مخالفت قاطع ایران-روسیه با مداخله آمریکا در قفقاز

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ پس از فراز و نشیب‌های بسیار، کریدور زنگزور با میانجی‌گری آمریکا و با عنوان جدید «مسیر صلح و رفاه بین‌المللی ترامپ» به توافق میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان دست یافت. این کریدور که قرار است از مسیر منطقه سیونیک ارمنستان، نخجوان را به بخش اصلی آذربایجان متصل کند، از منظر اقتصادی، ترانزیتی، ژئوپلیتیکی و سیاسی چالش‌ها و تهدیدات جدی برای منافع و امنیت ملی ایران به همراه دارد. 

بی‌تردید حضور آمریکا در هر منطقه‌ای، بی‌ثباتی و ناامنی به دنبال داشته است

علی‌اکبر ولایتی، مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌الملل در واکنش به این اقدام در موضع گیری صریحی اعلام کرد: مگر قفقاز جنوبی منطقه‌ای بی‌صاحب است که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا آن را اجاره کند؟ قفقاز یکی از حساس‌ترین نقاط جغرافیایی دنیاست و این گذرگاه نه به دالانی در مالکیت ترامپ، بلکه به گورستانی برای مزدورانش تبدیل خواهد شد.

وی با بیان اینکه کریدور موقعیت ژئوپلیتیک منطقه را تغییر می‌دهد، مرزها را جابه‌جا می‌کند و در راستای تجزیه ارمنستان طراحی شده است، گفت: اجاره کریدور به‌وسیله کشوری دیگر حرفی ساده‌لوحانه است و ترامپ خودش را به ساده‌لوحی می‌زند. طرح این کریدور که تجزیه ارمنستان را در آینده به‌دنبال دارد، با مخالفت محکم مردم ارمنستان مواجه می‌شود.

مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌الملل تصریح کرد: نخست‌وزیر ارمنستان در سفری که پیش‌تر به ایران داشت، با توجه به زیان‌های مشخص و توطئه‌آمیزی که این طرح دارد، تأکید کرده بود، با موضع ایران موافق و با احداث کریدور مخالف است. با اجرای این توطئه، امنیت قفقاز جنوبی به خطر می‌افتد. ایران تأکید می‌کند، چه با روسیه و چه بدون روسیه، در راستای امنیت قفقاز جنوبی حرکت خواهد کرد و البته معتقدیم، روسیه نیز به لحاظ راهبردی با این کریدور مخالف است.

بی‌تردید حضور آمریکا در هر منطقه‌ای، بی‌ثباتی و ناامنی به دنبال داشته است. در نتیجه، حضور آمریکا در قفقاز نیز می‌تواند معادلات این منطقه را به دوره‌ای از بی‌ثباتی‌های گسترده سوق دهد. 

 در این میان از مسئولان وزارت امور خارجه انتظار می‌رود نسبت به منافع ملی حساسیت بیشتری نشان دهند و با قاطعیت موضوع را دنبال کنند. بی‌تردید جمهوری اسلامی ایران در برابر تحولات آینده، بر مبنای منافع ملی و امنیت خود اقدام خواهد کرد. 

محسن پاک آیین، سفیر اسبق ایران در جمهوری آذربایجان درباره امضای توافق صلح میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان در کاخ سفید به خبرنگار «راهبرد معاصر» گفت: توافق اخیر موافقتنامه نهایی صلح نیست، بلکه دو طرف با امضای این سند صرفاً تمایل خود را برای استقرار صلح بر روی کاغذ آوردند و امضا کردند. این نشست درواقع نمایشی سیاسی از سوی دولت ترامپ است و امضای توافق، هیچ تحول تازه‌ای ایجاد نمی‌کند.

وی افزود: مفاد اصلی توافق‌نامه صلح بیش از یک سال به‌وسیله باکو و ایروان در حال بررسی است و احتمالاً تا سال ۲۰۲۶ میلادی نهایی خواهد شد. حرف‌های مطرح شده به‌وسیله ترامپ درباره حفظ تمامیت ارضی دو کشور نیز موضوع تازه‌ای نیست و پیش‌تر در موافقت‌نامه «پراگ» در سال ۱۴۰۱ تصویب و اجرایی شده بود.

سفیر اسبق ایران در جمهوری آذربایجان با تأکید بر اینکه اقدام آمریکا باعث افزایش اختلافات میان آذربایجان، ارمنستان و روسیه می‌شود، عنوان کرد: آذربایجان و ارمنستان مدت‌هاست با روسیه اختلاف دارند و سفر به واشنگتن، مسکو را تحریک می‌کند. غربی‌ها مقدمات جنگ اوکراین را فراهم و روسیه را وارد درگیری گسترده‌ای کردند.

پاک آیین حمله به مخزن نفتی متعلق به آذربایجان در اوکراین را نشانه نارضایتی روسیه دانست و هشدار داد: اگر دو طرف هشیار نباشند، امکان دارد سرنوشتی مشابه اوکراین برای قفقاز رقم بخورد و جنگی بزرگ‌تر از قره‌باغ در منطقه رخ دهد.

وی با بیان اینکه با توجه به مخالفت کشورهای منطقه با اجاره زنگزور به‌وسیله آمریکا، اجرای آن با مشکل مواجه است و به همین دلیل در نشست واشنگتن مطرح نشده، افزود: با توجه به اختلافات موجود میان ارمنستان و آذربایجان با روسیه، این دو کشور تصمیم گرفتند آمریکا را به عنوان محلی برای امضای توافق صلح انتخاب کنند.البته این اقدام تحریک آمیز با واکنش تند و صدور بیانیه ای تهدیدآمیز از سوی روسیه مواجه شد و نگرانی هایی را برای آینده امنیتی قفقاز جنوبی ایجاد کرده است.

با توجه به اختلافات موجود میان ارمنستان و آذربایجان با روسیه، این دو کشور تصمیم گرفتند آمریکا را به عنوان محلی برای امضای توافق صلح انتخاب کنند

سفیر اسبق ایران در جمهوری آذربایجان تصریح کرد: جز نامیدن زنگزور به نام ترامپ که اقدامی تبلیغاتی بود، تصمیم دیگری در نشست واشنگتن گرفته نشده است. بی‌تردید کشورهای فرامنطقه‌ای نباید هیچ گونه دخالتی در قفقاز داشته باشند، زیرا دخالت این کشورها موجب ناامنی در قفقاز می‌شود. آمریکا با هدف به انزوا کشاندن روسیه قصد حضور در این منطقه دارد و درگیری میان این دو اصلاً به نفع کشورهای حوزه قفقاز نیست و وضعیتی مشابه اوکراین را در این منطقه ایجاد خواهد کرد که زیانش به جمهوری آذربایجان و ارمنستان می‌رسد. 

وی افزود: این دو کشور با علم به همین موضوع مذاکرات خود را به شکل دوجانبه دنبال می‌کنند و با هر طرحی مانند اجاره این کریدور به آمریکا، مخالف اند. ایران نیز خواهان تداوم امنیت در قفقاز جنوبی و تسریع در امضای موافقتنامه صلح است و با هرگونه حضور کشورهای فرامنطقه‌ای در قفقاز مخالفت می‌کند.