مبارزه با سایه‌ها در تاریکی؛ فهم و تقابل با زورگویی فضای سایبر-راهبرد معاصر
مرحله دوم انتخابات مجلس ۲۱ اردیبهشت برگزار می‌شود آرای نمایندگان از مجلس بعدی شفاف اعلام می‌شود دیدار وزیر دفاع سوریه با سرلشکر باقری احراز تخلف انتخاباتی در لنجان/ تأیید کلی انتخابات خبرگان برنامه تامین ۵۰۰۰ اتوبوس در سال ۱۴۰۳ صمصامی: با دست فرمان فعلی بانک مرکزی تورم مهار نمی‌شود آخرین قیمت طلا، سکه، دلار و ارز ۲۸ اسفند ۱۴۰۲ خرید خودرو متوقف شد+ جدول قیمت ها تورم بخش صنعت در دی ماه اعلام شد مشتری جدید پرسپولیس از راه رسید گل خاص استقلال محصول مشترک دو چپ‌پا مخبر: نقاط حادثه‌خیز درون و برون‌شهری، سال آینده برطرف شوند آماده‌باش مدیریت بحران به فرودگاه‌های ۵ استان وضعیت بورس امروز ۲۸ اسفند ۱۴۰۲ ثبت رکورد متوسط قیمت مسکن ۱۷۰ میلیونی در منطقه یک ستاره‌های پرسپولیس و استقلال از ایران رفتند منتخبان مجلس دوازدهم با آیت الله رئیسی دیدار می‌کنند احتمال وقوع سیلاب‌های نوروزی نرخ تورم سالانه و نقطه به نقطه مسکن تهران کاهش یافت آخرین قیمت پژو، تیبا، دنا، سمند، شاهین و کوییک + جدول پسر بازیکن سابق استقلال گزینه جانشینی بیرانوند امکان معامله خودرو در سایت های اینترنتی فراهم شد وضعیت راه های کشور امروز 28 اسفند 1402/ جاده چالوس یکطرفه شد پرواز چارتری در ایام نوروز ممنوع است کنایه سنگین ستاره پرسپولیس به لیست جدید تیم ملی ابلاغیه کمیته انضباطی به استقلال و پرسپولیس واکنش جدید عزت‌اللهی به مذاکره با استقلال و پرسپولیس منوچهر منطقی از معاونت صنایع حمل و نقل وزارت صنعت رفت قیمت جهانی طلا امروز 28 اسفند 1402 قیمت جهانی نفت امروز ۲۸ اسفند ۱۴۰۲ آیت الله رئیسی در جمع روحانیون: همه شاخص‌های تورم با اقدامات دولت کاهشی شده‌ است وزیر کار: حق عائله‌مندی به حقوق کارگران اضافه می‌شود+ جزئیات و مبلغ بیانیه کمیته ویژه منتخب رئیس‌جمهور برای بررسی ناآرامی‌های سال ۱۴۰۱ اعلام برنامه مسابقات هفته‌های ۲۲ تا ۲۴+ زمان بازی‌های استقلال و پرسپولیس صحت انتخابات در ۸۱ حوزه انتخابیه دیگر تایید شد ترکیب احتمالی استقلال مقابل هوادار زمان برگزاری دیدار پرسپولیس در جام حذفی مشخص شد ۵ منتخب مجلس هزینه‌های انتخاباتی خود را اعلام کردند واکنش صدیقی به موضوع زمین خواری در حوزه علمیه ازگل آخرین قیمت سمند، شاهین، تیبا، دنا، رانا و کوییک + جدول سکوهای فیلتر شده با ابزارهای فنی در اختیار مردم قرار می‌گیرند دور دوم انتخابات مجلس در ۸ حوزه الکترونیکی برگزار می‌شود آیت الله رئیسی: برداشتن گام‌های بلند در زمینه هوش مصنوعی مورد تأکید دولت است پاسخ جالب شهاب زاهدی به ماجرای جدایی از پرسپولیس رئیس جمهور: دولت تمام توان خود را برای آرامش خانواده‌ها به کار گرفته است واکنش‌ها به انتخابات ریاست جمهوری در روسیه نتانیاهو بار دیگر از حمله به رفح گفت حکم قطعی پرونده فوت ۶ کارگر معدن طزره دامغان صادر شد فارین افرز: آمریکا نمی‌تواند طالبان را منزوی کند کتائب حزب‌الله: بغداد به آمریکایی‌ها مصونیت دهد، درهای جهنم گشوده خواهد شد اعتراف فرمانده سنتکام درمورد پهپادهای یمنی ترامپ بایدن را به مناظره تلویزیونی فراخواند دیدار وزیر دفاع طالبان با امیر قطر ایران خواستار اخراج رژیم صهیونیستی از کمیسیون مقام زن شد اولیانوف خواستار پایبندی آژانس به دستور کار فنی در قبال ایران شد اسنپ گزینه "عجله دارم" را حذف کرد! وزیر آموزش و پرورش: دشمن بداند راهبرد شهید سلیمانی شکست ناپذیر است محمد امین‌نژاد سفیر ایران در فرانسه شد حزب الله: آمریکا در کنار یک محموله کمک به غزه، 100 هواپیمای حامل موشک می‌فرستد جمهوری آذربایجان: گفت‌وگو با تهران درباره ازسرگیری فعالیت سفارتمان در جریان است جنگ غزه در 153مین روز؛ شمار شهدا به 30800 نفر رسید وزیر خارجه چین: از عضویت کامل فلسطین در سازمان ملل حمایت می‌کنیم سوئد امروز رسما عضو ناتو می‌شود نحوه فعالیت هتل‌ها و رستوران‌ها در ماه رمضان عباس ایروانی عظام‌خودرو به ۶۵ سال حبس محکوم شد اژ‌ه‌ای: کشور‌های اسلامی مراودات و دادوستد‌های خود با صهیونیست‌ها را کاملاً قطع کنند آلودگی هوا دست از سر تهرانی‌ها برنمی دارد هشدار پلیس تهران در خصوص چهارشنبه پایانی سال علت قطعی آتش‌سوزی در بیمارستان گاندی اعلام شد اعلام زمان نتایج آزمون دکتری «Ph.D» سال ۱۴۰۳ آتش سوزی عمدی در لواسانات؛ شرور عربده‌کش دستگیر شد آزمون کارشناسی ارشد ناپیوسته ۱۴۰۳ آغاز شد جزییات ساخت خانه توسط چینی ها اعلام شد رئیس پلیس پایتخت: راهپیمایی تهران در امنیت کامل برگزار شد تربیت معلم در انحصار دانشگاه فرهنگیان یا مشارکت سایر دانشگاه‌ها؟ آغاز پخش ویژه برنامه‌های جام ملت‌های آسیا ۲۰۲۳ از تلویزیون سومین سالگرد آیت‌الله مصباح یزدی با حضور رئیس‌جمهور اولویت فیش عمره و حج چگونه استعلام شود؟ لوح| شکست خوردگان در باتلاق نسل کشی اطلاع نگاشت| کودکان غزه زیر آوار جنگ کاریکاتور| آمریکا؛ شریک جرم قطعی پیکر آتیلا پسیانی بعد از چند روز به ایران رسید + عکس مرتضی پورصمدی درگذشت سروده‌هایی در رثای عباس‌بن علی(ع)/ از مشک پاره اشک فرات است می‌چکد؛ غیر از لب تو نیست مگر آرزوی آب برای درخواست گذرنامه زیارتی به این 2 هیأت مراجعه کنید اینفوگرافیک|کریدور شمال به جنوب، رقیب جدی برای کانال سوئز عباسعلی براتی‌پور درگذشت امشب مهمانی برویم، فطریه‌مان با چه کسی است؟ نظر 10 مرجع تقلید درباره میزان زکات فطره که فردا باید پرداخت کنیم دعای روز اول ماه رمضان مجری برنامه سوره درگذشت عبدالله انوار درگذشت نامزدهای سیمرغ و داوران چهل‌ویکمین جشنواره فیلم فجر اینفوگرافیک| الزامات و لوازم تحقیق رشد اقتصادی اینفوگرافیک|هدیه ۱۱ میلیارد دلاری ایرانی‌ها به اقتصاد ترکیه اینفوگرافیک| هراس پدرخوانده‌های داعش از سپاه پاسداران اینفوگرافیک|ایران؛ یکی از گسترده‌ترین شبکه‌های گاز دنیا درگذشت مجری با سابقه تلویزیون اینفوگرافیک| اما و اگر‌های مالیات بر عایدی سرمایه اینفوگرافیک| شهید حاج قاسم سلیمانی از نگاه رهبر معظم انقلاب طرح | رهبرانقلاب: با ایران قوی مخالفند اینفوگرافیک| بزرگترین تولید کنندگان اورانیوم جهان اینفوگرافیک/ نقشه کامل مسیرهای پیاده‌روی اربعین + هزینه‌ها اینفوگرافیک | ایران چهاردهمین اقتصاد جهان، در سال ۲۰۲۲ ویدیو | از کرملین تا پاستور؛ قطار ایران و روسیه روی ریل همکاری‌های دوجانبه ماجرای لغو مجوز صوت و تصویر «روبیکا»+ علت جزئیات تکمیلی نتایج شمارش آرای ریاست جمهوری 1400+ آمار دقیق نتیجه نهایی انتخابات مجلس خبرگان رهبری تهران 1400 نتایج انتخابات شورا‌ی شهر استان تهران ۱۴۰۰+ اسامی آرای آیت الله رئیسی در تهران چقدر بود؟ نتایج انتخابات شورای شهر اراک 1400 نتایج انتخابات شورای شهر قزوین 1400 نتایج انتخابات شورای شهر کرمانشاه 1400 آمار دقیق انتخابات ریاست جمهوری 1400 به تفکیک استان‌ها+ جدول نتایج انتخابات شورای شهر ایلام 1400 نتایج انتخابات شورای شهر قم 1400 نتایج انتخابات شورای شهر ساری 1400 نتایج انتخابات شورای شهر تبریز ۱۴۰۰ نتایج انتخابات شورای شهر سنندج ۱۴۰۰ نتایج انتخابات شورای شهر همدان 1400 نتایج نهایی انتخابات ریاست جمهوری 1400/ آیت الله رییسی برنده انتخابات سیزدهم جدی‌ترین تهدید سایبری فعلی علیه ایران چیست؟ حکمرانی داده‌ها در دنیای دیجیتال مصادیق مجرمانه محیط زیستی جدید در فضای مجازی اعلام شد جریمه سنگین اپل از سوی سازمان ضد انحصار روسیه آپدیت جدید «تلگرام» به جنگ با «کلاب هاوس» رفت کلاب هاوس هک شد/ افشای اطلاعات شخصی ۱.۳ میلیون کاربر سارا بهرامی مهمان این هفته برنامه همرفیق+عکس تأیید هک اطلاعات ۱۵ هزار کاربر آمریکایی ۱۴.۵ میلیون آمریکایی به اینترنت ثابت دسترسی ندارند درخواست ترامپ از ایالت‌های آمریکا درباره غول‌های فناوری افزایش ظرفیت لایو اینستاگرام وقتی عربستان ثروتمند و نفت‌خیز هم از اینفلوئنسرها مالیات می‌گیرد همسریابی در فضای مجازی و کلاهبرداری از مردم اقوام ایرانی «اقلیت» نیستند تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت شیشه کریستال تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت آرد و گندم تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت دامپروری و دام گوشتی تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت دانه های روغنی تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت شیرینی و شکلات تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت فرش تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت نساجی تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت چوب و مبلمان شکست استثناگرایی آمریکایی در عصر ترامپ به سمت دنیای پس از دلار پیش می رویم؟ خروج ترامپ از برجام؛ فشار حداکثری و نتایج حداقلی آیا عراق می تواند از نیروهای امریکایی خالی شود؟ مرگ ابوبکر البغدادی؛ کشته شدن سرکرده داعش چه پیامدی دارد؟ بازوهای نیابتی ایران در منطقه قدرتمندتر از همیشه درس‌های جنگ یمن برای اسرائیل وحدت میان جریان های سیاسی ایران در سایه سیاست فشار حداکثری آمریکا دولت پنهان در لبنان شکست سیاست فشار حداکثری ترامپ در قبال ایران/درهای مذاکره با ایران باز است طرح صهیونیست ها برای اشغال دره اردن رویای چین در هفتاد سالگی؛ خیلی دور، خیلی نزدیک سبک مبارزه تشکیلات خودگردان و اتحادیه اروپا برای حفظ کرانه باختری طرحی برای ایجاد یک سازه امنیتی در خاورمیانه تاریخ سری فشار اسرائیل برای حمله به ایران بررسی صنعت انیمیشن در منهای نفت/ ژاپن چگونه صنعت انیمیشن جهان را قبضه کرد؟ + فیلم منهای نفت: درآمد 16 هزار بشکه نفت تنها در یک سوله پرورش ماهی بررسی صنعت پرورش ماهی در مستند منهای نفت + تیزر بررسی صنعت لبنیات در مستند منهای نفت/ اشتغال یک میلیون نفری شیر و لبنیات منهای نفت: درآمد یک میلیارد دلاری پسته ایران/ هیچ کشوری توان تولید پسته مرغوب ایران را ندارد همه ابعاد تحریم؛ فرصت‌ها و تهدیدها تحریم‌ها به مبادلات ما با شرکت‌های کوچک اروپایی آسیبی نمی‌زند/ نرخ کنونی دلار بالاتر از نرخ واقعی آن است
اندیشکده رند در گزارشی نوشت:
رند در گزارشی ایران را بازیگری توانمند در حوزه سایبر با رویکرد ایجاد بازدارندگی و حمله متقابل معرفی می کند که برای پیشرفت های خود چندان وابسته به خارج نیست.
کوئینتین هادگسون
تاریخ انتشار: سه‌شنبه ۰۲ مهر ۱۳۹۸ - 24 September 2019

به گزارش راهبرد معاصر؛ اندیشکده رند در گزارشی مبسوط به بحث استفاده از توانمندی سایبری برای مقاصد سیاسی پرداخته و نمونه هایی از حملات سایبری انجام شده از سوی روسیه، کره شمالی، چین و ایران را مورد بررسی قرار می دهد. نکته جالب در این گزارش این است که به اعتراف نویسندگان، عمده زورگویی سیاسی با استفاده از حملات سایبری از سوی امریکا و رژیم صهیونیستی بوده و ایران در حملات سایبری خود، اهداف "تلافی جویانه" داشته نه آن که به دنبال راه اندازی یک نزاع باشد. در گزارش مذکور ناگفته هایی از حملات سایبری به تاسیسات نفتی خارک هم به چشم می خورد. متنی که در ادامه ارائه می شود، ترجمه مقدمه و بخش ایران گزارش مورد بحث است.

 

سال 2012، در صفحه 30 هزار رایانه کمپانی نفتی عربستانی آرامکو، تصویر یک پرچم امریکا در آتش ظاهر شد و حافظه آن ها از داده خالی شد. در دسامبر 2015، برق بخش هایی از غرب اوکراین ناگهان رفت و 250 هزار نفر برای چند ساعت بدون برق ماندند. در 2016 چندین هکر روس دست به عملیات های سایبری پخش اطلاعات غلط زدند و انتخابات ریاست جمهوری را با مشکل مواجه ساختند. در 2017 باج افزار"وانا کرای" (می خواهم گریه کنم)، به 200 هزار رایانه در جهان رخنه کرد و بر بسیاری از بخش های عمومی اثر گذاشت که سرویس بهداشت ملی بریتانیا و راه آهن روسیه دو تا از آن ها بود. با گذشت هر سال بر شدت و گستردگی حملات سایبری افزوده می شود و در مقابل، دولت ها، کمپانی ها و عموم مردم، قدرت چینش اخبار را ندارند چه رسد به مقابله با حملات سایبری. انگیزه پشت این حملات گاه چندان جدی نیست. هکر پیش خود می خواهد اثبات کند می تواند هک کند. اما گاه کاملا جدی و برای آسیب فیزیکی است. انگیزه عمده تاکنون دسترسی به اطلاعات بخش خصوصی برای مصارف مالی بوده و عملیات های سایبری با حمایت دولت، بیشتر با هدف جاسوسی انجام گرفته. البته در سال های گذشته حملاتی با ابعاد بزرگ و پیچیدگی خاص انجام شده که اغراض سیاسی داشته اند.

 

اکنون با توسعه سیستم های پیوسته و شبکه هایی با وابستگی متقابل، هکرها پتانسیل بالاتری برای تاثیر بر رفاه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی دولت ها دارند. دولت ها دست به گریبان چگونگی حفظ خود از این تهدیدات و البته چگونگی حمله به فضای سایبر برای رسیدن به بروندادهای دلخواه هستند. مدیر اطلاعات ملی امریکا، دن کستز، از نگرانی اسلاف خود از تهدیدات سایبری پیش روی ایالات متحده پرده برداشته و افزوده: «لامپ های هشدار دوباره قرمز شده اند... زیرساخت دیجیتال این کشور به معنی واقعی کلمه تحت حمله است». او هدف از حملات را گوناگون توصیف کرده: از دزدی اطلاعات تا فلج کردن زیرساخت های کلیدی. عملیات های سایبری یکی دیگر از ابزارهای دولتمردان شده که می تواند برای اهداف مختلف به کار رود. این گزارش به دنبال فهم چگونگی ایفای نقش سایبر در روابط دولت ها در فضایی بین جاسوسی سایبری تا نزاع تمام عیار است. گزارش به دنبال تعیین این است که عملیات های سایبری برای اجبار دیگر دولت ها چیست و چگونه می توان مقابل آن ایستاد؟

 

سختی رهگیری، مرزهای نسبتا کوتاه برای پریدن، پتانسیل اثرگذاری عمیق روانی (اگر نگوییم فیزیکی)، فضای سایبر را به محلی جالب برای اعمال فشار بر دولت ها تبدیل کرده است. ابزار های دیگر برای این منظور نیازمند سرمایه گذاری های تکنیکی و مالی بیشتر هستند. یکی از راه های کنترل دولت ها در راه تبدیل جاسوسی سایبری به نزاع تمام عیار، اطمینان از اثرگذاری سایبری بر تصمیم سازان یک دولت است. به بیان ساده تر، دولت ها ممکن است با تهدید به استفاده یا استفاده محدود از سایبر، همتایان خود را مجبور به تغییر رفتار در مسیر مطلوب خود کنند.

 

روشی که در این تحقیق به کار بردیم به گونه ای بوده که نمونه های ویژه حمله سایبری به یک دولت یا سازمان، با هدفی فراتر از صرف دزدی اطلاعات انجام گرفته است. سپس این عملیات ها را در قالب وسیع تر روابط دولت با دولت می گنجانیم و تاثیر آن را می سنجیم. نمونه های برگزیده به خاطر پتانسیل ایجاد افق رقابت یا نزاع و عملیات سایبری انتخاب شده اند.

 

ما دریافتیم فعلا زورگویی در فضای سایبر، سهم اندکی از عملیات های سایبری در جهان را به خود اختصاص داده. مرکز داده والریانو که از 2001 تا 2011 را پوشش می دهد، تنها 4 مورد از حملات سایبری با هدف تغییر رفتار یک دولت شناسایی کرده که دو تا از آن ها در واقع یکی است (عملیات سایبری اسرائیل و امریکا ضد برنامه هسته ای ایران). یابنده عملیات های سایبری شورای روابط خارجی هم از 2005 تا امروز، گزارش داده از 288 عملیات سایبری که انجام شده، 23 مورد برای خرابکاری و نابودی داده ها و 237 مورد جاسوسی بوده است. عملیات های سایبری امروز هم از سوی دولت ها غالبا برای سرقت اطلاعات به کار می رود. نظر به عمومی بودن این گزارش، با افراد اصلی درگیر و اطلاعات پخش نشده در رسانه ها سر و کار نداشتیم.

 

ایران

عملیات های سایبری جمهوری اسلامی ایران در مقایسه با چین و روسیه، دیرتر آغاز شده و اولین آن به 2004 باز می گردد. این عملیات ها بیشتر برای مقابله با معارضان داخلی و تحمیل هزینه ها بر دولت های ضد ایرانی متمرکز بوده است. عملیات های سایبری بومی ایران از سوی "ارتش سایبری ایران" و بازوهای متعدد آن انجام می گیرد. به طور کلی عملیات سایبری ایران بیشتر طبیعت تلافی جویانه دارد و بیشتر روی دشمنان منطقه ای تمرکز کرده و به دنبال بازدارندگی آن ها از دخالت در امور داخلی، با حفظ شبکه های زیرساختی کلیدی ایران است.

 

عملیات سایبری از سوی ایران به طور ویژه از زمان "انقلاب مخملی" 2009 به جنب و جوش افتاد. در آن برهه سیستم سیاسی ایران اینترنت را مکانیزم مولد تهدید داخلی و خارجی یافت. عملیات های سایبری ایران پیش از 2012 با تکنیک های ساده انجام می شد و تمرکزش روی بدنام کردن وبسایت ها بود. در 2005، گروهی به نام تیم امنیت دیجیتال آشیانه وبسایتی راه انداخت که در آن ابزار هک به رایگان ارائه می شد و همزمان از مهارت و دانش اعضای خود هم برای از کار انداختن وبسایت های دیگر بهره می برد. این گروه ها تماما از سوی دولت ایران حمایت و تشویق شدند ولی رسما در چهارچوب نهادهای امنیتی و نظامی نبودند.

 

تشخیص ویروس استاکس نت که برنامه هسته ای ایران را در 2010 هدف قرار داد، بنظر ایران را مجبور به سرمایه گذاری بسیار بیشتر روی توانمندی های سایبری و طراحی افق استراتژیک برای مقابله با حملات مخرب سایبری آینده کرده است. گرچه به سختی می توان مشخص کرد ایران استراتژی مخرب سایبری جهت دستیابی به اهداف استراتژیک طراحی کرده یا نه ولی از ظواهر امر چنین بر می آید که گام هایی در این مسیر برداشته شده است. مثلا برخی ساختارها نظیر شورای عالی فضای مجازی در 2012 راه افتاد. در کنار ارتش سایبری ایران، از آشیانه هم حمایت شد که یکی از متکثر ترین گروه های هک است و سایت هایی را در خاورمیانه، آسیا، اروپا و ایالات متحده هدف قرار داده است. حزب الله سایبر (وابسته به بسیج)، گروه سایبر آزاد، گروه مقاومت اسلامی سایبر، نیروهای سایبری عزالدین قسام، پرستو و شبگرد از دیگر بازیگران سایبری هستند که تحت حمایت ایران قرار دارند.

 

تصمیم سازی امنیت ملی در ایران برای خواننده به سختی قابل فهم است. رهبری و مجلس بر رئیس جمهور برتری دارند. رئیس جمهور نگاه نسبتا سکولارتری داشته. رهبر از لحاظ تئوریک کنترل مستقیم تمام نیروهای نظامی و نهادهای امنیتی را در اختیار دارد ولی برای تصمیم گیری در این حوزه، غیرمستقیم عمل می کند. احتمالا چنین روندی هم در حوزه عملیات های سایبری اعمال می گردد. گروه های هک ایرانی با این وصف، گاه مستقل از سیستم سیاسی عمل می کنند. مثلا هکرهای ایرانی در ژانویه 2010 به موتور جستجوی بایدو در چین حمله کردند؛ درست در زمانی که ایران به دنبال تقویت روابط با چین بود.

 

هرچند گروه های هک ایرانی از نظر سطح پختگی و پیشرفت یکسان نیستند، ولی ابزارها و تکنیک های مشابه زیادی دارند. طبق گزارش گروه تحقیقات امنیتی هولت پکارد، گروه های هکر ایران به شدت تحت تاثیر دکترین اسلامی هستند و بیشتر روی اهدافی در ایالات متحده و اسرائیل متمرکزند. این گروه ها ترکیبی از تاکتیک های فنی و غیر فنی را به کار می گیرند تا به اهداف خود برسند و اعضای آن ها هم اکثرا دسترسی و آموزشی خوبی دارند. نخبگان حوزه سایبری برآورد کرده اند ایران از گروه های هکر خارجی با ایدئولوژی های همسو هم بهره می برد که از جمله آن ها گروه های هکر اسلامی شیعه، ارتش الکترونیک سوری و حزب الله لبنان هستند. نهاد امنیت سایبری به نام سیلنس، به این جمع بندی رسیده که گروه هک عملیاتی کلیور (شکافنده) در ایران احتمالا با کره شمالی عملیات مشترک انجام می دهد. در سپتامبر 2012 هم ایران و کره شمالی توافقی برای همکاری فنی امضا کردند که زمینه همکاری در حوزه هایی از جمله امنیت و فناوری ارتباطات را هم فراهم می سازد. البته سایر ارزیابی ها به این نتیجه رسیده اند ایران در ساختن برنامه سایبری خود، کمک خارجی چندانی از خارج نمی گیرد.

 

حملات شامون

در سال 2012 ایران با به کاربردن بدافزار شامون برای حمله به کمپانی های نفتی و گازی قطر و عربستان، تغییری بزرگ در اهداف، تاکتیک ها و سطح فنی سایبری خود نشان داد. حملاتی که در قالب عملیات "کلیور" از 2012 تا 2014 ضد اهداف منطقه ای در قطر، کویت، عربستان و امارات انجام شد، پیشرفت چشمگیری را به نمایش گذاشتند در حدی که حملات به بانک های امریکایی و اروپایی در همین بازه زمانی، با تکنیک هایی در همین حد انجام پذیرفته بود. در 15 آگوست 2012 ، ایران بدافزار شامون را در سیستم کمپانی آرامکو فعال کرد که به تخریب داده های 3 چهارم رایانه های تجاری فعال در شبکه این کمپانی انجامید. البته شبکه تجاری آرامکو از سیستم های عملیاتی کنترل جدا شدند و به همین خاطر مستقیما به تولید نفت آسیبی نرسید. ایران مستقیما مسئولیت این حمله را بر عهده نگرفت بلکه هکرهای با نام "شمشیر برنده عدالت" مسئولیت آن را پذیرفتند. متخصصان امنیت سایبری که برای بررسی این حمله به عربستان رفته بودند، کدهایی مشابه با ویروس "فلیم" در آن یافتند که پیشتر در حمله ای به پایانه نفتی خارک در ایران به کار رفته بودند. نتیجه بررسی ها این شد: حمله به آرامکو، تلافی ایران برای حمله به خارک بوده است.

 

حمله ژانویه 2017 شامون به کمپانی پتروشیمی تنسی عربستان هم به حافظه رایانه های این شرکت آسیب زد و تمامی اطلاعاتش را پاک کرد و تصویر آلان کردی، کودک سوری غرق شده در سواحل ترکیه را روی صفحه نمایش ها بالا آورد. این حمله بیش از پیش تمرکز ایران بر اهداف منطقه ای، به ویژه عربستان را نمایان ساخت. حمله مذکور درست زمانی اتفاق افتاد که عربستان در جنگ سوریه با هزاران کشته غیرنظامی وارد شده بود. پیشرفته تر شدن حملات شامون نشان دهنده سرمایه گذاری، همکاری و همراهی بازیگران مختلف ایرانی است که در قالب یک عملیات منسجم با هدایت نظام ایران، اقدام می کنند. این رشد چشمگیر تخصص فنی و همکاری مشهود در میان گروه های هکر، خود اثبات می کند ایران به دنبال بهره بردن از حربه سایبری برای ضربه به دشمنان منطقه ای به ویژه عربستان است.

 

تنش ها میان عربستان و ایران در سال های اخیر مدام شدت گرفته. برخی تحلیلگران بر این عقیده اند نزاع میان ایران و عربستان از فضای آنلاین نشات می گیرد. تنش های رو به ازدیاد میان دو کشور بهتر می تواند حمله به تاسیسات آرامکو در آگوست 2017 با نام تریتون را تبیین کند. هرچند احتمال دست داشتن ایران در فراهم سازی این حمله بیش از هر کشور دیگر است، اما موسسه امنیت سایبری "چشم آتشین" به این نتیجه رسیده برنامه ویروس‌مانند تریتون در آزمایشگاه های روسیه توسعه یافته است. بر خلاف حملات گذشته که روی تخریب داده ها و خاموش کردن رایانه ها تمرکز داشت، این حمله برای خرابکاری در عملیات های کمپانی و انفجار در آن طراحی شده بود. در جریان این حمله مهارکننده های اشنایدر الکتریک هم نتوانستند موثر واقع شوند و بدافزار را سد کنند. اشنایدر الکتریک در 18 هزار تاسیسات دیگر جهان به کار رفته و این یعنی تمام این تاسیسات آسیب پذیرند. تاسیسات مذکور شامل نیروگاه هسته ای، آب درمانی ها، پالایشگاه های گاز و نفت و کارخانه های شیمیایی هم می شود. تنها یک اشتباه کوچک هکرها باعث شد که انفجار صورت نگیرد.

 

اگر ایران به یقین در حمله تریتون دست می داشت، تشدید تنش بزرگی را در عملیات های سایبری آن بوجود آورده است. انگیزه های پشت این حمله می تواند ضربه به بخش خصوصی در اقتصاد عربستان، مقابله با گسترش پتروشیمی عربستان و کاسته شدن از صادرات نفت این کشور و به هم ریختن طرح محمد بن سلمان برای جذب سرمایه خارجی بوده باشد. این انگیره ها بنظر می رسد بیشتر با هدف تضعیف اقتصاد عربستان بوده باشد نه آن که این دولت را مجبور به اقدام خاصی کند.

 

به گفته کوتز «رهبران ایران می اندیشند با حملات سایبری، با تلاش های عربی به رهبری سعودی جهت دمیدن در آتش افراط گرایی سنی و تروریسم ضد ایرانی و شیعی منطقه مقابله می کنند». کوتز همچنین اعلام کرده ایران گرچه روی اهدافی در خاورمیانه متمرکز است اما به نفوذ در شبکه های زیرساختی امریکا و متحدانش ادامه خواهد داد تا جای پای خود برای حملات سایبری در آینده را نگه دارد». روندی مشابه در سوریه هم رویت شد. در سوریه بسیاری از کشورهای شورای همکاری خلیج از شورشیان در مقابل داعش حمایت کردند در حالیکه ایران از حکومت رئیس جمهور بشار اسد حمایت می کرد. تلاش های ایران به صورت هماهنگ برای تقابل با دشمنان منطقه ای و رسیدن به جایگاه برتر در منطقه بود.

 

گویا ایران همزمان در تلاش برای ایجاد بازدارندگی سایبری و مکانیزم های تلافی جویانه است. به رغم فعالیت های جاسوسی سایبری و نفوذ آن در زیرساخت های امریکا، تحلیلگران بر این عقیده اند نشانه ای از عملیات تهاجمی قریب الوقوع وجود ندارد. در عوض ایران احتمالا ملزوماتی را فراهم می کند که در صورت تصمیم حمله به شبکه های زیرساختی امریکا و اروپا به کار گرفته شود. این مکانیزم برای بازدارندگی است و اگر لازم شود برای تلافی به کار گرفته خواهد شد.

 

زمان بندی فعالیت های سایبری ایران با تحولات منطقه ای و ژئواستراتژیک همزمان شده. جنگ های یمن و سوریه، شناسایی استاکس نت که برای ایران یک تهدید وجودی به حساب آمد، فرصتی که ایران از این طریق برای تبدیل شدن به ابرقدرت منطقه ای می تواند داشته باشد. در 2015، حمله به بانک های امریکایی و آژانس های حکومتی همزمان با توافق هسته ای پایان یافت. پیش از توافق هسته ای حملات سایبری میان ایران و ایالات متحده بر اخبار چیره شده بود و ایران به صورت سیستماتیک 46 حمله به موسسات مالی ترتیب داد. هرچند عملیات ها ضد اهداف امریکایی کم شدند ولی همه با هم متوقف نشدند. در عوض ایران حملات را دوباره متوجه کشورهای منطقه ای به ویژه عربستان کرد.

 

در انتها می توان گفت کاربست عملیات های سایبری از سوی ایران، برای رسیدن به دو هدف است: نظارت و کنترل جریان اطلاعات در داخل؛ و تلافی تهدیدات در خارج. بنابراین بعید است که عملیات های سایبری ایران برای اجبار همسایگان به عمل خاصی صورت بگیرد ولی با رشد توانمندی های ایران در این حوزه، ممکن است این رویکرد تغییر کند.

 

*گزارش اندیشکده های خارجی توسط راهبرد معاصر نه تائید و نه رد می شود. صرفا جهت بهره برداری مخاطبان گرامی منتشر می شود.

مطالب مرتبط
ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
پربیننده ترین اخبار
«راهبرد معاصر» گزارش می‌دهد؛ / ۱ روز پیش

ایران و عربستان، یک سال پس از بهبود روابط