احتمال ورشکستگی کامل اوکراین تا 2026

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ هیچ برنامه ای برای تأمین مالی بودجه اوکراین پس از سال 2025 وجود ندارد. حتی اگر جنگ تا تابستان 2025 به پایان برسد، کاهش هزینه‌های نظامی زمان می‌برد، بر کشورهای اروپایی سنگینی می‌کند و مشخص نیست آیا نخبگان اروپایی هزینه‌های سیاسی را به‌طور کامل درک کرده‌اند، هرچند جنگ طولانی باشد.

با ادامه مذاکرات فشرده مورد حمایت ایالات متحده در عربستان سعودی با حضور هیئت‌های جداگانه اوکراینی و روسی، امیدها به اینکه دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا سرانجام بتواند به جنگ پایان دهد، افزایش یافت.

اما حتی اگر جنگ فردا پایان یابد، تصور اینکه اوکراین می‌تواند هزینه‌های نظامی خود را به سطوحی نزدیک به قبل از جنگ کاهش دهد، عاقلانه نیست.

هزینه های دفاعی اوکراین از زمان اعلام بودجه سال 2021، زمانی که پرداخت های رفاه اجتماعی بزرگترین هزینه این کشور بود، 10 برابر افزایش یافته است

در حال حاضر نزدیک به 900 هزار سرباز مرد و زن در اوکراین وجود دارد که در مقایسه با زمان صلح سه برابر افزایش یافته است. برآوردها بسیار تفاوت دارد، اما به‌طور کلی به‌نظر می‌آید میزان تلفات صدها هزار نفر است و به مجروحان و خانواده های کشته شدگان غرامت پرداخت می شود.

از این رو جنگ اوکراین هزینه مالی هنگفتی برای این کشور داشت. هزینه های دفاعی اوکراین از زمان اعلام بودجه سال 2021، زمانی که پرداخت های رفاه اجتماعی بزرگترین هزینه این کشور بود، 10 برابر افزایش یافته است.

این موضوع شکاف بزرگی در امور مالی اوکراین ایجاد کرده است که هیچ میزان افزایش مالیات یا کمک های مالی غرب قادر به پر کردن آن در دوره طولانی بدون پیامدهای سیاسی نخواهد بود.

از سال 2022، اوکراین میانگین کسری بودجه بیش از 22 درصد تولید ناخالص داخلی داشته است. با نرخ فعلی ارز، کسری بودجه اوکراین در سال 2025 به حدود 41.5 میلیارد دلار خواهد رسید. اگر جنگ تا پایان سال ادامه یابد که بعید است، دولت اوکراین باید مانند سال 2024 در بودجه خود تجدید نظر کند.

امروز درآمدهای داخلی اوکراین ازجمله مالیات و عوارض گمرکی به سختی هزینه تحرکات دفاعی این کشور را پوشش می دهند که سال 2024، 64 درصد کل هزینه های بودجه را تشکیل می داد. این شامل افزایش قابل توجه مالیات هم‌زمان با ادامه جنگ می شود.

کل درآمدهای مالیاتی از آغاز جنگ بیش از 100 درصد افزایش خواهد یافت و مالیات بر درآمد شخصی بیش از 200 درصد افزایش خواهد یافت. این موارد در کشوری است که به گفته مرکز ویلسون، 50 درصد جمعیتش با سطح معیشتی پایین زندگی می کنند. 

ازآنجایی که ارتباط اوکراین با بازارهای بین المللی سرمایه قطع شده بود، مجبور شد این تفاوت را به‌وسیله کمک ها و وام های کشورهای غربی پوشش دهد. به زبان ساده، کمک های مالی و وام های غربی به پرداخت حقوق مقام‌های دولتی اوکراین و تضمین تداوم فعالیت های آنها کمک کرد. در آغاز جنگ، کمک ها به صورت مالی و رایگان برای رفع نیازهای مالی و نظامی این کشور انجام می‌شد. 

امروز درآمدهای داخلی اوکراین ازجمله مالیات و عوارض گمرکی به سختی هزینه تحرکات دفاعی این کشور را پوشش می دهند

طبق گزارش مؤسسه کیل، ایالات متحده کمی بیش از 50 میلیارد دلار کمک مالی مستقیم ارائه کرده است. اتحادیه اروپا میان سال‌های 2022 تا 2024 51.5 میلیارد دلار کمک مالی یا حمایت بودجه‌ای ارائه کرد.

با وجود این، از ابتدای سال 2024 حمایت های رایگان به تدریج به سمت وام دادن تغییر کرد، زیرا دولت های غربی هزینه های سیاسی و اقتصادی کمک های مالی نامحدود را احساس می کنند.

اوکراین به طور فزاینده ای به استقراض متوسل شده و از برخی جهات این موضوع قابل انتظار است، زیرا دولت ها در زمان جنگ تمایل زیادی به وام گرفتن دارند. بریتانیا تا سال 2006 بدهی خود به ایالات متحده و کانادا را در مدت جنگ جهانی دوم تسویه نکرد.

بدهی اوکراین به بیش از 100 درصد تولید ناخالص داخلی افزایش یافته است و مهم‌تر از آن، هزینه خدمات بدهی سه برابر شده که اکنون پس از هزینه های نظامی، دومین اقلام مخارج بزرگ در بودجه اوکراین است. برای در نظر گرفتن این موضوع، اوکراین سال 2025 بیش از دو برابر هزینه ای را که برای سلامت جمعیت خود هزینه می کند، برای پرداخت بدهی هزینه خواهد کرد. هر چه جنگ بیشتر طول بکشد این درصد افزایش می یابد. 

انتظار می‌رود اوکراین به لطف وام تسریع درآمد استثنایی «گروه هفت» که ژوئن 2024 بر سر آن توافق شد، بتواند نیازهای اساسی اش را سال 2025 برآورده کند. به عنوان بخشی از مصالحه دولت جو بایدن رئیس‌جمهور سابق آمریکا، کمک 20 میلیارد دلاری ایالات متحده به وام «گروه هفت» به‌وسیله بانک جهانی برای ارائه حمایت ویژه و مبتنی بر پروژه برای کمک به بازسازی زیرساخت‌ها به جای حمایت از انرژی عمومی تبدیل شد.

نکته مهم اینکه انتظار هیچ برنامه ای برای تأمین نیازهای مالی اوکراین از سال 2026 به بعد دیده نمی‌شود. حتی اگر جنگ فردا پایان یابد، اگر کشورهای کمک کننده غربی به اشتباه تصور کنند می توانند در روز نخست به سطح هزینه های قبل از جنگ بازگردد، امکان دارد اوکراین سال 2026 با کمبود مالی مواجه شود.

بنابراین، سؤال بزرگ اینکه اوکراین با چه سرعتی می تواند هزینه های نظامی خود را سال 2026 کاهش دهد و چه کسی این کسری را پوشش خواهد داد؟ برای دستیابی به تعادل مالی در سال 2026، اوکراین باید هزینه های نظامی اش را 80 درصد یا حدود 41 میلیارد دلار کاهش دهد.

اما در حالی که امکان دارد هزینه های هنگفت سلاح و مهمات ناشی از جنگ ها کاهش یابد، حفظ ارتش منظم، حتی اگر تعداد سربازانش کاهش یابد، بسیار گران خواهد بود.

صندوق بین‌المللی پول انتظار ندارد اوکراین قبل از سال 2027 به بازارهای وام بین‌المللی دسترسی پیدا کند، که دولت اوکراین را مجبور می‌کند از کشورهای اهداکننده کمک مالی بیشتری درخواست کند. از آنجایی که دولت ترامپ به دنبال کاهش تعهدات مالی اش در قبال اوکراین و تمرکز بر سرمایه گذاری ازجمله در بخش فلزات است، فشار بر کشورهای اروپایی وارد خواهد شد.

خطرات سیاسی قابل توجهی وجود دارد. در روزهای اخیر اروپایی ها برای توافق بر سر بسته تسلیحاتی 5 میلیارد دلاری برای اوکراین تلاش کرده اند. تأمین مالی 20 میلیارد دلاری در حمایت بودجه برای اوکراین سال 2026، پس از آتش بس در سال جاری می تواند واکنش شدید ملی گرایان راست و چپ را برانگیزد که معتقدند جنگ باید سال 2022 پایان می یافت.