لزوم افزایش مراودات تجاری با اتحادیه اقتصادی اوراسیا

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ اتحادیه اقتصادی اوراسیا اتحادیه ای متشکل از ارمنستان، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و روسیه است که در ژانویه سال 2015 میلادی تشکیل شد. هدف از تشکیل آن ایجاد فضای اقتصادی مشترک با تعرفه گمرکی واحد است تا بدنه اقتصادی منسجم میان اعضای اتحادیه شکل بگیرد.

یکپارچگی در بدنه اقتصادی شامل ایجاد بازاری مشترک و بدون مرز برای اعضا ازجمله برطرف کردن موانع غیر تعرفه ای، ایجاد بازاری مشترک در صنعت، انرژی و کشاورزی و هماهنگ کردن برخی سیاست‌های داخلی است.
 

ایران در این بازار با وجود رویکرد اوراسیا و موافقتنامه موقتی که امضا شد، توانست حجم مبادلات خود را از 400 میلیون دلار به 1/1 میلیارد دلار برساند که این عدد همچنان ناچیز است

جلیل جلالی فر، عضو سابق اتاق بازرگانی ایران و روسیه درباره ظرفیت‌های گسترده تجاری اتحادیه اقتصادی اوراسیا به «راهبرد معاصر» گفت: طبق آمار صندوق بین‌المللی پول، تولید ناخالص داخلی اتحادیه اقتصادی اوراسیا برابر با یک هزار و 481 میلیارد دلار و میانگین درآمد سرانه آن به بیش از 5  هزار و 220 دلار می‌رسد. کشورهای عضو این اتحادیه دارای مهم ترین شاخص های اقتصادی دنیا هستند، به طوری که رتبه نخست استخراج نفت و گاز، رتبه چهارم تولید انرژی، رتبه سوم طول خط آهن، رتبه چهارم تولید آهن و رتبه پنجم تولید فولاد متعلق به آن ها و طبعاً ظرفیت های تجاری میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا بسیار زیاد است.
 
وی با بیان اینکه کشورهای عضو این اتحادیه از محصولات ایرانی استقبال خوبی می‌کنند، افزود: سال گذشته جهش 33 درصدی در صادرات به کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا وجود داشت، به نحوی که طبق آمار گمرک، حجم تجارت از 600 میلیون دلار در سال‌های 1395 تا 1397 به 1 میلیارد و 488 میلیون دلار در سال 1401 رسید. آمارها نشان می‌دهند از محصولات ایرانی در اتحادیه استقبال خوبی می‌شود و می‌توان انواع محصولات فرآوری شده نظیر خشکبار، ماکارونی، خرما و شیرینی‌جات را به آنجا صادر کرد. همچنین قابلیت‌هایی در زمینه تولید شیرآلات و محصولات پلاستیکی وجود دارد که می‌توان بخش مهمی از این بازارها را در اختیار گرفت.
 
فعال اقتصادی ایران در روسیه عنوان کرد: روسیه یکی از کشورهای عضو اوراسیاست که بیشترین حجم مبادلات تجاری اتحادیه را دارد. واردات این کشور تا سال 2022 میلادی، 294 میلیارد دلار بود. ایران در این بازار با وجود رویکرد اوراسیا و موافقتنامه موقتی که امضا شد، توانست حجم مبادلات خود را از 400 میلیون دلار به 1/1 میلیارد دلار برساند که این عدد همچنان ناچیز است. تنها در یک سال شروع جنگ اوکراین، ترکیه با وجود شرایط سیاسی و حمایتی که از اوکراین در  مناقشه داشت، توانست 5 میلیارد دلار حجم صادرات خود را به روسیه افزایش دهد.
 
جلالی فر گفت: سهم کشورمان در تجارت با اوراسیا به غیر از ارمنستان تا سال 1400 کمتر از یک درصد بود که به تدریج شرایط به سمت بهبودی پیش می‌رود. طبق موافقتنامه ایران با اتحادیه اوراسیا، عوارض واردات برای کالاهایی که منافع صادراتی برای هر دو طرف دارد، کاهش می یابد یا حذف می شود. همچنین قرار شد ایران امتیازات گمرکی خاصی از اتحادیه دریافت کند. کشورهای عضو اتحادیه نیز می توانند تا 75 درصد حجم صادرات خود را به ایران افزایش دهند و ایران نیز به صورت متقابل می تواند صادرات خود را تا چند برابر افزایش دهد.
 
وی ادامه داد: اگر چهار شرط اولیه ورود به بازار که شرایط سیاسی، اقتصادی، جغرافیایی و اجتماعی است را در نظر بگیریم، می‌بینیم از نظر سیاسی در موقعیت مطلوبی قرار داریم و از نظر اجتماعی نیز استقبال خوبی از کالاهای ایرانی در کشورهای عضو اوراسیا می‌شود. از بُعد موقعیت جغرافیایی نیز انتظار می‌رفت با توجه به سطح دسترسی خوبی که به این کشورها داریم، سطح تجارت خودمان را به بیش از 5 میلیارد دلار می رساندیم، ولی میزان افزایش موجود زیر 20 میلیون دلار است که نشان می دهد همچنان از ظرفیت به وجود آمده به خوبی استفاده نشده است.
 
جلالی فر تحریم‌ها را ابزاری بی اثر در مبادلات تجاری با اعضای این اتحادیه دانست و تصریح کرد:  وزیر تجارت اتحادیه اوراسیا اعلام کرد، ایران و این اتحادیه قصد دارند حجم مبادلات تجاری خود را به ۳۰ میلیارد دلار برسانند که این رقم حداقل به شمار می‌رود. با وجود تحریم‌ها می توان راحت با این کشورها مبادله انجام داد، یعنی تحریم‌ها هیچ تأثیری بر مبادلات تجاری ندارند، اما باید از فضای به وجود آمده به درستی استفاده کرد.
 
فعال اقتصادی ایران در روسیه عنوان کرد: موقعیت ژئوپلیتیک ایران و قرار گرفتن آن در مسیر ترانزیتی اتحادیه اوراسیا به عنوان کریدور شمال–جنوب می‌تواند نقش مهمی در عبور ایران از تنگناهای اقتصادی داشته باشد. در حوزه صادرات مواد غذایی، کالاهای صنعتی و فناوری فرصت های زیادی در این کشورها وجود دارد که تحریم ها نتوانسته اند هیچ نقشی در کاهش صادرات داشته باشند. دشمن به خوبی می‌داند اگر صادرات ایران افزایش یابد، می‌تواند نرخ ارز خود را کنترل و واحدهای تولیدی خود را حمایت کند و توأمان اشتغال توسعه یابد.

وزیر تجارت اتحادیه اوراسیا اعلام کرد، ایران و این اتحادیه قصد دارند حجم مبادلات تجاری خود را به ۳۰ میلیارد دلار برسانند که این رقم حداقل به شمار می‌رود

وی افزود: دشمن به خوبی می‌داند اگر صادرات ایران افزایش یابد، می تواند سطح درآمدهای عمومی را بالا ببرد و در نتیجه سنگ‌اندازی‌هایی در این مسیر انجام می‌دهد. اگر روش بهبود مدیریت را به کار بگیریم، می‌توانیم بار سنگینی از مشکلات اقتصادی برداریم و دست سیاستگذار پولی و مالی را باز کنیم تا به درستی سیاستگذاری کند.
 

وی با بیان موانع موجود در راه تجارت با کشورهای عضو اتحادیه گفت: نخستین مشکل در مراوده تجاری با کشورهای اوراسیا این است که هیچ راهبردی وجود ندارد. سیاستگذاری ها در زمینه تثبیت توسعه اقتصادی باید مناسب باشد تا بازرگانان در وضعیت بلاتکلیفی قرار نگیرند. باید زیرساخت‌ها ارتقا یابد، زیرا هر کشوری در درجه نخست موقعیت بالقوه ژئوپلیتیک خود را در نظر می گیرد که این موقعیت شامل راه‌های ریلی، جاده ای و هوایی می‌شود. باید برنامه داشت تا بتوان از سهم بازار کشورهای اوراسیا بهره برداری کرد.