شکاف سیاست و ارتش صهیونیستی

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ جریان‌های راست‌گرای افراطی نزدیک به بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل معتقدند استعفای هرتزی هالوی نشان می دهد شکست وقایع هفتم اکتبر 2023 به سطح نظامی و نه سطح سیاسی بازمی‌گردد. آن‌ها ارتش اسرائیل را به‌دلیل شکست در جنگ موسوم به «طوفان الاقصی» و ناتوانی در دستیابی به اهداف اعلام‌شده جنگ مقصر می‌دانند.

اختلافات و کشمکش‌های داخلی اسرائیل، که به بهای جان و زندگی فلسطینیان تمام می‌شود، چهره‌ای فاجعه‌بار از بحران اخلاقی و انسانی در این رژیم نمایان می‌سازد

جناح مخالف، انگشت اتهام را به سمت نتانیاهو گرفته است و وی را به‌عنوان نخست‌وزیری که برای سال‌ها قدرت را در دست داشته، مسئول شرایطی می‌داند که به فروپاشی خطوط دفاعی اسرائیل انجامید. مخالفان خواستار آن شده‌اند نتانیاهو مسئولیت شکست را بپذیرد و به‌سرعت انتخابات زودهنگام برگزار تا کابینه ای تشکیل شود که از حمایت عمومی برخوردار باشد. علاوه بر این، فشارها برای تشکیل کمیته تحقیق رسمی با اختیارات قضایی، با هدف بررسی نقش سطوح سیاسی و نظامی در این وقایع و ارائه نتیجه جامع و شفاف افزایش یافته است.

از مدت‌ها پیش مشخص بود رئیس ستاد کل ارتش اسرائیل سرانجام در شرایطی خاص استعفای خود را ارائه خواهد کرد. این تصمیم به‌ویژه پس از کاهش شدت جنگ غزه و اجرای برخی توافقات نظیر تبادل اسیران و آتش‌بس قابل پیش‌بینی بود. اما استعفای هالوی به دلیل فشارهای سیاسی و تحقیرهای مستمر از سوی رهبران سیاسی، به‌ویژه نتانیاهو شتاب بیشتری گرفت. گزارش‌هایی از منابع داخلی اسرائیل نشان می‌دهد نتانیاهو حتی پیشنهاد کرده بود استعفای هالوی به‌عنوان امتیازی سیاسی برای جناح راست افراطی به ویژه ایتامار بن گویر ثبت شود.

اختلافات و کشمکش‌های داخلی اسرائیل، که به بهای جان و زندگی فلسطینیان تمام می‌شود، چهره‌ای فاجعه‌بار از بحران اخلاقی و انسانی در این رژیم نمایان می‌سازد. در حالی که جناح‌های سیاسی و نظامی اسرائیل برای اثبات وفاداری به رژیم رقابت می‌کنند، فلسطینیان هستند که قربانی اصلی رقابت خونین می‌شوند. ویرانی خانه‌ها، قتل‌عام خانواده‌ها و نابودی زیرساخت‌ها تنها بخشی از بهای سنگینی است که مردم فلسطین در جدال‌های داخلی اسرائیل پرداخت می‌کنند.

هالوی همراه با نتانیاهو و یوآو گالانت به‌عنوان اعضای «مثلث جنگ و ویرانی» در جنایت های جنگی غزه و لبنان شناخته می‌شوند. در حالی که دادگاه کیفری بین‌المللی تاکنون احکام بازداشت علیه نتانیاهو و گالانت صادر کرده است، هالوی نیز به‌دلیل نقش میدانی اش در جنایت ها، شایسته محاکمه و مسئولیت‌پذیری است.

اهمیت استعفای هالوی در این است، در چارچوب تحولی گسترده در رهبری امنیتی اسرائیل قرار می‌گیرد. طبق سوابق گذشته، بیشتر رهبری از میان کیبوتص‌ها و محافل چپ صهیونیستی و شاگردان بن گوریون برمی‌خواست و همواره شکایت راست سنتی این بود ساختار امنیتی اسرائیل خارج از کنترل آنها و نمادی از «دولت پنهان» است؛ اما آنچه شاهدیم، فرآیند تغییر بزرگی است که در آن راست سکولار و مذهبی بر شریان‌های امنیتی اسرائیل تسلط یافته است. این تغییر ناگهانی رخ نمی‌دهد، بلکه روندی تدریجی و به نقطه عطفی بزرگ رسیده است.

ساختار امنیتی اسرائیل تحت تأثیر سه عامل کلیدی در حال تغییر است:

نخست، نفوذ مستقیم سیاسی جناح راست افراطی که معتقد است کابینه منتخب مردم باید بر تمامی نهادهای کشور مسلط باشد و آن‌ها را بر مبنای رویکرد خود شکل دهد.

دوم، جایگزینی رهبران نظامی و امنیتی با افرادی که از نظر امنیتی تندروتر و از نظر سیاسی به ایدئولوژی راست افراطی نزدیک‌تر هستند.

سوم، دگرگونی در دکترین امنیتی ای که اسرائیل را برای ارتکاب جنایت ها، عملیات بی‌رحمانه و ورود به ماجراجویی‌های خطرناک آماده‌تر می‌کند.

اهمیت استعفای هالوی در این است، در چارچوب تحولی گسترده در رهبری امنیتی اسرائیل قرار می‌گیرد

آنچه اکنون در اسرائیل به وقوع می پیوندد، انقباض بُعد سیاسی و بزرگ شدن بُعد امنیتی در رویکرد به موضوع فلسطین است. در گذشته، نهاد امنیتی اسرائیل در تعامل با تشکیلات خودگردان رویکردی «معتدل‌تر» نسبت به کابینه داشت، اما این وضعیت به زودی تغییر خواهد کرد. اسرائیل هنوز هیچ جبهه‌ای را نبسته است؛ نه غزه، نه لبنان، نه یمن، نه ایران، نه سوریه و حتی عراق. ازاین‌رو، تسلط مستقیم راست افراطی بر ارتش و کابینه اسرائیل ما را در آستانه مرحله‌ای قرار داده که خطرات آن کمتر از گذشته نیست و چه‌بسا «عامل ترامپ» نیز به تقویت این روند کمک کند.