نشست ریاض، نقطه عطف ایران در نظم منطقه‌ای

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ با برگزاری نشست ریاض میان مارکو روبیو و سرگئی لاوروف، وزیران امور خارجه آمریکا و روسیه برای ایران و متحدان منطقه‌ای‌اش این سؤال پیش می‌آید، نشست اخیر چگونه غرب آسیا را تغییر خواهد داد؛ آن هم در حالی که مقاومت بی نظیر مردم غزه و لبنان ادامه دارد، ثبات عراق شکننده و محاسبات راهبردی تهران همچنان در حال اجراست.

از زمان عملیات «طوفان الاقصی» در هفتم اکتبر 2023 میلادی، آمریکا و متحدانش تلاش کردند ایران را بیشتر مهار کنند و در عین حال به دنبال تخریب یا دست کم تضعیف بال‌های محور مقاومت هستند. با وجود این، متحدان ایران در سراسر منطقه نه تنها عقب نشینی نکرده، بلکه در برخی موارد نفوذ خود را گسترش داده اند.

روسیه که با شبکه ای از تحریم ها و انزوای دیپلماتیک مواجه است، ایران را به عنوان شریک راهبردی، نظامی، سیاسی و اقتصادی می بیند

هرگونه توافق احتمالی میان آمریکا و روسیه بر سر اوکراین می تواند عواقب بزرگی داشته باشد. واشنگتن امکان دارد تلاش کند مسکو را برای محدود کردن همکاری راهبردی با تهران زیر فشار قرار دهد، اما تاریخ نشان می دهد چنین تلاش هایی بیهوده خواهد بود.

روسیه که با شبکه ای از تحریم ها و انزوای دیپلماتیک مواجه است، ایران را به عنوان شریک راهبردی، نظامی، سیاسی و اقتصادی می بیند. در همین حال، رژیم صهیونیستی که برای دستیابی به اهدافش در غزه و لبنان تلاش می کند، احتمالاً به دنبال تقویت حمایت نظامی غرب به وسیله اعمال فشار است تا تنش های منطقه ای را افزایش دهد.

ایران و متحدان منطقه‌ای اش همچنان آماده مقابله با هرگونه تغییر در معادله قدرت هستند. تهران پیوسته آمادگی خود را برای تقابل نظامی در صورت لزوم نشان داده است. تحریم‌ها با توجه به شکوفایی داخلی، در راستای منافع ایران و روسیه است. عراق با عمق راهبردی و سیاست های متغیر، در قلب چشم‌انداز منطقه‌ای قرار دارد.

اگر تفاهم میان آمریکا و روسیه به دست آید، واشنگتن امکان دارد کارزار فشار خود را بر عراق افزایش دهد و از بغداد بخواهد با اهداف راهبردی آمریکا هماهنگی بیشتری داشته باشد. ایران که به شدت از این احتمال آگاه است، بعید به نظر می آید تسلیم فشارها شود. انتظار می رود تهران روابطش را با متحدان عراقی تقویت، فعالیت های جاسوسی دشمن صهیونیستی را خنثی کند و همکاری های اقتصادی و امنیتی را با بغداد گسترش دهد.

در اصل، راهبرد ایران همچنان روشن است؛ جلوگیری از تبدیل عراق به عرصه قدرت های رقیب و در عین حال تضمین همکاری بلندمدت سیاسی و امنیتی با بغداد.

عملیات جاسوسی دشمن صهیونیستی و غرب برای هدف قرار دادن نفوذ منطقه ای ایران با استفاده از نیروهای منطقه ای و بی ثبات کردن متحدان ایران ادامه دارد

نشست ریاض واقعیتی حیاتی را تقویت می کند؛ اینکه با وجود تلاش های مستمر غرب برای منزوی کردن ایران، تهران نفوذ منطقه ای اش را در بسیاری از جنبه ها افزایش داده است. این افزایش انعطاف پذیر با توسعه روابط ایران با روسیه و چین تقویت شده است. از آنجایی که هر دو کشور با تحریم های اعمال شده به وسیله کشورهای غربی مواجه هستند، منافعشان بیشتر با تهران هماهنگ شده است. این نزدیکی راه را برای همکاری های گسترده در بخش های نظامی، اقتصادی و انرژی باز و نقش ایران را در نظم جهانی چند قطبی برجسته تر می کند.

با وجود این، نقش بازیگران اصلی در تغییر موازنه قوا و نیز تهدیدات برای ثبات ایران همچنان قابل توجه است. عملیات جاسوسی دشمن صهیونیستی و غرب برای هدف قرار دادن نفوذ منطقه ای ایران با استفاده از نیروهای منطقه ای و بی ثبات کردن متحدان ایران ادامه دارد. رسانه های طرفدار غرب در حال شکل دادن به روایت هایی جعلی هستند که مشروعیت تهران را تضعیف و لایه دیگری از تنش راهبردی ایجاد می کند.

برای عبور از هرج و مرج پیش رو، ایران باید چهار رکن راهبردی کلیدی را در اولویت قرار دهد:

نخست، افزایش قابلیت های نظامی و امنیت سایبری برای جلوگیری از تهدیدات اطلاعاتی

دوم، گسترش روابط با روسیه و چین و در عین حال استفاده از دیپلماسی منطقه‌ای برای مقابله با ائتلاف های خصمانه

سوم، خنثی سازی کمپین های بی ثبات کننده با هدف تضعیف نفوذ تهران

چهارم، گسترش تعاملات اقتصادی و امنیتی با متحدان منطقه ای برای تقویت موقعیت خود

در حالی که نظم جهانی همچنان رو به تکامل است، نشست ریاض نقش تداوم بخش ایران را در شکل دادن به مسیر آینده منطقه به ما یادآوری می کند. با وجود فشار فزاینده غرب، انعطاف‌پذیری راهبردی تهران (که با اتحاد با مسکو و پکن تقویت شده است) این کشور را به عنوان بازیگر کلیدی در تغییر موازنه قوا قرار می‌دهد.

به نظر می آید ایران با تقویت توان دفاعی خود، درگیر شدن در دیپلماسی سنجیده و غلبه بر تهدیدات اطلاعاتی، آماده است از پیچیدگی های چشم انداز ژئوپلیتیکی ناپایدار عبور کند.