راهکار مشارکت مردم در کاهش مصرف برق

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ وزارت نیرو در راستای اجرای آیین نامه اجرایی ماده ۲۴ قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار، پیش‌نویس تعرفه‌های برق و شرایط عمومی آنها را با هدف ملاحظه و اعلام نظر عموم مردم و فعالان اقتصادی منتشر کرد.

در این راستا دفتر اقتصاد، سرمایه‌گذاری و تنظیم مقررات بازار آب و برق در فراخوانی از صاحب‌نظران، کارشناسان و ذی‌نفعان صنعت برق دعوت کرد نظرات، پیشنهادها و ایده‌های خود را درباره پیش‌نویس تعرفه‌های برق و شرایط عمومی مربوط به آن، که اجرایش از ابتدای خردادماه سال ۱۴۰۴ در نظر گرفته شده است، ارائه کنند.

برق عمومی بخش خانگی مانند مصارف آسانسور نرخ 40 درصدی متفاوتی در هر کیلو وات نسبت به برق خانگی دارد

محمدصادق مهرجو، کارشناس انرژی درباره افزایش نرخ برق و زمینه سازی برای واقعی کردن نرخ بر مبنای پیش نویس ابلاغ شده از سوی وزارت نیرو به «راهبرد معاصر» گفت: در دهه های گذشته در نقاط مختلف جهان انرژی ها ازجمله برق در مصارف خانگی پلکانی قیمت گذاری شدند. با نگاهی به قبوض برق متوجه می شوید در 24 ساعت شبانه روز جداول مصرف به گونه ای تعیین شده که کم باری، پرباری و اوج مصرف را با نرخ های متفاوت از هم جدا کرده است.

وی افزود: حدود دو دهه پیش در کشورمان چیزی با عنوان پیک مصرف یا کم باری و پرباری وجود نداشت، اما بعد از آن به دلیل آغاز ناترازی ها این سیاست اعمال شد؛ به نحوی که ساعت 11 صبح تا چهار عصر تعرفه ای متفاوت از غروب آفتاب از پنج صبح و پنج صبح تا 11 شب نیز تعرفه دیگری دارد که از آنها با عنوان کم باری، پرباری و اوج مصرف یاد می شود.

کارشناس انرژی عنوان کرد: اگر مردم در مصارف خانگی بتوانند به سمتی بروند که وارد اوج مصرف نشوند؛ یعنی انتخاب کنند مصرفشان در زمان کم باری یا پرباری یا اوج مصرف باشد، نرخ گذاری ها می تواند به نفع مصرف کننده صرفه جو و به زیان افرادی باشد که مصرف بیشتری دارند. به عنوان نمونه، در تابستان ساعت 10 صبح تا چهار عصر اوج مصرف است؛ بنابراین تعرفه گذاری ها به مصرف کننده امکان می دهد انتخاب کند در کدام زمان و قیمت مصرف داشته باشد.

مهرجو درباره تفکیک نرخ ها در مصارف خانگی در حوزه برق گفت: برق عمومی بخش خانگی مانند مصارف آسانسور نرخ 40 درصدی متفاوتی در هر کیلو وات نسبت به برق خانگی دارد. علاوه بر این، نرخ برق صنعتی نسبت به برق خانگی و عمومی متفاوت است. صنایع صادراتی نرخ های بالاتری نسبت به سایر صنایع می پردازند، بنابراین نرخ برقی که برای صادرات تعیین می شود، متفاوت از نرخ برقی است که برای مردم تعیین شده است. بنابراین بخشی از روند تعرفه گذاری پلکانی درست و منطقی است.

کارشناس انرژی تأکید کرد: نکته اصلی اینکه قیمت تمام شده هر کیلو وات در نیروگاه های کشور مشخص است. نزدیک به 90 درصد نیروگاه های برق کشور گازی است؛ با توجه به کم آبی سال های اخیر بخش عمده ای از سوخت نیروگاه ها به واسطه گاز تأمین می شود. رقم تولید برقابی پیش از خشکسالی های اخیر 12 درصد بود، اما متأسفانه به زیر 10 درصد رسیده است. برق هسته ای یا انرژی تجدیدپذیر نیز زیر سه درصد است، بنابراین بخش عمده مصرف ناشی از تولید برق در نیروگاه های گازی رقم می خورد.

وی تصریح کرد: تا پیش از دو سه سال گذشته وزارت نفت تقریباً گاز را رایگان در اختیار نیروگاه ها قرار می داد، ولی دو سال اخیر قیمت گاز نیروگاه ها به 70 تومان در هر مترمکعب رسید. با وجود این، می توان گفت این قیمت نیز رایگان و نصف تعرفه خانگی است. قیمت تعرفه خانگی گاز در برخی اوقات سال 140 تومان، ولی قیمت گاز در نیروگاه ها 70 تومان بود؛ ضمن اینکه بیشتر نیروگاه ها به وزارت نفت بدهکار هستند.

مهرجو افزود: با وجود قیمت های تقریباً رایگانی که به نیروگاه ها داده می شود، قیمت برق تمام شده نیروگاه ها کیلوواتی 400 تومان است، اما دولت برق را کیلوواتی 150 تا 170 تومان در اختیار بخش خانگی قرار می دهد که ناترازی وحشتناکی در این حوزه ایجاد کرده است.

نزدیک به 90 درصد نیروگاه های برق کشور گازی است؛ با توجه به کم آبی سال های اخیر بخش عمده ای از سوخت نیروگاه ها به واسطه گاز تأمین می شود

کارشناس انرژی تأکید کرد: تاکنون مانع جدی برای واقعی شدن قیمت برق وجود نداشته است. منظور از واقعی شدن قیمت یعنی اینکه قیمت های تمام شده واقعی باشد، زیرا این پرسش ایجاد می شود چگونه مدیریت و چه کسب وکاری است که منابع تجدیدناپذیری با عنوان گاز برای تولید برق به نیروگاه ها داده می شود، آن وقت دولت برق ارزان در اختیار مصرف کننده قرار می دهد، اما خود زیان می کند و بازگشت پذیر نبودن سرمایه ها مانع سرمایه گذاری در بخش برق و ایجاد نیروگاه های جدید شده است.

مهرجو گفت: اگر تمایل به واقعی کردن قیمت ها وجود ندارد، دست کم نرخ ها را باید هسان سازی کرد، زیرا با توجه به کاهش ارزش ریال اگر کیلوواتی 400 تومان حساب شود، قیمت برق نسبت به رقم های فعلی دو برابر می شود. هرچند باز هم این رقم نسبت به آنچه در اختیار صنایع بزرگ و صادراتی قرار می گیرد ناچیز یا حتی رایگان است، اما افزایش تعرفه های برق نخستین گام برای واقعی کردن قیمت و همسان شدن قیمت ها در راستای خروج از زیان های وارد شده است.

کارشناس انرژی با ارائه راهکاری عنوان کرد: باید بسته های تشویقی برای کاهش مصرف برق به مردم پیشنهاد شود. به عنوان نمونه بعد از واقعی کردن نرخ برق، از مشترکان کم مصرف هر میزانی که کیلووات مصرف نشده وجود داشت برای فروش به صنایع بزرگ و شهرک های صنعتی یا صادرات خریداری و مابه ازای آن به صورت ریالی به مشترک پرداخت شود. در این صورت شاهد افزایش مشارکت مردم در بهینه سازی و مدیریت مصرف برق و توسعه و راه اندازی نیروگاه های تولید برق بیشتری در کشور خواهیم بود.