طراحی سقوط سوریه در اتاق فرمان آمریکا و صهیونیسم

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ با گذشت بیش از 48 ساعت از اعلام سقوط حکومت بشار اسد، صحنه سوریه و چشم انداز این کشور و اینکه قرار است از رژیم بعث به دولت اسلامی منتقل شود، مبهم است. جولانی، فرمانده عملیات نظامی ادلب در مسجد اموی از مرحله جدیدی در سوریه خبر داد، ولی حقیقت اینکه اصلاً نمی توان درباره اینکه صحنه سوریه پس از پیشروی ناگهانی تروریست ها و مخالفان سوری از ادلب و حماه به دمشق چه خواهد شد، صحبت کرد. 

این تحولات در حالی رخ داد که رئیس جمهور سابق سوریه ناگهان و به طور غیرمنتظره ای ناپدید شد و بعد از مدتی که ادعای سقوط هواپیمایش مطرح بود، خبر ورودش به مسکو و اعطای پناهندگی سیاسی به وی به دلایل بشردوستانه منتشر شد. 

محمد قاضی الجلالی، نخست وزیر سوریه از خانه اش ظاهر شد و سپس با همراهی گروهی از مخالفان در سخنرانی ای به مردم سوریه اطمینان داد عواملی که به پایان قدرت اسد منجر می شوند، انجام شده است و در دوره انتقالی قرار دارند

مخالفان سوری در حالی به قدرت رسیدند که همان بقایای القاعده و داعش هستند و ظاهراً با اصلاح برخی رویکردهای خود اعلام کردند به جایی آسیب نمی رسانند. این خود ضمانت امنیتی برای پایگاه های نظامی روسیه در سوریه است و بخشی از پازل آینده سوریه به شمار می رود، اما همه آن نیست تا روشن شود بازماندگان القاعده در نوع روابط سیاسی چگونه اقدام خواهد کرد.

«بازی منافع» شکل گرفته در سوریه مستلزم پایان یافتن نقش بشار اسد بود، اما روسیه نمی‌خواست وی را به تروریست ها یا مخالفان سوری واگذار کند تا با اسد همان کاری را انجام دهند که در گذشته با عبدالله صالح در یمن، قذافی در لیبی و قبل از آنها صدام در عراق کرده بود.

در دمشق، محمد قاضی الجلالی، نخست وزیر سوریه از خانه اش ظاهر شد و سپس با همراهی گروهی از مخالفان در سخنرانی ای به مردم سوریه اطمینان داد عواملی که به پایان قدرت اسد منجر می شوند، انجام شده است و در دوره انتقالی قرار دارند.  شاید ندانیم ساعات گذشته چه بر سر اسد آمده، اما سرویس های اطلاعاتی مختلف مدت ها پیش متوجه شده بودند پایان حکومت اسد قطعی است و چیزی جز اجرای آن باقی نمانده بود.

چند روز پیش، آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا در نشست وزیران امور خارجه ناتو در بروکسل، آنچه را می‌توان نشانه‌ای از اتفاقات چند روز آینده سوریه دانست، پیش بینی کرده بود، اما به نظر نمی‌آید کسی به سخنان وزیری که با پایان دولت جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا در حال آماده شدن برای ترک صحنه است، توجه کرده باشد. 

بلینکن گفت: پیشروی‌های اخیر تروریست‌های هیئت تحریرالشام در سوریه نشان می‌دهد حامیان بشار اسد، رئیس‌جمهور این کشور (روسیه و ایران) بر اوضاع میدانی متمرکز نیستند و هر کدام گرفتار مشکلات داخلی خودشان شده اند. به نظر می آید تحریرالشام از این واقعیت استفاده کرده است و فکر می کنم آنچه بسیار مهم است، اینکه شاهد کاهش تنش باشیم، اطمینان حاصل کنیم از غیرنظامیان در سراسر سوریه محافظت می شود و شاید مهم تر از همه، اینکه روند سیاسی برای حل و فصل و پایان دادن به جنگ داخلی در سوریه بر مبنای قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد اجرا شود. خودداری اسد از مشارکت در فرآیندی برای حل بحران سیاسی چند ساله کشور جنگ زده نیز همان چیزی است که در را به روی فشارهای اخیر شورشیان باز کرد. ما منافع دائمی در سوریه داریم.

پشت پرده آنچه در سوریه رخ خواهد داد، به زودی مشخص نخواهد شد، چه اینکه ماشین نظامی رژیم صهیونیستی به راه افتاده و در حال سوءاستفاده از خلاء به وجود آمده در سوریه با هدف گسترش هژمونی خود در جولان است، بدون اینکه کوچکترین واکنش یا موضع گیری ای از سوی کسانی شاهد باشد که خود را حاکمیت جدید سوریه می دانند.

برخی بیانیه های آمریکا درباره تماس های آمریکا با گروه های مخالف سوری می تواند یکی از دلایل پیشرفت سریع آنها و توانایی شان برای سرنگونی حکومت دمشق در مدت تنها 10 روز باشد، آن هم بدون اینکه ارتش سوریه مقابلشان ایستادگی کنند. مردم سوریه نیز میدان را در مقابل بقایای داعش که از بطن القاعده متولد شدند، خالی کردند.

روسیه همراه با ایران سال 2015 بزرگترین حامیان حکومت اسد باقی ماندند؛ آن هم زمانی که فروپاشی دمشق بیش از هر زمانی نزدیک به نظر می آمد. مسکو در بزرگترین مداخله نظامی خود در غرب آسیا از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی توانست مانع از سقوط بشار اسد در بحبوحه جنگ داخلی شود.

 به نظر می آید پس از حدود 10 سال حمایت نظامی از حکومت اسد، دلایلی پشت پرده که امکان دارد تا مدت های طولانی فاش نشود، اسد را مقابل تروریست ها و مخالفان سوری واگذاشت. روسیه مشتاق بود امنیت پایگاه هوایی حمیمیم روسیه در استان لاذقیه و تأسیسات طرطوس را که تنها مرکز روسی تعمیر کشتی ها و تأمین تجهیزات دریایی در دریای مدیترانه بود، تضمین کند. 

دمشق از تاریخ کشورهای عربی درس نگرفت و تروریست ها بر این کشور تسلط یافتند. اکنون سرکرده همین تروریست ها دیگر در فهرست تروریسم واشنگتن و لندن جای ندارد

با وجود این، برخلاف برخی فرضیه ها امکان دارد تحولات جنگ اوکراین به تنهایی در پس تغییر موضع روسیه نباشد. صحبت درباره مذاکره و زدوبند با اسد قبل از تصمیم وی برای استعفا و دستور انتقال مسالمت آمیز قدرت در گزارش هایی در شبکه های اجتماعی منتشر شد، ولی امکان تأیید یا تکذیبشان وجود ندارد.

واضح است اسد که ربع قرن بر سوریه تسلط داشت، می‌توانست آینده تحولات را ارزیابی کند و خود را تیغ استعفا در امان بگذارد، به ویژه پس از تمام سناریوهای فاجعه‌باری که از تونس و یمن گرفته تا سودان، لیبی و عراق رخ داده بود، اما شاید غرور، وسوسه قدرت های غربی و عربی و مشاوره غلط نزدیکان به رهبران حزب بعث باعث رقم خوردن چنین سرنوشتی شده است.

نقش قدرت‌های بزرگ و منطقه‌ای ازجمله روسیه و ایران در تحولات سوریه محسوس است،  اما آمریکا، انگلیس، ترکیه و فرانسه نیز نقش دارند و رژیم صهیونیستی بزرگ‌ترین ذی نفع آشوب و بحران داخلی در سوریه است.

آنچه مسلم است، اینکه اکنون جولانی ای بر سوریه حکومت می کند که تا چند سال پیش از منظر غربی ها و مجامع جهانی تروریست خوانده می شد. دمشق از تاریخ کشورهای عربی درس نگرفت و تروریست ها بر این کشور تسلط یافتند. اکنون سرکرده همین تروریست ها دیگر در فهرست تروریسم واشنگتن و لندن جای ندارد.