تنها برنده زورآزمایی ایران و آمریکا، روسیه است

به گزارش راهبرد معاصر؛  استروب تالبوت، تحلیلگر بروکینگز طی تحلیل پیرامون بالا گرفتن تنش ها میان ایران و ایالات متحده، تاکید کرد که چنین زد و خوردهایی بیش از همه به نفع روسیه و به ضرر ایالات متحده تمام می شود. در ادامه ترجمه این تحلیل را می خوانید:

چند ساعت پس از حمله موشکی ایران به نیروهای امریکایی در عراق، پوتین به دیدار همتای سوری خود بشار اسد رفت تا در مورد بحران رو به تزاید ایران و امریکا بحث کند. روسیهی مکرر حمله هوایی منجر به کشته شدن ژنرال ایرانی، قاسم سلیمانی را محکوم کرده است. عاقلانه است که بپذیریم رهبران مسکو می خواهند اوضاع را به نفع خود تغییر دهند.

رابطه تهران و واشنگتن از ابتدای بروز جنگ سوریه بدتر شده و خروج ترامپ از توافق هسته ای هم بر این تنش ها افزوده. در همین زمان روسیه و ایران از طریق همکاری نظامی در سوریه به هم نزدیکتر شده اند. مسکو نفوذ خود در سوریه را گسترش داده و این نشان می دهد که هر گونه تقابل میان امریکا و ایران باعث گسترش قدرت روس ها و افزایش محبوبیتشان در منطقه می شود. کمترین چیزی که می توان انتظار داشت این است که روسیه خواهد توانست امریکا را به عنوان یک تجاوزگر ترسیم کند و این همکاری بین المللی و منطقه ای با ایالات متحده را با چالش مواجه خواهد ساخت.

روسیه به دولت سوریه کمک کرده تا کنترل کشور را بدست گیرد با این که ایالات متحده و متحدانش در ناتو از اسد خواسته بودند که کنار بکشد. حالا که آمریکا از سوریه عقب می کشد، روسیه و اسد همچنان کنترل را بدست دارند. پشتیبانی روس ها از اسد با تمایل برای تضعیف امریکا و بدست آوردن نفوذ در خاورمیانه کلید خورد. با گذشت بیش از 4 سال، اکنون روسیه در کسوت بازیگر پیروز ظاهر شده که ترکیه را از متحدان ناتو دور کرده، از خود چهره یک پشتیبان خارجی ارزشمند به نمایش و بازیگر با قدرت اثرگذاری بالا به نمایش گذاشته و همه این ها به ضرر امریکا تمام شده است.

تصمیمات سیاست خارجی ترامپ که عمدتا منطقی هم نیستند و یکی از تازه ترین آن ها رها کردن متحدان کرد در سوریه بود، تماما به نفع روسیه تمام می شود. حمله به ژنرال ایرانی هم مثل تمام اقدامات دیگر ترامپ احتمالا جایگاه روسیه در سوریه و منطقه را ارتقا خواهد داد. دولت عراق از آنچه که نقض حاکمیتش توسط امریکا می بیند، خشمگین شده و نخست وزیر این کشور اقدام مذکور را نقض فاحش بندهای توافق حضور نظامی امریکا در کشورش نامیده. عراق می تواند به زودی امریکا را اخراج کند. با نبود نیروها در عراق، ادامه حضور امریکا در سوریه سخت خواهد شد. این ها قدرت مانور مسکو را بالا می برد و روابط واشنگتن با متحدان خاورمیانه ای را تضعیف می کنند. برجسته ترین مثال ترکیه است. گرچه روسیه و ترکیه در جنگ سوریه در دو جناح مخالف بودند، حالا به صورت مشترک عملیات هایی در شمال این کشور انجام می دهند. به صورت خاص از 22 اکتبر با توافق "منطقه امن سوریه" میان این دو، زمینه همکاری ها بیشتر شده و خروج نیروهای امریکایی هم به این موضوع کمک کرده. در واکنش به ترور سلیمانی، ترکیه بیانیه ای با مضمون رد هرگونه دخالت خارجی، ترور و جنگ های طایفه ای در منطقه صادر کرد.

اگر حمله امریکا باعث کاستن از اتحاد میان این کشور با متحدان اروپایی اش شود که باز هم برای روسیه بهتر خواهد بود. ترامپ تصمیمات زیادی گرفته که متحدانش اروپایی اش را دلسرد کرده. خروج از برجام و سیاست های منطقه ای خاورمیانه بخشی از این تصمیمات است. طبق گزارش ها ترامپ حتی به بریتانیا هم در مورد تصمیم به قتل سلیمانی چیزی نگفته بود. اگر واشنگتن به درخواست متحدان اروپایی برای تنش زدایی فوری گوش ندهد، بیش از این منزوی خواهد شد.

اگر ایران اکنون به تلاش ها برای دستیابی به سلاح هسته ای سرعت بخشد، ضربه بیشتری به روابط واشنگتن و متحدان اروپایی خواهد خورد. ایران یکشنبه اعلام کرد تمام محدودیت های طبق برجام را کنار می گذارد. روسیه هم که از قبل یکی از اصلی ترین منتقدان خروج آمریکا از توافق هسته ای بوده و مخالفت خود با سیاست فشار حداکثری را ابراز داشته است. در واقع موضع مسکو در مخالفت با تحریم های جدید امریکا آن را هم جبهه با قدرت های سه گانه اروپایی قرار داده است. برآیند ماجرا این شده که روسیه و اروپایی ها همراه هم بر تلاش برای حفظ توافق و مخالفت با هل دادن ایران به سوی سلاح هسته ای از سوی واشنگتن تاکید دارند.

البته جنگی نیابتی میان ایران و امریکا در منطقه معایبی هم برای روسیه دارد. مثلا نیروهای روس در سوریه را به خطر می اندازد. به ویژه اگر اسرائیل حملات به نیروهای تحت حمایت ایران را افزایش دهد، اوضاع برای روس ها بغرنج تر می شود. علاوه بر این هرگونه گام برداشتن ایران به سوی سلاح هسته ای قطعا به بی ثباتی بیشتر منطقه منجر خواهد شد. در این میدان ممکن است کنترل اوضاع از دست مسکو خارج شود. همچنین اگر روسیه بیش از حد به ایران نزدیک شود، انتقادات شرکای منطقه ای خود را بر خواهد انگیخت.

برای مدتی بنظر می رسید که ترامپ در حال عملی کردن وعده های خود در کارزار انتخاباتی است که مدعی بود از شمار نیروهای امریکایی در خاورمیانه کم می کند. حالا اما بنظر می رسد او می خواهد کشور را وارد یک نبرد طولانی دیگر کند؛ حال یا به خاطر انحراف افکار از پروسه استیضاح است یا به خاطر کشاندن ایران پای میز مذاکره. فعلا زود است و نمی توان نتیجه گرفت.

در سوی دیگر روسیه روسیه آزاد مانده تا روی رفتارهای آشوب ساز ایالات متحده در خاورمیانه حساب کند؛ چه ایران و آمریکا درگیر جنگ بشوند چه نشوند. در نهایت اقدامات امریکا رهبری روسیه را تقویت کرده: اول با از بین بردن رقیب امریکایی؛ دوم با برانگیختن مخالفت های منطقه ای و بین المللی علیه ایالات متحده. اکنون روسیه با تثبیت اوضاع در سوریه و همکاری با سایر دولت های منطقه، شانس زیادی برای جایگزین شدن امریکا در خاورمیانه دارند.