پشت پرده تقاضای نابجای ترامپ از ایران

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ به نظر می آید تأکید بیانیه های صادر شده به وسیله مراجع سه گانه تصمیم گیرنده آمریکا بر جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته ای کلیدواژه ای باشد که ایران به خوبی ماهیتش را درک کرده است. این موضوع به آمریکا فضای کافی برای مانور رسانه ای می دهد و به طور بالقوه پوششی برای مانور مذاکره بر سر گسترده تر کردن محورهای رایزنی است؛ موضوعاتی که مهم ترین و خطرناک ترین جنبه های روابط دو طرف را دربر می گیرد.

ایران درباره افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم مورد استفاده در صنایع نظامی جدی است و اعتقاد دارد این موضوع برای بهبود شرایط مذاکرات و بازدارندگی لازم است

آمریکا به اهمیت و جدیت فتوای آیت الله خامنه ای (مدظله العالی)، رهبر معظم انقلاب اسلامی مبنی بر منع (حرام بودن) تولید هرگونه سلاح کشتار جمعی واقف است. فتوای صادر شده در سال 2003 میلادی، دو سال بعد به مبنای بیانیه رسمی دولت ایران در نشست آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سال 2005 میلادی در وین تبدیل شد. با وجود این، دولت آمریکا به وسیله رئیس‌جمهور و وزیران دفاع و امور خارجه‌اش بر قصدشان برای «جلوگیری از دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای» اصرار دارد. این موضوع ابهاماتی را درباره دلایل اصرار آمریکا برای تکرار چنین اظهاراتی ایجاد می کند.

ایران درباره افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم مورد استفاده در صنایع نظامی جدی است و اعتقاد دارد این موضوع برای بهبود شرایط مذاکرات و بازدارندگی لازم است. باید توجه داشت، ریشه اختلافات میان ایران و آمریکا به دهه 1950 و پس از موفقیت سیا در سرنگونی دولت مصدق و بازگرداندن شاه به قدرت برمی گردد. با وجود این، شدیدترین دوران تقابل دو طرف پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1979 میلادی رخ داد.

ماهیت هر حکومت ایران نقش عمده‌ای در بهره‌برداری از موقعیت ژئوپلیتیکی این کشور در منطقه‌ای حساس و بی‌ثبات دارد، زیرا مرزهای شمالی غرب آسیا کریدور راهبردی میان اروپا، شرق آفریقا و جنوب آسیا و نیز یک سوم نفت جهان را در اختیار دارد.

آگاهی آمریکایی ها از اهمیت موقعیت ژئوپلیتیکی ایران و تأثیرش بر مبارزه برای نفوذ میان قدرت های بزرگ، نه تنها پس از پیروزی انقلاب اسلامی، بلکه پس از آشکار شدن تمایل حکومت جدید ایران برای صدور مدل انقلابش به کشورهای همسایه، ابعاد حساس تری به خود گرفت. ایران در تلاش برای دستیابی به این هدف، از روش‌های متقاعدسازی از راه دور فراتر رفت و به ایجاد سازوکارهایی در منطقه، به موازات ساخت نیروهای بازدارنده در کشورهای همسایه و نیز توسعه برنامه موشکی خود اقدام کرد و توانست کارآمدی خود را در بازدارندگی و افزایش هزینه‌های هرگونه تقابل احتمالی با تهران به اثبات برساند.

بنابراین، آنچه اکنون واشنگتن را نگران می کند، ناتوانی اش در فرار از زندان دروغ هایش در زمینه دستیابی ایران به توانمندی هسته ای است که پوششی برای تهران برای توسعه برنامه موشکی خود فراهم می کند و حذف آنها اکنون مستلزم هزینه بالایی است که می تواند به بی ثباتی منطقه و ناتوانی در مهار گلوله آتش در صورت اشتعال منجر شود.

ترامپ هنوز نتوانسته است به هدف مهمی در مقابله با انصارالله یمن دست یابد؛ گروه مقاومت یمنی که در معرض خشن ترین حملات آمریکا از زمان آغاز درگیری میان دو طرف قرار دارند. در عین حال، ایران در چارچوب اعمال برخی کنترل‌ها بر برنامه هسته‌ای اش، از بحث درباره هر موضوعی به جز شروط لغو تحریم‌ها و دسترسی به دارایی‌های مالی مسدود شده اش خودداری می‌کند.

بی تردید تهدیدات ترامپ مبنی بر حمله نظامی به ایران در صورتی جدی است که روند مذاکرات نتواند ایران را متقاعد کند برنامه توسعه‌طلبی منطقه‌ای اش را کنار بگذارد

همه برآوردها حاکی از آن است، مقام های ایرانی با توجه به اینکه موفقیتشان در تضمین ایمنی برنامه صلح آمیز هسته ای و توسعه استفاده از آن، حتی در چارچوب صنایع نظامی تأثیر مثبت بیشتری نسبت به تبدیلش به برنامه نظامی دارد و بازده راهبردی اش کمتر خواهد بود، نگران نیستند.

فقدان عقلانیت و منطق پیشنهادهای آمریکا برای خلع سلاح‌های متعارف و برنامه موشکی ایران، همان چیزی است که پشت پرده پافشاری آمریکا بر تکرار عزمش برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای نهفته است. این تکرار به آمریکا زمان بیشتری برای افزایش دایره جنگ تحریم‌های اقتصادی برای تضعیف اقتصادی، عمیق‌تر کردن بحران‌های اجتماعی و تلاش برای سرنگونی نظام ایران می‌دهد.

همچنین آمریکا می‌تواند به وسیله ایجاد انگیزه‌های اقتصادی و گشودن ظاهری چشم‌انداز همکاری‌های دوجانبه موفق شود داوطلبانه ایران را مایل به خودداری از صدور مدل انقلابش به کشورهای همسایه، قطع روابط با گروه های مقاومت منطقه‌ای و برقراری سازوکار کنترل امن بر برنامه موشکی اش کند. برنامه موشکی ایران اکنون به تهدیدی نگران‌کننده برای پایگاه‌ها و مناطق نفوذ آمریکا در چندین بخش از منطقه و اطراف تبدیل شده است.

در این زمینه بی تردید تهدیدات ترامپ مبنی بر حمله نظامی به ایران در صورتی جدی است که روند مذاکرات نتواند ایران را متقاعد کند برنامه توسعه‌طلبی منطقه‌ای اش را کنار بگذارد، روابط با گروه های مقاومت منطقه‌ای را قطع و روند گسترش برنامه موشکی اش را محدود کند.

ایران نیز به نوبه خود از این موضوع و نیز ماهیت مانور روانی آمریکا که تلاش می‌کند با ایران هراسی روابط این کشور را با کشورهای همسایه بر هم بزند، آگاه است. مجموع این عوامل تاکنون باعث خودداری آن‌ها از کشاندن آمریکا به هرگونه تقابل احتمالی شده است.