ظرفیت‌های راهبردی و اقتصادی کشورهای جدید عضو بریکس

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ پانزدهمین اجلاس گروه بریکس در ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی با تصمیمات مهمی پایان یافت که شاید مهم ترین آنها اعلام خبر دعوت از ایران، آرژانتین، مصر، اتیوپی، عربستان سعودی و امارات متحده عربی برای پیوستن به این ائتلاف جنوب جهانی از اول ژانویه ۲۰۲۴ میلادی به وسیله سیریل رامافوزا، رئیس جمهور آفریقای جنوبی بود.

به باور کارشناسان، این دعوت دستاوردهای ژئوپلیتیکی بسیاری برای هر یک از کشورهای جدید و همچنین اعضای گروه بریکس دارد. گرچه تعداد زیادی از کشورهای جهان (نزدیک به ۴۰ کشور) درخواست‌های رسمی برای پیوستن به این گروه ارائه کرده بودند، اما توافق اعضای کنونی بریکس بر سر ۶ کشوری که به طور رسمی دعوت به عضویت شدند، ناشی از اهمیت بسیار زیاد کشورهای جدید و وضعیت هر یک از آنها در عرصه منطقه‌ای و جهانی است.

کشورمان محور اصلی ترانزیت کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال-جنوب است که تجارت اروپا، روسیه، ترکیه، قفقاز و آسیای مرکزی را به بازارهای شرق آفریقا، غرب آسیا و آسیای جنوبی متصل می‌کند

ایران

جمهوری اسلامی ایران اقتصاد بزرگ و متنوعی دارد که به شدت به صادرات نفت و گاز متکی است، بنابراین پیوستن کشورمان به بریکس موجب تقویت همکاری‌های اقتصادی با کشورهای این سازمان در زمینه‌هایی مانند انرژی، تجارت و سرمایه گذاری خواهد شد.

ایران تأثیر قابل توجهی بر سیاست و امنیت در غرب آسیا دارد، بنابراین الحاق آن به بریکس به تقویت همکاری و هماهنگی سیاسی در موضوعات منطقه‌ای و بین‌المللی منجر می شود. کشورمان همچنین دارای نفوذ منطقه‌ای زیادی است و در نتیجه تعادل ژئوپلیتیکی بریکس در امور جهانی را تقویت می کند.

تهران اعلام کرده است زنجیره‌های تأمین انرژی خود را به شبکه‌های برق اعضای سازمان همکاری شانگهای متصل می‌کند. کشورمان محور اصلی ترانزیت کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال-جنوب (INSTC) است که تجارت اروپا، روسیه، ترکیه، قفقاز و آسیای مرکزی را به بازارهای شرق آفریقا، غرب آسیا و آسیای جنوبی متصل می‌کند.

علاوه بر این، ایران با قرار گرفتن میان دو منطقه غنی از انرژی خلیج فارس و دریای خزر اهمیت ژئواکونومیکی و ژئوپلیتیکی برای بریکس دارد.

مصر

مصر از نظر ژئوپلیتیک کشور عربی بزرگی است و علاوه بر نقش سیاسی و دیپلماتیک مهم در موضوعات منطقه‌ای و بین المللی، از موقعیت راهبردی مهمی در مسیرهای حمل و نقل جهانی برخوردار است. پیوستن این کشور مهم منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا به بریکس احتمالاً قدرت و نفوذ این گروه را در منطقه افزایش می دهد.

علاوه بر عضویت مصر در اتحادیه کشورهای عربی و اتحادیه آفریقا، الحاق این کشور به بریکس باعث افزایش تعداد نمایندگان جهان عرب و اسلام و منطقه غرب آسیا در این گروه خواهد شد. مصر نقش مهمی در بازار انرژی و کشاورزی دارد که صادرات مهم آن نفت و فرآورده‌های نفتی، پنبه خام، نخ پنبه و منسوجات است. ازجمله صادرات محصولات کشاورزی می‌توان برنج، پیاز، سیر و مرکبات را بیان کرد.

عربستان سعودی

عربستان به لطف ذخایر عظیم نفتی خود بزرگترین اقتصاد غرب آسیاست، همچنین علاوه بر موقعیت راهبردی، روابط اقتصادی و تجاری قوی با برخی کشورهای بریکس مانند چین و هند دارد. در سال‌های اخیر نیز تنوع منابع درآمد غیرنفتی خود را افزایش داده و بازارهای جدیدی را برای تجارت و سرمایه گذاری گشوده است. این کشور حدود ۱۷ درصد از ذخایر اثبات شده نفت جهان را در اختیار دارد و به غیر از نفت، سایر منابع طبیعی آن شامل گاز طبیعی، سنگ آهن، طلا و مس است.

عربستان علاوه بر موقعیت راهبردی، روابط اقتصادی و تجاری قوی با برخی کشورهای بریکس مانند چین و هند دارد

شرکای تجاری اصلی عربستان سعودی، امارات، چین، هند و سنگاپور هستند و اوایل سال گذشته طرح سرمایه گذاری راهبردی ۴۰۰ میلیارد دلاری با چین امضا کرد. ریاض همچنین شریک گفت و گوی سازمان همکاری شانگهای بود و اعلام کرد، به دنبال عضویت کامل در آن است.

اتیوپی

این کشور از نظر منطقه‌ای کشوری مهم در شرق آفریقا به شمار می‌رود و دارای ظرفیت بالایی برای رشد اقتصادی است. علاوه بر موقعیت راهبردی در مسیرهای تجاری جهانی، تنوع منابع طبیعی آن مانند انرژی، مواد معدنی و کشاورزی و بازاری بزرگ با جمعیت بیش از ۱۰۰ میلیون نفر اهمیت آن را برای بریکس افزایش داده است.

الحاق اتیوپی به این سازمان به توازن منطقه‌ای بریکس می‌افزاید و نمایندگان آفریقا و همکاری منطقه‌ای را در شرق این قاره افزایش می‌دهد.

آرژانتین

آرژانتین دارای اقتصاد متنوع و منابع طبیعی غنی است. الحاق آن به بریکس موجب تقویت همکاری‌های اقتصادی در زمینه‌هایی مانند تجارت، سرمایه‌‍گذاری و توسعه زیرساخت‌ها می‌شود. آرژانتین همچنین کشوری محوری در جنوب جهانی به شمار می‌رود. الحاق آرژانتین به بریکس تعادل ژئوپلیتیکی این گروه را افزایش و نفوذ آن را گسترش می دهد. آرژانتین یکی از اعضای «گروه 20» است و در امور اقتصادی، سیاسی و بین‌المللی نقش مهمی دارد، به همین دلیل حضور این کشور باعث افزایش همکاری و هماهنگی میان کشورهای شرکت‌کننده خواهد شد.

امارات متحده عربی

امارات یکی از مهم ترین مراکز مالی و تجاری جهان به شمار می‌رود و با اعلام پیوستن این کشور به بریکس، انتظار می‌رود باعث افزایش همکاری در زمینه‌هایی مانند تجارت، سرمایه گذاری و توسعه زیرساخت‌ها شود. امارات همچنین دارای تجربه مطلوب در زمینه‌هایی مانند انرژی‌های تجدیدپذیر، فناوری و زیرساخت است و اعضای بریکس از تبادل تجربیات و همکاری با آنها در این زمینه‌ها سود می برند.

امارات همچنین از موقعیت راهبردی برخوردار است که آن را به مرکز تجارت جهانی تبدیل می‌کند، بنابراین پیوستن این کشور به بریکس حجم تجارت داخلی میان امارات و کشورهای سازمان کنفرانس اسلامی را افزایش می دهد.

در مقابل، مزایای بسیاری برای پیوستن 6 کشور به بلوک وجود دارد که ازجمله این مزایا عبارتند از؛
-        دسترسی به بازارهای بزرگ که حدود ۴۰ درصد از جمعیت جهان را شامل می‌شوند
-        افزایش فرصت‌های تجاری و سرمایه گذاری با کشورهایی که حدود ۲۵ درصد از تولید جهانی را تشکیل می‌دهند
-        تنوع بخشیدن به منابع روش‌های تأمین مالی
-        سرمایه‌گذاری، صادرات و نیز فرصت‌ انتقال فناوری و تخصص فنی از کشورهای پیشرفته عضو بریکس
-        افزایش همکاری‌ها در زمینه‌های انرژی، کشاورزی و زیرساخت‌ها
-        ارتقای رقابت‌پذیری به وسیله تبادل اطلاعات و تخصص
-        دسترسی به منابع مالی جایگزین برای منابع غیرسنتی
-        توسعه و افزایش وزن سیاسی و اقتصادی دولت‌ها در عرصه منطقه‌ای و بین المللی

افزوده شدن اعضای جدید به گروه بریکس نشان‌دهنده گامی مهم در تقویت همکاری‌های بین المللی و دستیابی به تعادل ژئوپلیتیکی است و منافع متعددی را برای همه کشورها به همراه دارد. این موضوع در دستیابی به همکاری‌های متقابل و تقابل مشترک با چالش‌های جهانی کمک می‌کند.