«ائتلاف» و «وحدت»؛ کدام جناح زودتر پازل خود را کامل می کنند؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ نگاه ها آرام آرام به سمت و سوی بهارستان  معطوف می شود. انتخابات مجلس شورای اسلامی در یکی از مهم‎ترین برهه‎های تاریخی جمهوری اسلامی، نشان‎دهنده جهت‎گیری عموم جامعه نسبت به جریان‎های سیاسی خواهد بود. در این میان دو مسأله‎ی چالشی باعث آن شده است که جریان‌های کهنه‎کار اصولگرا و اصلاح‎طلب به چالش‎های بیشتری دچار شوند. برای جناح راست سیاسی کشور موضوع «وحدت» به مثابه یک کلاف سردرگم شده و در میان گروه‌های چپ، استراتژی چون «ائتلاف» به یکی از پاشنه آشیل‎های بزرگ آنها بدل شده است.

چتر وحدت و یاران تکرو

بعد از انتخابات ریاست جمهوری 1388 و فاصله گرفتن طیف سنتی اصولگرایان از ساز و کار گروه های جوانتر، به نظر نمی رسد آن ها بتوانند بار دیگر به دور یک موضوع به وحدت مورد نظرشان برسند. اما انتخابات ریاست جمهوری 1396 یکی از تمرین های مشترک و البته سخت جبهه اصولگرایان برای وحجدت برای یک نفر بود. اگر چه نتیجه باب میل راست گرایان نبود، اما تمرین این وحدت و تجمیع قدرت به واسطه انسجام بدنه اجتماعی جزء محسنات قطعی این وحدت قلمداد می‏شد.

اما شکست گویا بسیاری را دلخور کرد، در همان روزهای نخست پسا انتخابات 96، سخن از نواصولگرایی و جدایی پایدارچی ها از جمنا به گوش می رسید. و این داستان تا امروز ادامه یافت. با بازگشت مجدد ناطق نوری به عرصه سیاست، بازوی جامعه روحانیت قوت گرفته و موازی به آن سمبه تصمیم گیری در میان نیروهای سنتی طیف باهنر – لاریجانی قوت گرفت، تا جایی که این قدرت گیری را می توان به نیروی فزاینده ایجاد شکاف بیشتر تحلیل کرد. در نمونه های زیر اظهار نظر سه طیف مختلف جریان اصولگرایی را به نمایش می گذاریم تا شمایل پازل گمشده اصولگرایان بیشتر محقق شود:

«شهاب الدین صدر» رئیس جبهه پیشرفت رفاه و عدالت درباره اجماع و اجتماع با دیگر اصولگرایان گفته است: «ما ذیل هیچ شورا و تشکلی قرار نمی‌گیریم و مسیر خودمان را می‌رویم و مستقل خواهیم بود. در مورد شورای ائتلاف اصولگرایان هم ما با آنها ارتباط داریم اما اینکه ذیل این جریان قرار گیریم یا ذیل هر جریان دیگری را نمی پذیریم.»

«صادق محصولی» قائم مقام جبهه پایداری در نقد وحدت به هر قیمتی گفته بود: «وحدت وسیله است و هدف نیست، اگر وحدت به رسیدن به هدف کمک کند، چیز خوبی است، اما اینکه شما به بهانه وحدت، حزب‌اللهی‌ها را کنار بگذارید و آن‌هایی را که دورتر به ارزش‌های انقلاب هستند، در لیست بیاورید، وحدت معنا نخواهد داشت؛ اما ما گفتیم اگر ما بازی‌به‌هم‌زن هستیم، پس سکوت می‌کنیم که نتیجه‌اش شکست همه ۳۰ نفر بود».

این اظهارنظر عضو جبهه پایداری در حالی است که جامعه روحانیت مبارز تمام تلاش خود را برای آوردن این جبهه زیر چتر اجماع خود انجام می‌دهد و حتی حجت الاسلام «غلامرضا مصباحی مقدم» سخنگوی این جامعه از جبهه پایداری درخواست کرده است که در مسیر وحدت حرکت کند و وحدت را نشکند.

ائتلاف یا دست شستن از اعتدالیون

ائتلاف یکی از رموز پیروزی اصلاح طلبان در انتخابات مجلس شورای اسلامی و از همه مهمتر قدرت یافتن در میان هیأت رییسه مجلس در هر چهار دوره بود. اصلاح طلبان که در همان روزهای نخست ورود به مجلس دهم یافته بودند برای حضور در کمیسیون های مهم باید با مستقلین و برخی اصولگرایان از طیف سنتی اجماع کنند به تبعات بعدی این مسأله کمتر فکر کردند. از حمایت بی قید و شرط اصلاح طلبان از حسین روحانی ِ عضو جامعه روحانیت مبارز و چرخش از یار گذشته خود (عارف) تا ائتلاف در مجلس خبرگان و شورای اسلامی شرایطی را برای اصلاح طلبان به وجود آمد که آنان عملاً قادر به مدیریت وضعیت موجود نشدند و همواره قدرت پاسخگویی به افکار عمومی را از دست داده بودند.

خارج از بحث ائتلاف ، حضور یا عدم حضور اصلاح طلبان شاید تا 6 ماه گذشته امری نا مشخص بوده اما امروز به جرأت می توان گفت که آنان به مووضع حضور قطعی رسیده و نمی دانند با دولت و طیف اعتدالیون چه کنند؟ از این حیث یکی از بزرگترین معضلات امروز اصلاح طلبان در خصوص انتخابات مجلس شورای اسلامی را می‏توان «ائتلاف دانست». به طور مثال در روزهای گذشته «موسوی لاری» و «شکوری راد» دو چهره شناخته شده اصلاح طلبان بر خلاف برخی از تصمیم گیرندگان اصلاحات به موضوع دعوت از حزب اعتدال و توسعه اشاره کردند.

«علی شکوری راد»، دبیر کل حزب اتحاد ملت، در یک کنفرانس خبری به نکات مهمی اشاره کرد. شکوری راد اذعان کرد:  «در مجلس افراد شاخصی هستند که مطالبات مردم را بیان کرده‌اند، نام نمی‌برم اما حتما بدون ملاحظه نظرمان را اعلام خواهیم کرد. نظر ما درباره نمایندگان تهران این است که نیمی از نمایندگان فعلی ملاک لازم برای حضور مجدد در لیست را دارند». «علی شکوری راد» افزود: «در انتخابات مجلس دهم ائتلاف دقیقه نودی شکل گرفت که اصلاح‌طلبان هم از آن راضی نبودند ولی مصلحت بود اما در انتخابات ریاست‌جمهوری دوره دوم و شوراها ائتلافی صورت نگرفت. در این دوره به حزب اعتدال و توسعه اعلام شد اگر تمایلی دارند می‌توانند به‌عنوان یکی از احزاب در جلسات حاضر باشند و ما در جلسات ۲۸ حزب داریم و آنها هم می‌توانند حزب بیست‌و‌نهمین باشند. اما اینکه یک طرف مذاکره آنها باشند و یک طرف اصلاح‌طلبان به‌هیچ‌وجه چنین اتفاقی نخواهد افتاد». «موسوی‌لاری» نایب رئیس شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان در مصاحبه ای با خبرگزاری ایلنا خاطرنشان شد: «به حزب اعتدال و توسعه هم گفته شده اگر می‌خواهید در لیست اصلاح‌طلبان نقشی داشته باشید از حالا باید حاضر شده و در جمع خودتان را تعریف کنید، بعد از بستن لیست و شروع شدن فعالیت‌ها عملا فرصتی برای هماهنگی وجود ندارد.مصلحتشان این است که آنها هم در کنار سایر احزاب اصلاح‌طلب و حامی دولت قرار بگیرند تا از قافله عقب نمانند». تقلای دعوت از حزب اعتدال و توسعه به جلسات اصلاح طلبان برای نخستین بار توسط طیف نزدیک به خاتمی مشاهده شده و سابق بر این طیف هاشمی رفسنجانی نسبت به این رویداد موضوع مشخص تری داشتند.