطقه‌ای و همچنین طرف صهیونیستی، دیدار و گفتگو کرد. رسانه‌های نزدیک به حکام کشورهای عربی در گزارش‌هایی درخصوص سفر منطقه‌ای کوشنر اعلام کردند که وی سران عرب را از جزئیات جدید طرح معامله قرن و برنامه‌های واشنگتن برای تحقق عملی این طرح، مطلع ساخته است. این سفر منطقه‌ای درحالی انجام شد که کوشنر پیشتر در ماه ژوئن سال جاری میلادی نیز به تعدادی از کشورهای عربی رفته بود.

سفر مشاور رئیس‌جمهور آمریکا به تعدادی از کشورهای منطقه و همچنین اراضی اشغالی فلسطین درحالی انجام شد که پیش از وی «عبدالله دوم» با انجام رایزنی‌های سیاسی با سران شماری از کشورهای عربی تلاش کرد تا مواضع آن‌ها در قبال معامله قرن را بایکدیگر هماهنگ سازد. این تلاش امان درحالی انجام شد که مقامات اردنی خود ملاحظاتی را نسبت به معامله قرن دارند و با تمام جزئیات آن موافق نیستند اما با این‌حال، پادشاه اردن همواره از اینکه به طور کامل در برابر طرح موسوم به صلح ایالات متحده بایستد، اجتناب کرده است. نکته قابل تأمل در سفر کوشنر به کشورهای منطقه همراهی «جیسون گرینبلات» فرستاده ویژه واشنگتن در منطقه با وی بوده است. ازهمین روی، بسیاری از ناظران سیاسی بر این باورند که معامله قرن، تنها هدفِ تور منطقه‌ای کوشنر و هیأت همراهش نبوده است.

مهم‌ترین اهداف سفر دوره‌ای جرد کوشنر به منطقه‌

1ـ فعال‌سازی نتایج نشست اقتصادی منامه

در روز 26 ژوئن (5 تیرماه) بود که ایالات متحده آمریکا پس از رایزنی‌های گسترده با طرف‌های منطقه‌ای موفق شد آن‌ها را در یک نشست اقتصادی در بحرین به منظور حمایت از معامله قرن گردهم آورد. طرف‌های شرکت‌کننده در نشست مذکور ازجمله سران سعودی، امارات، بحرین و مصر بر لزوم تحقق راهکار دو دولت در اراضی اشغالی تأکید کردند تا عملا موافقت خود با طرح معامله قرن را اعلام کرده باشند.

با این‌حال، اکنون که بیش از یک ماه از برگزاری نشست اقتصادی منامه که با هدف جذب سرمایه‌گذاری‌های مالی کشورهای عربی جهت عملیاتی ساختن معامله قرن برگزار شد، می‌گذرد اما هیچ خبری از اختصاص مبالغ مالی توسط حکام عرب در این زمینه نشده است. ازهمین روی، دونالد ترامپ، جرد کوشنر را مکلف ساخت تا به منظور فعال‌سازی نتایج نشست اقتصادی منامه یک تور کوتاه‌مدت منطقه‌ای را برگزار کند.

درهمین ارتباط، روزنامه عرب‌زبان «رأی‌الیوم» می‌نویسد: «کوشنر با هدف جذب سرمایه‌های مالی کشورهای عربی به منظور رونمایی از طرح معامله قرن و عملیاتی ساختن آن به کشورهای جهان عرب سفر کرد؛ سرمایه‌هایی که تاکنون علیرغم برگزاری نشست منامه، جذب نشده‌اند».

مقامات آمریکایی خود به خوبی می‌دانند که یکی از علل و عوامل مهم تعلل سران عرب در پرداخت هزینه‌های مربوط به معامله قرن، اختلافاتی است که آن‌ها با یکدیگر در این زمینه دارند و مواضع‌شان درقبال طرح مذکور یکسان و یکپارچه نیست. درست به همین دلیل است که پیش از انجام سفر منطقه‌ای کوشنر، عبدالله دوم از سوی واشنگتن مأمور یکپارچه‌سازی مواضع سران عرب درقبال معامله قرن شد.

در واقع، مقامات آمریکایی تعویق مجدد رونمایی از معامله قرن را یک رسوایی بزرگ برای خود قلمداد می‌کنند و بدین‌ترتیب، با تحرکات دیپلماتیک جدید خود در صدد هستند تا زمینه‌های تعویق مجدد رونمایی از طرح مذکور را از بین بُرده و موافقت کامل حکام عرب برای حمایت از آن را جلب کنند.

2ـ تلاش برای برگزاری نشست کمپ دیوید

علاوه‌بر آنچه که گفته شد، آمریکایی‌ها عزم خود را جزم کرده‌اند تا نشست جدیدی را با حضور سران کشورهای عربی درخصوص معامله قرن برگزار کنند. طبق آخرین گزارش‌های منتشرشده، ایالات متحده در اندیشه برگزاری نشست «کمپ دیوید» با حضور حداکثری سران کشورهای عربی است.

ازهمین‌روی، یکی از اهداف اصلی و اساسی سفر منطقه‌ای جرد کوشنر و دیدارش با سران کشورهای جهان عرب، تلاش وی برای فراهم آوردن مقدمات برگزاری نشست کمپ دیوید بوده است؛ نشستی که آمریکایی‌ها بسیار امیدوارند تا از رهگذر آن روند رونمایی و اجرایی ساختن معامله قرن را تسریع کنند.

درهمین ارتباط، روزنامه صهیونیستی «یدیعوت آحارانوت» با انتشار گزارشی درخصوص سفر منطقه‌ای جرد کوشنر، مشاور و داماد رئیس‌جمهور آمریکا نوشت: جرد کوشنر با هدف فراهم کردن زمینه برگزاری نشست موسوم به «صلح در کمپ دیوید» راهی کشورهای منطقه شد.

این روزنامه صهیونیستی در ادامه گزارش خود آورده است: «آمریکایی‌ها قصد دارند در نشست کمپ دیوید به ابعاد تازه‌تری از طرح معامله قرن اشاره کنند. واشنگتن قصد دارد در این نشست احتمالی موافقت خود با وجود یک تشکیلات سیاسی فلسطینی را اعلام کند اما همچنان تأکید خواهد کرد که چیزی تحت عنوان کشور مستقل فلسطین نباید وجود داشته باشد. آمریکایی‌ها تأکید خواهند کرد که حضور فلسطینیان تنها در قدس شرقی بلامانع است».

براساس آخرین گزارش‌ها، آمریکایی‌ها در تلاش هستند تا نشست کمپ دیوید با حضور حداکثری کشورهای منطقه را در ماه سپتامبر برگزار کنند. با این‌حال، به نظر می‌رسد که واشنگتن از فاش شدن طرح آن جهت برگزاری نشست مذکور به هیچ وجه خشنود نیست، چراکه اخیرا سخنگوی کاخ سفید در اظهاراتی کوتاه از رسانه‌های صهیونیستی به دلیل انتشار خبر برگزاری نشست کمپ دیوید در ماه سپتامبر انتقاد کرد. 

3ـ انتقال قیمومیت اردن بر اماکن مقدس قدس به عربستان سعودی

ازجمله دیگر اهدافی که کوشنر در چارچوب تور منطقه‌ای خود برای تحقق آن تلاش کرد، انتقال قیمومیت اردن بر اماکن مقدسِ قدس اشغالی به عربستان سعودی است. روزنامه فرامنطقه‌ای «رأی‌الیوم» در این خصوص می‌نویسد: «جرد کوشنر، داماد و مشاور رئیس‌جمهوری آمریکا و مسئول پرونده معامله قرن برای انتقال قیمومیت بر مقدسات اسلامی قدس از اردن به عربستان سعودی دست به کار شده است».

در واقع، ایالات متحده آمریکا با تلاش برای تحقق طرح مذکور یعنی واگذاری قیمومیت اماکن مقدس قدس اشغالی به عربستان سعودی، تلاش می‌کند 2 هدف را محقق سازد؛ اول اینکه میان عربستان سعودی و اردن ـ به عنوان طرفی که خواستار برخی اصلاحات در معامله قرن است ـ اختلاف ایجاد کند و از این طریق، مقامات امان را برای پذیرش معامله قرن با ساختار کنونی آن، تحت فشار قرار دهد.

علت این اختلاف‌افکنی هم آن است که آمریکایی‌ها به خوبی می‌دانند که عربستان سعودی به دلیل روابط و مناسبات اقتصادی گسترده با اردن، از ابزارهای مناسبی برای اعمال فشار بر امان جهت پذیرش کامل معامله قرن، برخوردار است. دوم اینکه؛ واشنگتن تلاش می‌کند از رهگذر واگذاری قیمومیت اماکن مقدس قدس اشغالی به عربستان سعودی، پاداش مناسبی را در ازای حمایت تمام‌قد ریاض از معامله قرن، به آن اعطاء کند.

این تلاش جدید ایالات متحده آمریکا و جرد کوشنر حتی با انتقاد رسانه‌های صهیونیستی نیز مواجه شده است. درهمین راستا، روزنامه صهیونیستی «هاآرتص» در گزارشی در این خصوص می‌نویسد: «واگذاری قیمومیت اماکن مقدس قدس به عربستان به مثابه ایجاد تغییر در وضعیت فعلی قدس است؛ مسأله‌ای که در شرایط کنونی به نفع هیچکس نیست». این روزنامه در ادامه گزارش خود ضمن هشدار نسبت به عملیاتی شدن طرح آمریکا و کوشنر گفته است: «چنین اقدامی باب منازعات را بیش از پیش باز خواهد کرد و شرایط وخیم خواهد شد».

4ـ حمایت از نتانیاهو؛ مأموریت جدید هیأت آمریکایی

همانطور که پیشتر گفته شد، سفر دوره‌ای هیأت آمریکایی به ریاست «جرد کوشنر» مشاور و داماد دونالد ترامپ تنها با هدف حمایت از معامله قرن و تلاش برای رونمایی و اجرای آن، صورت نگرفته و ابعاد دیگری نیز داشته است. آخرین گزارش‌ها حاکی از آن است که هیأت آمریکاییِ سفرکرده به کشورهای عربی مأموریت جدید دیگری نیز داشته است.

مأموریت کوشنر و اعضای هیأت همراهش به ویژه «جیسیون گرینبلات» فرستاده ویژه واشنگتن در منطقه، جلب حمایت گسترده و یکپارچه سران عرب از «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی و حزب متبوعش یعنی «لیکود» در جریان انتخابات مجدد کنیست (پارلمان) است؛ انتخاباتی که طبق اعلام منابع صهیونیست قرار است در اوایل مهرماه برگزار شود.

در خرداد ماه سال جاری بود که در پی شکست «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در تشکیل کابینه ائتلافی، کنیست این رژیم منحل اعلام شد و مقرر شد انتخابات جدیدی در اراضی اشغالی برگزار شود. این برای اولین بار بود که فرد پیروزشده در انتخاباتِ اراضی اشغالی، موفق به تشکیل کابینه ائتلافی نشد.

درهرصورت، آمریکایی‌ها عزم خود را جزم کرده‌اند تا مقدمات پیروزی مجدد نتانیاهو در انتخابات کنیست را فراهم آورند؛ به ویژه اینکه جانبداری واضح دولت کنونی ایالات متحده به ریاست دونالد ترامپ از نتانیاهو و حزب متبوعش در دور پیشین این انتخابات نیز دیگر بر کسی پوشیده نیست.

این تلاش ایالات متحده برای تأمین منافع نخست‌وزیر کنونی رژیم صهیونیستی در بازیِ تاج و تخت در اراضی اشغالی، در واقع در چارچوب «بده ‌بستان‌های انتخاباتی ترامپ و نتانیاهو» قابل تعریف است؛ بدین‌ترتیب که ترامپ با سنگ تمام گذاشتن برای نتانیاهو در انتخابات کنیست امیدوار است تا از قدرتِ لابی صهیونیستی در ساختار سیاسی ایالات متحده آمریکا برای ریاست‌جمهوری خود در دوره آتی بهره‌مند شود.

برهمین اساس، رئیس‌جمهوری آمریکا با مکلف کردن هیأت آمریکایی به انجام مأموریتی جدید یعنی جلب حمایت یکپارچه سران عرب از بنیامین نتانیاهو در انتخابات کنیست، به دنبال آن است تا حمایت لابی صهیونیستی از خود در انتخابات ریاست جمهوری 2020 را تضمین کند.

نتیجه‌گیری

از آنجایی که برگزاری نشست اقتصادی «منامه» در حمایت از طرح آمریکایی موسوم به «معامله قرن» نیز در موفقیت این طرح کارگر نیفتاد، آمریکایی‌ها سلسله تحرکات جدیدی را به منظور حمایت از این طرف و ممانعت از فروپاشی آن پیش از رونمایی، کلید زده‌اند؛ سفر «جرد کوشنر» داماد و مشاور رئیس‌جمهوری ایالات متحده آمریکا به شماری از کشورهای منطقه‌ای نیز به همین دلیل انجام شد.

ازهمین‌روی، واشنگتن تلاش خود را به کار بسته‌است تا این‌بار سران عرب را نه در یکی از کشورهای عربی که در تفرجگاه رئیس‌جمهوری ایالات متحده آمریکا یعنی «کمپ دیوید» گردهم آورد تا بدین‌ترتیب، رضایت حداکثری آن‌ها از معامله قرن را جلب کند؛ تلاشی که صهیونیست‌ها از آن پرده برداشتند و صراحتا بدان اشاره کردند.

در این میان اما، آمریکایی‌ها پاداش کلانی را برای حامیان طرح معامله قرن ازجمله عربستان سعودی در نظر گرفته‌اند. درهمین راستا، آن‌ها قصد دارند با اعمال فشار بر اردن، قیمومیت اماکن مقدس قدس اشغالی را به عربستان سعودی واگذار کنند؛ اقدامی که بدون شک با واکنش‌های مختلف کشورهای اسلامی مواجه خواهد شد و وضعیت را برای آمریکایی‌ها در روند رونمایی از معامله قرن، پیچیده‌تر خواهد کرد.