بازگشت ایران به جایگاه سوم تولید در اوپک

به گزارش راهبرد معاصر؛ ایران در ماه جولای (تیر ماه ۱۴۰۲) ۲ میلیون و ۸۵۷ هزار بشکه نفت در روز تولید کرده بود و تنها ۷۲ هزار بشکه با جایگاه سومین تولیدکننده این سازمان فاصله داشت.

بر اساس گزارش‌های اوپک، ایران در ماه ژوئن (خرداد ماه ۱۴۰۲) ۲ میلیون و ۶۷۵ هزار بشکه، در ماه می (اردیبهشت ماه ۱۴۰۲) ۲ میلیون و ۶۹۸ هزار بشکه، در ماه آوریل (فروردین ماه ۱۴۰۲) ۲ میلیون و ۶۲۵ هزار بشکه، در ماه مارس (اسفند ماه ۱۴۰۱) ۲ میلیون و ۵۷۷ هزار بشکه، در ماه فوریه (بهمن ۱۴۰۱) ۲ میلیون و ۵۷۴ هزار بشکه، در ماه ژانویه (دی ۱۴۰۱) ۲ میلیون و ۵۵۴ هزار بشکه نفت در روز تولید کرده است.

میزان تولید ایران در دسامبر (آذر ماه) ۲ میلیون و ۵۷۹ هزار بشکه نفت در روز، در ماه نوامبر (آبان ماه) ۲ میلیون و ۵۷۹ هزار بشکه نفت در روز، در ماه اکتبر (مهر ماه) ۲ میلیون و ۵۶۱ هزار بشکه نفت در روز بوده است.

*  ایران سومین تولیدکننده اوپک شد

ایران در ماه آوریل یا فروردین ماه ۱۴۰۰ جایگاه چهارمین تولیدکننده نفت اوپک را از کویت پس گرفته و از آن زمان تا مهر ماه ۱۴۰۰ (اکتبر ۲۰۲۱) این جایگاه را حفظ کرده بود، اما در ماه نوامبر ۲۰۲۱ یعنی آبان ماه ۱۴۰۰، بار دیگر تولید نفت کویت از ایران پیشی گرفت و در جایگاه چهارم نشست و ایران به رتبه ۵ بازگشت.

ایران در خرداد ماه ۱۴۰۲ (ژوئن ۲۰۲۳) پس از یک سال و ۷ ماه، دوباره به جایگاه چهارمی تولید نفت در اوپک بازگشت و کویت در جایگاه پنجم قرار گرفت و در ماه بعد یعنی مرداد ماه ۱۴۰۲ (آگوست ۲۰۲۳) با پیشی گرفتن از امارات جایگاه سوم تولید نفت در اوپک را از آن خود کرد.

در حال حاضر، کشورهای عربستان با تولید ۸ میلیون و ۹۶۷ هزار بشکه در روز و عراق با تولید ۴ میلیون و ۲۷۷ هزار بشکه در روز در جایگاه‌های اول و دوم قرار دارند و امارات با تولید ۲ میلیون و ۹۱۳ هزار بشکه در روز در جایگاه چهارم و کویت با تولید ۲ میلیون و ۵۵۴ هزار بشکه در روز در جایگاه پنجم قرار گرفته‌اند.

ایران، پیش از تحریم‌های آمریکا از سال ۲۰۱۸، سومین تولیدکننده‌ بزرگ نفت اوپک پس از عربستان و عراق بود.

در همین راستا، چهارشنبه ۱۸ مرداد ماه مدیرعامل شرکت ملی نفت از افزایش تولید نفت ایران تا پایان شهریور امسال به ۳.۵ میلیون بشکه در روز خبر داد.

محسن خجسته‌مهر مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران در یک نشست خبری گفت، صادرات نفت ایران در دولت سیزدهم ۲ برابر شده و میزان تولید تا پایان شهریور به ۳.۵ میلیون بشکه در روز می‌رسد.

از اینرو احتمال می‌رفت که ایران در مرداد به جایگاه سوم تولید اوپک یعنی همان جایگاه قبل از اعمال مجدد تحریم‌های آمریکا در سال ۲۰۱۸ بازگردد.

* افزایش ۱۲۵ هزار بشکه‌ای تولید نفت ایران در سه ماهه دوم ۲۰۲۳

با توجه به اینکه ایران در ۳ ماه نخست سال جاری میلادی روزانه ۲ میلیون و ۵۷۲ هزار بشکه نفت تولید کرده است، تولید نفت این کشور در سه ماه دوم، افزایش ۱۲۵ هزار بشکه‌ای را نشان می‌دهد.

ایران در سه ماهه دوم امسال ۲ میلیون و ۶۹۴ هزار بشکه نفت در روز تولید کرده است.

همچنین تولید نفت ایران در سه ماهه دوم امسال نسبت به سه ماهه آخر سال ۲۰۲۲ روزانه ۱۲۹ هزار بشکه افزایش را نشان می‌دهد. ایران در آن زمان روزانه ۲ میلیون و ۵۶۸ هزار بشکه نفت تولید کرده بود.

ایران در سه ماه نخست ۲۰۲۳ روزانه ۲ میلیون و ۵۷۲ هزار بشکه و در سه ماهه دوم روزانه ۲ میلیون و ۶۹۷ هزار بشکه نفت تولید کرده است.

* تولید نفت ایران در فصول ۲۰۲۲

ایران در سه ماه نخست سال ۲۰۲۲ روزانه ۲ میلیون و ۵۲۹ هزار بشکه، در سه ماهه دوم ۲ میلیون و ۵۵۵ هزار بشکه و در سه ماه سوم امسال ۲ میلیون و ۵۶۵ هزار بشکه در روز و در سه ماه چهارم ۲ میلیون و ۵۶۷ هزار بشکه در روز نفت تولید کرده است.

ایران در سه ماهه پایانی سال ۲۰۲۱ روزانه ۲ میلیون و ۴۷۲ هزار بشکه نفت تولید کرده بود.

* افزایش ۱۶۲ هزار بشکه‌ای تولید نفت ایران در سال ۲۰۲۲

ایران به طور متوسط در سال ۲۰۲۲ روزانه ۲ میلیون و ۵۵۴ هزار بشکه نفت تولید کرده است، این رقم به طور متوسط در سال ۲۰۲۱ روزانه ۲ میلیون و ۳۹۲ هزار بشکه نفت و در سال ۲۰۲۰ روزانه یک میلیون و ۹۹۱ هزار بشکه نفت بوده است

به این ترتیب ایران در سال ۲۰۲۲ نسبت به سال ۲۰۲۱ روزانه ۱۶۲ هزار بشکه بیشتر تولید نفت داشته است. تولید نفت ایران در ۲۰۲۱ نیز نسبت به سال ۲۰۲۰ نیز ۴۰۱ هزار بشکه در روز افزایش یافته بود.

ایران در سال ۲۰۱۹ روزانه ۲ میلیون و ۳۵۶ هزار بشکه، در سال ۲۰۱۸ روزانه ۳ میلیون و ۵۵۳ هزار بشکه و در سال ۲۰۱۷ روزانه ۳ میلیون و ۸۱۳ هزار بشکه نفت تولید کرده است.

* افزایش 113 هزار بشکه‌ای اوپک

بر اساس این گزارش، تولید نفت ۱۳ کشور عضو این سازمان در ماه آگوست ۲۰۲۳ (مرداد ۱۴۰۲) ۲۷ میلیون و ۴۴۹ هزار بشکه در روز عنوان شده است که افزایش روزانه ۱۱۳ هزار بشکه‌‌ای نسبت به ماه جولای را نشان می‌دهد.

اوپک در ماه جولای روزانه ۲۷ میلیون و ۳۳۶ هزار بشکه نفت تولید کرده بود.

بر اساس این گزارش، متوسط تولید نفت اوپک در سال ۲۰۲۲ به روزانه ۲۸ میلیون و ۸۶۱ هزار بشکه بوده است که نسبت به سال پیش از آن افزایش ۲ میلیون و ۵۰۹ هزار بشکه‌ای را نشان می‌دهد.

رقم تولید اوپک در سال ۲۰۲۱ به طور متوسط برابر با ۲۶ میلیون و ۳۵۲ هزار بشکه در روز عنوان شده است.

* برنامه اوپک پلاس برای کاهش تولید

گروه اوپک پلاس از ماه سپتامبر ۲۰۲۲ توافق کرده بودند که از میزان تولید خود کم کنند؛ این رقم برای ماه اکتبر( ۲۰۲۲) ۱۰۰ هزار بشکه در روز بود که اوپک در آن ماه به تنهایی ۲۱۰ هزار بشکه در روز از تولید خود کم کرده بود.

همچنین اوپک پلاس در ادامه روند کاهش تولید خود با توجه به شرایط اقتصادی در جهان و پیش‌بینی تقاضا برای نفت در جهان توافق کردند تا از ماه نوامبر به بعد روزانه ۲ میلیون بشکه در روز از تولید خود بکاهند.

درحالی‌که اوپکی‌ها توافق کرده بودند این روند کاهشی را تا پایان سال ۲۰۲۳ ادامه دهند، روسیه در ماه مارس اعلام کرد، رقم تولید خود را داوطلبانه ۵۰۰ هزار بشکه در روز کاهش می‌دهد.

اوپک پلاس سوم آوریل چهاردهم فروردین ۱۴۰۲ اعلام کرد که تولید خود را ۱.۶ میلیون بشکه دیگر کم می‌کند و در مجموع کاهش تولید این گروه به ۳.۶۶ میلیون بشکه در روز خواهد رسید که برابر با ۳.۷ درصد تقاضا جهانی نفت است.

این گروه که در مجموع ۴۰ درصد نفت خام جهان را تولید می‌کند، در نشست اوایل ماه ژوئن خود نیز بر ادامه این میزان کاهش تاکید و اعلام کرد که از ابتدای سال ۲۰۲۴ روزانه یک میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه نفت خام دیگر از تولید روزانه خود خواهند کاست.

در عین حال، عربستان نیز اعلام کرد که به صورت داوطلبانه روزانه یک میلیون بشکه از تولید خود را کاهش خواهد داد و تولید نفت خام این کشور به ۹ میلیون بشکه در روز خواهد رسید.

عربستان سوم آگوست (۱۱ مرداد ماه) و یک روز پیش از نشست وزارتی اوپک اعلام کرد که این کاهش تولید را یک ماه دیگر یعنی در ماه سپتامبر ادامه خواهد داد.

اندکی پس از اعلام عربستان، الکساندر نوآک، معاون نخست‌وزیر روسیه نیز اعلام کرد، مسکو نیز صادرات نفت خود را در ماه سپتامبر ۳۰۰ هزار بشکه در روز کاهش خواهد داد.(جزئیات بیشتر) پس از این اعلامیه‌ها قیمت نفت به بالای ۸۶ دلار رسید.

دقیقا همانند ماه پیش از آن که پس از اعلام عربستان، نوآک از کاهش ۵۰۰ هزار بشکه‌ای صادرات نفت روسیه در سپتامبر خبر داده بود. 

گروه اوپک پلاس در روز جمعه ۴ آگوست (۱۲ مرداد) هیچ تغییری سیاست کاهش تولید خود اعمال نکرد.(جزئیات بیشتر)

با اینکه بازار پیش‌بینی می‌کرد که عربستان و روسیه این کاهش تولید و عرضه خود را تمدید کنند اما ریاض و مسکو در 14 شهریور ماه (5 سپتامبر) بار دیگر بازار را غافلگیر و اعلام کردند که کاهش تولید و عرضه خود را برای 3 ماه دیگر و تا پایان سال 2023 تمدید خواهند کرد. 

این اقدام قیمت نفت نفت برنت را برای نخستین بار از نوامبر ۲۰۲۲ به بالای ۹۰ دلار در هر بشکه رساند و تا به امروز که قیمت نفت برنت به مرز ۹۱ دلار در هر بشکه رسیده، بالا مانده است.

در حال حاضر، میزان کاهش تولید این گروه ۳.۶۶ میلیون بشکه در روز است که ۳.۶ درصد تقاضای جهانی نفت را تشکیل می‌دهد و به استثنای کاهش تولیدهای داوطلبانه است.

* کاهش تولید ۸۸ هزار بشکه‌ای تولید نفت عربستان

عربستان در ماه آگوست ۸۸ هزار بشکه نفت در روز از تولید نفت خود کم کرد و تولید نفت خام این کشور به ۸ میلیون و ۹۶۷ هزار بشکه در روز رسید که به طورکلی از ۹ میلیون بشکه در روز که این کشور متعهد شده بود، کمتر است.

* بیشترین افزایش تولید برای ایران

۸ کشور عضو اوپک در این ماه افزایش تولید داشتند که بیشترین افزایش به میزان ۱۴۸ هزار بشکه در روز به ایران تعلق دارد.

۵ کشور باقی مانده نیز کاهش تولید داشتند که بیشترین کاهش به میزان ۸۸ هزار بشکه به عربستان اختصاص یافته است.

ایران، لیبی و نیجریه از توافق کاهش تولید معاف هستند.

۱۳ کشور عضو اوپک شامل الجزایر، آنگولا، کنگو، گینه استوایی، گابن، ایران، عراق، کویت، لیبی، نیجریه، عربستان، امارات و ونزوئلاست./فارس