یادداشت اختصاصی حسن حمزه، کارشناس مسائل غرب آسیا؛
تلاش مذبوحانه صهیونیسم در مقابل حقایق فلسطین
واکنشهای هراسآلود محافل صهیونیستی به تغییر رویکرد رسانههای غربی نشاندهنده آغاز دورانی جدید در عرصه رسانهای منطقه است. شکسته شدن انحصار روایت صهیونیستی و امکان شنیده شدن صدای مردم فلسطین میتواند زمینهساز تحولات مهمی در آینده منطقه باشد.
به گزارش «راهبرد معاصر»؛ در شرایطی که جنگ غزه وارد مراحل حساسی شده و افکار عمومی جهان بیش از هر زمان دیگری نسبت به جنایات رژیم صهیونیستی حساس شده است، شاهد واکنشهای هراسآلود محافل صهیونیستی به رویکرد جدید رسانههای غربی هستیم. این تحول که نشان از تَرَک برداشتن دیوار بلند سانسور خبری در غرب دارد، میتواند نقطه عطفی در تاریخ رسانهای منطقه به شمار آید.
بررسی واکنشهای اخیر مقامات و تحلیلگران صهیونیست به پوشش خبری رسانههای غربی، از چند منظر قابل تحلیل است:
-
فروپاشی انحصار روایت
برای درک بهتر اهمیت تحولات اخیر، باید به یاد داشت که رژیم صهیونیستی طی هفت دهه گذشته، با بهرهگیری از نفوذ گسترده لابیهای صهیونیستی در غرب، توانسته بود انحصار روایت رسانهای از وقایع فلسطین را در اختیار بگیرد. این انحصار که با سرمایهگذاری هنگفت و برنامهریزی دقیق شکل گرفته بود، اکنون با چالشی جدی روبرو شده است.
استراتژی رسانهای حماس به صورت تدریجی در حال تبدیل شدن به یک رفتار سنجیده است که منجر به جلب همدردی جهانی میشود
اظهارات رامی کیمحی، استاد ارتباطات دانشگاه آریئل، مبنی بر وجود «موج عداوت عمیق و ریشهدار» در رسانههای غربی، بیش از آنکه یک تحلیل علمی باشد، بازتاب نگرانی عمیق محافل صهیونیستی از شکسته شدن این انحصار است.
در همین راستا در گزارشی که توسط شبکه تلویزیونی کانال ۱۲ رژیم صهیونیستی منتشر شده باراک هرشکوویتس، کارشناس حوزه رسانه و مدیر سابق اطلاعات رژیم صهیونیستی، به تحلیل عمیقی از وضعیت جنگ رسانهای میان حماس و رژیم صهیونیستی پرداخته است.
هرشکوویتس در تحلیل خود اشاره میکند که استراتژی رسانهای حماس به صورت تدریجی در حال تبدیل شدن به یک رفتار سنجیده است که منجر به جلب همدردی جهانی میشود. این همدردی به نوبه خود به فشار بر رژیم صهیونیستی برای توقف حملات جاری تبدیل میشود.
نقش رسانههای منطقهای در این میان بسیار پررنگ است. به گفته تحلیلگر رژیم صهیونیستی، قطر با مدیریت شبکه الجزیره به زبانهای مختلف در تلویزیون و اینترنت، نقش مهمی در حمایت از این کارزار رسانهای ایفا میکند. همچنین ایران با استفاده از تاکتیک های خاص به تقویت محتوای ضد صهیونیستی میپردازد.
این پژوهشگر صهیونیست می افزاید: نتایج این جنگ رسانهای در نظرسنجیهای اخیر دانشگاه هاروارد نمایان شده است. طبق این نظرسنجیها، حمایت آمریکاییها از حماس از ۱۹ درصد در ابتدای جنگ به ۲۱ درصد افزایش یافته است، که این افزایش بهویژه در میان جوانان چشمگیر بوده است.
-
تحول در رویکرد رسانههای معتبر
پیشتر رسانه ای صهیونیستی در گزارشی تحلیلهای متخصصان ارتباطات و رسانه صهیونیست را در خصوص بحران روایت با استناد به گزارش و شیوه پوشش رسانه های بین المللی منتشر کرده بود. نمونههای ذکر شده در گزارش، به ویژه نحوه پوشش خبری CNN و CBS نشاندهنده تغییری معنادار در رویکرد رسانههای معتبر غربی بود. این گزارش برای نمونه به پوشش حوادث لبنان توسط CNN پرداخته بود. گزارشگران این شبکه غربی به دلیل عدم بهکارگیری برچسب «تروریستی» برای حزبالله و استفاده از عبارت «شهروندان لبنانی» انتقاد کرده اند.
همچنین در این گزارش به مصاحبه کریستین امانپور با خبرنگار الجزیره در غزه و توصیف او به عنوان «چشم و گوش جهان در غزه» اشاره کرده بود. به بیان دیگر این رویکرد نشان از تغییر در نگاه سنتی این رسانهها دارد. در همین راستا دستورالعمل CBS مبنی بر خودداری از معرفی قدس به عنوان شهری صهیونیستی نیز نمونه دیگری از این تحول است که واکنش تند محافل صهیونیستی را برانگیخته و آنها را تا حد متهم کردن این رسانهها به «خیانت به ارزشهای دموکراتیک» پیش برده است.
-
چالش روایت رسمی
برخورد صهیونیستها با نحوه روایت حوادث هفتم اکتبر نقطه عطفی در تقابل روایتهای خبری است. در گزارش روزنامه صهیونیستی میخوانیم، کیمحی به شدت به سیانان انتقاد میکند، زیرا این شبکه از عنوان «جنگ مستمر بین رژیم صهیونیستی و حماس» برای وقایع هفتم اکتبر استفاده کرده است. از نگاه او، این شبکه باید از واژگان «کشتار» یا «حمله» استفاده میکرد.
مصاحبه با طارق ابوعزوم، خبرنگار الجزیره، که روایتی متفاوت از آن روز ارائه داده و گفته «ما در آرامش و صلح زندگی میکردیم تا اینکه ناگهان بمباران رژیم صهیونیستی شروع شد»، نمونه دیگری از چالش روایت رسمی صهیونیستهاست. به باور زاکین، رئیس پیشین اتحادیه روزنامهنگاران رژیم صهیونیستی، این نوع روایتپردازی و عدم طرح پرسشهای چالشی از مصاحبهشوندگان فلسطینی، نشاندهنده خیانت رسانهای به «ارزشهای دموکراتیک» است.[1]
-
مسئله یهودستیزی؛ حربهای کهنه
تلاش برای پیوند دادن پوشش متوازن خبری با یهودستیزی، تاکتیکی قدیمی است که اکنون کارآیی گذشته را ندارد. واقعیت این است که افکار عمومی جهان به تدریج تفاوت میان نقد عملکرد رژیم صهیونیستی و یهودستیزی را درک کرده است.
مصاحبه با طارق ابوعزوم، خبرنگار الجزیره، که روایتی متفاوت از آن روز ارائه داده و گفته «ما در آرامش و صلح زندگی میکردیم تا اینکه ناگهان بمباران رژیم صهیونیستی شروع شد»، نمونه دیگری از چالش روایت رسمی صهیونیستهاست
-
چالشهای نوین رسانهای
عصر جدید رسانهای با ویژگیهایی چون گسترش شبکههای اجتماعی و امکان انتشار مستقیم اخبار توسط شهروند-خبرنگاران، چالشهای جدی برای کنترل روایت توسط رژیم صهیونیستی ایجاد کرده است.
-
واکنش به مصاحبههای متوازن
انتقاد از مصاحبه کریستین امانپور با خبرنگار الجزیره، نمونهای از واکنش صهیونیستها به شکسته شدن انحصار روایت است. این نوع مصاحبهها که صدای طرف فلسطینی را نیز منعکس میکند, برای آنها غیرقابل پذیرش است.
-
مسئله قدس و روایت رسانهای
حساسیت ویژه صهیونیستها نسبت به نحوه پوشش خبری مسئله قدس، نشاندهنده اهمیت راهبردی این موضوع است. دستورالعملهای داخلی رسانههای غربی برای پرهیز از شناسایی قدس به عنوان شهری صهیونیستی، ضربهای جدی به ادعاهای صهیونیستی است.
-
تأثیر بر افکار عمومی
نگرانی عمده صهیونیستها از تأثیر این تحول رسانهای بر افکار عمومی جهان است. آنها به خوبی میدانند که تغییر روایت رسانهای میتواند به تغییر نگرش جامعه جهانی و در نتیجه تغییر سیاستهای دولتهای غربی منجر شود.
چشمانداز آینده
به نظر میرسد روند شکسته شدن انحصار روایت صهیونیستی در رسانههای غربی، روندی برگشتناپذیر است. عواملی همچون:
- افزایش آگاهی عمومی
- گسترش رسانههای اجتماعی
- استقلال حرفهای روزنامهنگاران
- فشار افکار عمومی
این روند را تقویت میکند.
واکنشهای هراسآلود محافل صهیونیستی به تغییر رویکرد رسانههای غربی، نشاندهنده آغاز دورانی جدید در عرصه رسانهای منطقه است. شکسته شدن انحصار روایت صهیونیستی و امکان شنیده شدن صدای مردم فلسطین، میتواند زمینهساز تحولات مهمی در آینده منطقه باشد.
با این حال، نباید از نظر دور داشت که لابیهای صهیونیستی همچنان از نفوذ قابل توجهی در غرب برخوردارند و تلاش خواهند کرد با استفاده از ابزارهای مختلف، این روند را متوقف کنند. آنچه مسلم است، نقش تعیینکننده افکار عمومی جهان در تداوم این مسیر است.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
[1] https://www.israelhayom.co.il/news/world-news/article/16609061