آیا نشست پاریس به بحران اوکراین پایان می‌دهد؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ شورای روابط خارجی آمریکا در تحلیلی با عنوان " آیا نشست پاریس به جنگ اوکراین پایان می‌دهد؟" پیرامون نشست سران پاریس در رابطه با اوکراین غیر مستقیم نسبت به تضعیف جایگاه دیپلماتیک ایالات متحده در معادلات شرق اروپا به ویژه اوکراین هشدار می دهد. در ادامه ترجمه این تحلیل را می خوانید:

در اجلاس پاریس، مذاکرات در بالاترین سطح درباره جنگ میان جدایی طلبان اوکراین و روسیه انجام خواهد گرفت، طرفین برای حل اختلافات باید پل های بزرگی روی مشکلات بزنند.

گروه موسوم به نورماندی چهار شامل رهبران فرانسه، آلمان، روسیه و اوکراین قرار است در پاریس برای پایان دادن به درگیری پنج ساله در شرق اوکراین، همدیگر را ملاقات می کنند. در حالی که تحرکات دیپلماتیک در ماههای اخیر رو به افزایش بوده، موانع بزرگی پیش از رسیدن همه طرفها به یک توافق پایدار باقی مانده است.

یک جنگ تقریبا متوقف شده

جدایی طلبان، که تحت حمایت نیروهای روسی هستند، پس از الحاق کریمه به روسیه، در آوریل 2014، قدرت را در منطقه دونباس به دست گرفتند. این اقدامات به دنبال خیزش دموکراسی خواه بود که منجر به کنار رفتن رئیس جمهور طرفدار روسیه ویکتور یانوکوویچ شد. اکنون دونباس تقسیم شده است. جدایی طلبان مناطق اطراف مراکز صنعتی دونتسک و لوهانسک را کنترل می کنند و بخش دیگر تحت مدیریت دولت اوکراین است. برخی از نبردها در خط مقدم ادامه دارد، اما جنگ تا حد زیادی متوقف شده است. در این نبرد سیزده هزار نفر کشته، بیش از بیست هزار زخمی و حدود 1.5 میلیون نفر آواره شده اند.

فرمولی برای صلح؟

ولدیمیر زلنسکی، یک تازه کار سیاسی و کمدین محبوب تلویزیون، در بهار گذشته با 73 درصد آرا، ریاست جمهوری اوکراین را به دست آورد و شعار اصلاح و صلح را پیش نهاد. تبادل زندانی بین طرف های اوکراینی و روسی، یکی از اقدامات مثبتی بود که در مذاکرات پاریس بدست آمد.

رئیس جمهور پیشنهادی وزیر امور خارجه آلمان در سال 2016 را امضا كرد كه خواستار برگزاری انتخابات و اعطای بالقوه استقلال بیشتر به سرزمین های جدا شده از تجزیه طلبان در ازای كنترل دوباره مرزهای اوکراین با روسیه است. چشم انداز این زمین ها و رسیدن به وضعیت ویژه خودمختاری، برخی از اوکراینی ها را نگران کرده که روسیه همچنان به نفوذ گسترده در امور این کشور ادامه خواهد داد. زلنسکی تأکید داشته این انتخابات فقط در صورتی برگزار می شود که طرفین، مسئله مرزها را حل کنند و نیروهای روسی کاملاً عقب بنشینند. اگرچه روسیه می گوید هیچ نیرویی در اوکراین ندارد. وی گفت: "ما نیاز به عقب نشینی کامل داریم." وی در مصاحبه ای در ماه جاری به "تایم" گفت: «کلیه تشکل های غیرقانونی، تشکل های نظامی، بدون توجه به نوع و لباس، باید خلع سلاح شوند».

مسئولین اوکراینی گفته اند تبادل زندانیان نهایی و اعلام آتش بس، جزو پیش شرط ها برای گام های بلند بعدی به سوی صلح است. چالش برانگیزترین مسئله در جریان اجلاس پاریس و پس از آن، نظامی زدایی، انتخابات، کنترل مرزی خواهد بود.

چه منافعی مطرح است؟

انضمام کریمه به روسیه و حمایت از جدایی طلبان، به بهانه حمایت روس نژادها در اوکراین، تحریم های شدید اتحادیه اروپا و ایالات متحده علیه روسیه را برانگیخت. این اقدامات همچنین نگرانی ها را در مورد اهداف روسیه در اروپای شرقی برانگیخت و باعث شد ناتو به تقویت نیروهای خود بپردازد و گشت های خود را در سه جمهوری بالتیک و لهستان برقرار کند. اگر طرفین بتوانند به حل و فصل مسالمت آمیز دست یابند، تنش های بزرگ کاهش می یابد و احتمالاً دریچه همکاری نزدیک تر با مسکو را در اولویت های دیگر مانند ضد تروریسم و کنترل اسلحه می گشاید.

پایان این درگیری ها شرایطی را برای  ثبات اوکراین که از زمان استقلال در سال 1991 با آن دست و پنجه نرم کرده باز می کند. پتانسیل اوکراین به عنوان یک شریک استراتژیک ایالات متحده و نبرد آن برای غلبه بر فساد از ویژگی های مهمی است که ایالات متحده برای عملی کردن آن می کوشد. مایکل کارپنتر، یکی از مقامات دولت باراک اوباما در امور خارجه می نویسد: «این کشور زمین سوخته مبارزه حاکمیت دموکراتیک قانون با اولیگارشی اقتدارطلب شده است».

نقش واشنگتن

نشست پاریس مسیر مذاکره ای است که ایالات متحده و کشورهای اروپایی به استثنای فرانسه وآلمان در آن محروم شده اند. با این حال، ایالات متحده بازیگر مهم در دیپلماسی چند جانبه درگیر اوکراین هست و منبع کمک های مهم نظامی به این کشور بوده. استفن سستانوویچ، كارشناس ارشد "شورای روابط خارجی" می نویسد عزیمت نماینده ویژه کورت ولکر و مشاجرات سیاسی گسترده تر ایالات متحده در مورد اوکراین تهدید کننده دیپلماسی واشنگتن است و در مقابله با روسیه، به حاشیه رانده می شود.

چه چیز پیش می آید؟

کارشناسان می گویند چشم انداز موفقیت دیپلماتیک باریک است. به احتمال زیاد پیشرفت هایی در پاریس رخ خواهد داد اما در مقیاسی کوچکتر مانند تسهیل مبادله زندانیان، سهولت در حرکت در خط مقدم جبهه ها و باز کردن پیوندهای اقتصادی بین دو منطقه. این گفتگوها همچنین اولین ملاقات چهره به چهره بین زلنسکی و ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه خواهد بود که از نزدیک هرگونه پیشبرد در مورد اجازه انتقال گاز طبیعی روسیه از طریق اوکراین را مورد بررسی قرار می دهد. معامله جاری ترانزیت کشورها در تاریخ 31 دسامبر منقضی می شود.

نظریه: پر واضح است که شورای روابط خارجی، از به حاشیه رانده شدن امریکا در معادلات اوکراین در جریان کنفرانس سران پاریس ناخشنود است. در پایان تحلیل حتی در این رابطه هشداری هم داده می شود. ترامپ با آزردن اروپا به ویژه آلمان و فرانسه، آن ها را به سوی استقلال عمل بیشتر سوق داده است و به همین خاطر، آن ها بدون حضور امریکا، نشستی برای حل موضوع اوکراین، با پوتین برگزار می کنند. نکته جالب توجه دیگر در مشهود بودن ضعف اروپا به طور اعم و اتحادیه اروپا به طور اخص است. کنفرانس سران با ابتکار دو کشور اروپایی، بدون دعوت سایرین و خارج از چهارچوب اتحادیه اروپا نشان دهنده اروپایی چندپاره و البته رو به استقلال از امریکاست. همچنین این که اروپا حاضر به سازش با روسیه در قبال اوکراین شده، خود نشان از احساس ضعف آلمان و فرانسه در مقابل روسیه است.