3 چالش بزرگ پیش‌روی رنو برای تداوم فعالیت در ایران

به گزارش راهبرد معاصر؛ به دنبال خروج آمریکا از توافق هسته ای با ایران، شرکت های اروپایی که پس از امضاء برجام در قالب تفاهم نامه و قرارداد وارد ایران شدند، به دلیل ترس و نگرانی از تحریم های واشنگتن، تصمیم به خروج از تهران می گیرند. توتال، پژو، ایرباس و ده ها کمپانی بزرگ دیگر از فردای سخنرانی ترامپ مبنی بر خروج آمریکا از برجام، در اظهارنظرهای مختلف اعلام کردند که فعالیت خود در ایران را متوقف خواهند کرد. لازم به ذکر است، این مسئله با توجه به سابقه رفتاری این شرکت ها – که قبلا هم با تحریم های آمریکا از ایران بدون اجرای تعهدات خود خارج شدند – چندان عجیب نیست.

شاید در شرایط فعلی، عجیب تر آن است که در این سیل خروج شرکت های عمدتا اروپایی از ایران، شرکت رنو فرانسه اعلام کرد که در ایران می ماند. در همین راستا، کارلوس قوسن، مدیرعامل این شرکت در نشست سالانه سهامداران می گوید:"شرکت رنو با وجود تحریم های آمریکا در ایران خواهد ماند. حتی اگر مجبور به کاهش شدید حجم باشیم، آن را رها نخواهیم کرد. این اقدام شرکت رنو برای زمانی که بازار مجدد گشوده می شود، یک مزیت محسوب می شود." اگرچه این ادعا به هیچ وجه مسئله منفی ارزیابی نمی شود ولی با توجه به سابقه شرکت های اروپایی، موانع پیش روی آنها برای تجارت با ایران پس از تحریم های واشنگتن و ناتوانی اقتصادی اتحادیه اروپا در توجیه این شرکت ها برای باقی ماندن در ایران پس از تحریم ها، نباید زیاد به این اظهارات خوشبین بین بود. برای درک بهتر این مسئله به بررسی اجمالی موانع پیش روی رنو جهت تداوم فعالیت در ایران می پردازیم:

حضور رنو در ایران پس از برجام

پس از تشدید تحریم های مشترک اروپا و آمریکا علیه ایران از سال 2009 ت ا 2012، شرکت فرانسوی رنو پس از کاهش فعالیت های خود در ایران که به گفته مدیران این شرکت فقط در نیمه نخست سال 2013 باعث زیان چند صد میلیون یورویی شده بود، در آگوست 2017 از امضای قراردادی برای سرمایه‌گذاری مشترک در ایران خبر داد که این قرارداد در پی یک توافق مقدماتی یکسال قبل از آن بوده است. این قرارداد شامل یک مرکز مهندسی و فروش برای حمایت از توسعه تامین‌کنندگان داخلی، بعلاوه یک کارخانه برای ظرفیت اولیه تولید 150 هزار خودرو در سال بود که قرار بود به ظرفیت موجود تولید 200 خودرو رنو در کشور اضافه شود.

آیا "رنو" می تواند پس از تحریم های آمریکا حضور خود در ایران را ادامه دهد؟

اکنون با خروج آمریکا از برجام پرسش اصلی این است که "شرکت های اروپایی توانایی تداوم حضور در ایران را با وجود اعمال جریمه های سنگین واشنگتن علیه این کمپانی ها را دارند یا خیر؟" پاسخ به این پرسش با توجه حجم بالای تجارت این شرکت ها با آمریکا از یک طرف و حضور سهامداران آمریکایی در ترکیب سهامداران آنها از طرف دیگر، که تاثیر آن را می توان در اعلام خروج این شرکت ها از ایران در فردای خروج ترامپ از برجام مشاهده کرد، چندان سخت نیست. ولی مسئله اصلی اینجاست "آیا می توان به ادعای برخی شرکت های اروپایی مثل رنو که اعلام کردند با وجود اعمال مجدد تحریم ها، در ایران خواهند ماند،خوشبین بود؟" با ذکر دلایلی درباره موانع پیش رنو خواهیم گفت که نباید چندان به اظهارنظر کارلوس قوسن، مدیرعامل این شرکت دل خوش کرد.

الف: سابقه نشان داده است که رنو تسلیم تحریم های اعمالی علیه ایران خواهد شد: اگر چه با تشدید تحریم ها علیه ایران از سال های 2009 تا 2012، شرکت خودروسازی رنو با انتشار نامه ای اعلام کرده بود، از تحریم های ضدایرانی پیروی نخواهد کرد ولی مقایسه فعالیت این شرکت در نیمه دوم سال 2012 با نیمه اول سال 2013 نشان دهنده کاهش قابل توجه فعالیت این کمپانی در ایران است. براساس اظهار نظر مقامات شرکت رنو در حالیکه این شرکت در 6 ماه دوم سال 2012، 519 میلیون یورو از حضور در ایران سود کرده بود، در 6 ماه نخست سال 2013، 249 میلیون یورو ضرر کرد. همچنین میزان فروش این شرکت در نیمه نخست سال 2013، با 2.4 درصد کاهش به 20.4 میلیارد یورو رسیده بود.

ب: تبادلات بانکی یکی از چالش های بزرگ پیش روی رنو برای تداوم حضور در ایران: یکی از مهمترین حوزه های تحریمی آمریکا علیه ایران، بستن دروازه های تبادلات بانکی است. به همین دلیل شرکت هایی که با وجود اعمال تحریم ها، تمایل به ماندن به بازار در ایران را دارند عملا به دلیل عدم امکان انجام مراودات مالی، نمی توانند به فعالیت خود ادامه دهند. این مسئله پیش تر نیز برای رنو که در سال 2012 هم اعلام کرده بود با ایران با وجود تحریم ها به همکاری خود ادامه می دهد، اتفاق افتاده بود. این شرکت فرانسوی در آن برهه با کاهش محسوس فعالیت خود به دلیل عدم انجام تبادلات بانکی، عملا نتوانست قطعات مورد نیاز شرکت های همکار خود در ایران، همچون پارس خودرو و ایران خودرو را به شکل مطلوبی تامین نماید به همین دلیل همانگونه که در بالا گفته شد، با ضرر هنگفتی هم روبرو شد.

ج: همکاری با میتسوبیشی و نیسان مانع اصلی رنو برای ماندن در ایران: اگرچه خودروسازی رنو فعالیت مستقیم چندانی در آمریکا ندارد ولی به واسطه همکاری با دو شرکت میتسوبیشی و نیسان که دارای حجم قابل توجهی از سرمایه گذاری در آمریکا هستند، بعید به نظر می رسد این شرکت ریسک تداوم حضور در ایران را بپذیرد.

دلایل بالا نشان می دهد شرکت های طرف قرارداد این خودرو ساز فرانسوی نباید به امید اظهارنظر مقامات آن، به تداوم همکاری خوشبین باشند. اگرچه تمایل مقامات رنو برای باقی ماندن در ایرن به دلیل سود بالای بازار ایران، قابل درک است ولی شواهد موجود نشان می دهد این شرکت همانند شرکت های دیگر احتمالا تسلیم تحریم های اعمالی علیه ایران خواهد شد.