شروط ایروان و مسکو برای توافق صلح قره‌باغ

به گزارش راهبرد معاصر، آرارات میرزویان وزیر امور خارجه ارمنستان در نشست ویژه شورای دائمی سازمان امنیت و همکاری اروپا که به درخواست ایروان برگزار شد، اعلام کرد که ارمنستان انتظار دارد که جمهوری آذربایجان چهار گام در مورد قره‌باغ بردارد.

به گفته وی، این اقدامات تضمین تردد بدون مانع افراد و وسایل نقلیه از طریق کریدور لاچین طبق توافقات قبلی، اجرای تصمیمات 23 فوریه و 6 ژوئیه دیوان بین‌المللی دادگستری توسط آذربایجان در مورد گشایش کریدور لاچین و بحث درباره همه مسائل حل نشده مربوط به مناقشه قره‌باغ در چارچوب سازمان‌های بین‌المللی از جمله همکاری با سازمان ملل است.

آرارات میرزویان گفت که اگرچه جمهوری آذربایجان به اشتباه قره‌باغ را مسئله داخلی خود می‌داند، اما فاجعه انسانی که در قره‌باغ ایجاد کرده، بدون سازوکار بین‌المللی قابل‌رفع نیست.

وزیر امور خارجه ارمنستان تأکید کرد که اگرچه مذاکرات با جمهوری آذربایجان ادامه دارد، اما وضعیت قره‌باغ می‌تواند به روند سیاسی کنونی آسیب جدی وارد کند.

به گفته وی، محاصره قره‌باغ باید فوراً رفع و همه مسائل مربوط به آن حل شود.

قره‌باغ مسئله اصلی است

میرزویان با یادآوری اظهارات نیکول پاشینیان نخست‌وزیر ارمنستان مبنی بر اینکه ایروان تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان را در مساحت 86 هزار و 600 کیلومترمربع از جمله قره‌باغ به رسمیت می‌شناسد، گفت: بحث حقوق و امنیت ارامنه قره‌باغ کوهستانی در چارچوب سازوکار بین‌المللی بین باکو و خانکندی باید در اینجا مورد توجه قرار گیرد.

میرزویان به «ریشه» درگیری بین آذربایجان و ارمنستان که 3 دهه است ادامه دارد، اشاره کرد و گفت: احترام به تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان نباید به عنوان اجازه و فرصت برای انجام پاکسازی قومی در قره‌باغ کوهستانی تعبیر شود. ارمنستان متعهد به ادامه تلاش‌ها برای تنظیم روابط با جمهوری آذربایجان و باز کردن عصر صلح در منطقه است. ما مطمئن هستیم که صلح پایدار در منطقه در صورتی امکان‌پذیر است که طرفین حداکثر تلاش را برای حل‌وفصل علل اصلی مناقشه انجام دهند. مسئله اصلی در اینجا تضمین حقوق و امنیت مردم قره‌باغ کوهستانی است.

میرزویان اعلام کرد که جمهوری آذربایجان از مذاکره با ارمنستان در مورد ایجاد منطقه غیرنظامی و خروج نیروها بر اساس نقشه 1975 ستاد کل اتحاد جماهیر شوروی خودداری می‌کند.

سخنرانی سفیر روسیه در نشست سازمان امنیت و همکاری اروپا

الکساندر لوکاشویچ، سفیر روسیه در سازمان امنیت و همکاری اروپا نیز در نشست شورای دائمی این سازمان در مورد قره‌باغ سخنرانی کرد.

به گفته وی، حوادث قره‌باغ با سناریوی منفی در حال پیشرفت است و جمعیت ارمنی قره‌باغ به شدت به غذا، مایحتاج روزانه و دارو نیاز دارند.

این دیپلمات روس گفت: باید اقدامات فوری برای حذف بن‌بست از کریدور لاچین انجام شود. ما معتقدیم که در چنین شرایطی، ضرورت توافق هر چه سریع‌تر متن توافقنامه صلح بر اساس توافقات انجام شده بین باکو و ایروان افزایش یافته است. ما بر اساس این واقعیت حرکت می‌کنیم که تضمین‌های دقیقی برای حقوق و امنیت ارامنه قره‌باغ داده شود و همچنین تحدید مرز ارمنستان و آذربایجان و باز کردن ارتباطات حمل‌ونقل و اجرای بی‌قیدوشرط اعلامیه‌های سه‌جانبه بین روسیه، آذربایجان و ارمنستان باید جزء لاینفک این توافق باشد.

هیئت دائمی روسیه در سازمان امنیت و همکاری اروپا اعلام کرد که مسکو با تمام توان برای کمک به احیای زندگی عادی در قره‌باغ کوهستانی و همچنین توسعه روند صلح بین آذربایجان و ارمنستان آماده است.

لوکاشویچ همچنین گفت که روسیه مایل است در اسرع وقت نشست روسیه، آذربایجان و ارمنستان را در مسکو برگزار کند تا پایبندی به توافقات در بالاترین سطح مورد بحث قرار گیرد.

پیش‌تر در 15 ژوئیه، باکو به شدت به بیانیه وزارت خارجه روسیه در مورد اوضاع اطراف قره‌باغ واکنش نشان داده بود.

در بیانیه وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان آمده است که رویکرد مسکو در قبال مسئله قره‌باغ با اعلامیه اتحاد آذربایجان و روسیه و همچنین با سخنان رئیس‌جمهور روسیه مبنی بر حمایت از تمامیت ارضی و حاکمیت جمهوری آذربایجان از جمله منطقه قره‌باغ ناسازگار است.

در این بیانیه تاکید شد: غیرقابل قبول است که وزارت امور خارجه فدراسیون روسیه تمامیت ارضی و حاکمیت جمهوری آذربایجان را تفسیر و مشروط کند، در حالی که نخست‌وزیر ارمنستان که نزدیک به 30 سال سرزمین‌های ما را اشغال کرده است، قره‌باغ را به عنوان بخشی از آذربایجان به رسمیت بشناسد.

لازم به ذکر است که در نتیجه جنگ 44 روزه قره‌باغ در سال 2020، جمهوری آذربایجان کنترل بخشی از قره‌باغ و 7 ناحیه اطراف آن را به دست گرفت. سپس نیروهای حافظ صلح روسیه در کریدور لاچین و در خط تماس در قره‌باغ مستقر شدند.

جمهوری آذربایجان و ارمنستان در سال‌های اخیر با میانجیگری روسیه و اتحادیه اروپا مذاکرات صلح را با وقفه‌هایی انجام داده‌اند. آمریکا از فرمت اتحادیه اروپا حمایت می‌کند. اما هنوز توافقنامه صلح بین طرفین امضا نشده است.

در آوریل 2023، پاسگاه مرزی لاچین در مرز جمهوری آذربایجان - ارمنستان در ابتدای جاده لاچین - خانکندی ایجاد شد و ارمنستان این را نقض بیانیه سه‌جانبه مورخ 10 نوامبر 2020 ارزیابی کرد. در مقابل جمهوری آذربایجان اعلام کرد که این پست به منظور جلوگیری از حمل سلاح و سایر کالاهای غیرقانونی به قره‌باغ از طریق کریدور لاچین ایجاد شده است./ تسنیم