به گزارش راهبرد معاصر؛ افتخار نظام جمهوری اسلامی در طول سالیان گذشته، تلفیقی از دینداری و مردم سالاری در مدل جمهوری اسلامی است. مردم ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، به طور متوسط هر سال یک بار در انتخابات شرکت میکنند.
مردم ایران برای انتخاب رئیسجمهور کشورمان از پانزدهم بهمن ۵۸ تا خرداد ۹۶، دوازده بار پای صندوقهای رای رفتند که در این دوازده دوره؛ هفت نفر با رای مردم انتخاب شدند. در این میان؛ حضرت آیتالله خامنهای با کسب ۹۵ درصد آرای ملت، محبوبترین رئیس جمهور تاریخ کشورمان است.
در اولین دوره انتخابات ریاستجمهوری در کشور، در تاریخ پنجم بهمنماه ۱۳۵۸ تعداد ۱۰۷ نامزد به رقابت پرداختند. بر اساس آمار، بیش از ۲۰ میلیون نفر واجد شرایط رای دادن بودند که حدود ۶۸ درصد (۱۴میلیون و ۱۵۲هزار نفر) آنها شرکت کردند و ابوالحسن بنیصدر مورد اقبال عمومی قرار گرفت. بنیصدر توانست ۷۶ درصد رای مردم را به خود اختصاص دهد.
نخستین رئیس جمهور ایران، تجربههای منحصر به فردی در مقایسه با دیگر روسای جمهوری پشت سر گذاشته است. ابوالحسن بنی صدر که در روزهای انقلاب به همراه حضرت امام خمینی (ره) از پاریس به ایران بازگشت، بهمن ماه سال ۵۸ در پی استعفای دولت مهدی بازرگان و برگزاری نخستین انتخابات ریاست جمهوری ایران، با کسب بیش از ۱۰ میلیون رای به عنوان رئیس جمهوری انتخاب شد.
بنی صدر که در ابتدا حمایت بسیاری از انقلابیون را به همراه داشت با آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و حوادث پس از آن وارد مرحله تازهای شد؛ چرا که برای دفاع از خاک کشور، به سپاه و بسیج اعتقادی نداشت و سلاح و امکانات در اختیار آنان قرار نمیداد و همین اوضاع جنگ را برای نیروهای خودی بسیار سخت میکرد.
کشمکشها که در ادامه به درگیریها و اغتشاشات خیابانی منجر شد، موجب شد تا حضرت امام خمینی (ره) او را از سمت فرماندهی کل قوا عزل کند و مجلس شورای اسلامی نیز روز ۳۱ خرداد۱۳۶۰ رای به عدم کفایت او بدهد و بنی صدر به یاران خود در سازمان منافقین پیوست.
انتخابات دومین دوره ریاست جمهوری در تاریخ دوم اردیبهشت ماه ۱۳۶۰ پس از گذشت یک سال از آغاز جنگ تحمیلی برگزار شد. در این انتخابات بیش از ۲۲ میلیون نفر واجد شرایط شرکت در انتخابات بودند که از این تعداد بیش از ۱۴.۵ میلیون نفر (۶۴،۲۴ درصد) شرکت کردند.
چهار چهره شاخصی که در این رقابت شرکت کردند عبارت بودند از سیداکبر پرورش (نماینده مجلس)، عباس شیبانی (پزشک)، حبیب الله عسگراولادی مسلمان (نماینده مجلس) و منتخب این دوره؛ محمدعلی رجایی که با کسب ۹۰ درصد آرا دومین رئیس جمهور ایران شد.
حدود یک ماه پس از عزل بنی صدر، محمد علی رجایی طی یک انتخابات زود هنگام به عنوان رئیس جمهوری برگزیده شد. آقای رجایی که حکم تنفیذ خود را روز ۱۱ مرداد از آیت الله العظمی امام خمینی (ره) دریافت کرد؛ دولت خود را با نخست وزیری باهنر تشکیل داد، با این حال عمر ریاست جمهوری او به یک ماه نرسید و هشتم شهریور همان سال به همراه آقای باهنر و چند نفر دیگر در اثر انفجار در دفتر نخست وزیری شهید شد.
حضرت آیتالله خامنهای، رهبر معظم انقلاب اسلامی در مهر ماه سال ۱۳۶۰ و در پی برگزاری انتخاباتی زودهنگام به ریاست جمهوری رسید. شاید بتوان یکی از چالشهای مهم ریاست جمهوری آیتالله خامنهای را جنگ تحمیلی دانست؛ جنگی که امثال بنی صدر آن را به فاجعهای علیه ملت ایران تبدیل کرده بودند.
شاید بتوان یکی از چالشهای حضرت آیتالله خامنهای در آن دوران را جنگ تحمیلی دانست که بنیصدر با خیانتهای خود آن را به فاجعه تبدیل کرده بود. سومین دوره انتخابات ریاستجمهوری در تاریخ دهم مهرماه ۱۳۶۰ برگزار شد. در این انتخابات بیش از ۲۲ میلیون و چهارصدهزار نفر واجد شرایط بودند که از این تعداد ۱۶ میلیون و ۸ صدهزار نفر (۷۴.۲۶درصد) شرکت کردند.
در این دوره ۴۶ نفر داوطلب شدند که پس از بررسی شورای نگهبان صلاحیت ۴ نفر تأیید شد. این افراد عبارت بودند از اکبرپرورش (نماینده مجلس)، سید رضا زوارهای (معاون وزارت کشور)، حسن غفوری فرد و حضرت آیت الله خامنهای (نماینده شورای انقلاب و معاون وزارت دفاع) که با ۹۵درصد آرا به ریاست جمهوری انتخاب شد و به این ترتیب محبوبترین رئیس جمهور تاریخ انقلاب تا کنون به نام ایشان خورد. رهبر معظم انقلاب نخستین رئیسجمهور دو دورهای ایران بودند.
با رحلت جانسوز امام خمینی (ره) در خرداد سال ۶۸، حضرت آیتالله خامنهای که ماههای آخر ریاست جمهوری خود را سپری میکردند به عنوان جانشین خلف ایشان انتخاب شدند. آیتالله هاشمی هم در انتخابات ریاست جمهوری مرداد ماه سال ۶۸ نامزد شد و با بیش از ۱۵ میلیون رای یعنی حدود ۹۴ درصد آرا به ریاست جمهوری رسید.
هاشمی دو دوره چهارساله تا سال ۱۳۷۶ رئیس جمهور ایران بود و بیشترین توان دولت خود را بر بازسازی ویرانههای جنگ تحمیلی و نوسازی ایران گذاشت. این اقدامات او موجب شد تا هوادارانش عنوان سردار سازندگی را برای او برگزینند. هاشمی رفسنجانی هم رئیسجمهوری بود که با رای مردم دو دوره در پاستور حضور داشت.
پنجمین دوره انتخابات ریاست جمهوری پس از ارتحال جانگداز رهبرانقلاب در تاریخ ششم مردادماه ۱۳۶۸ برگزار شد. در حالی که چهارمین رئیس جمهور عملاً تا ۱۷ مهر آن سال باید در پست ریاست جمهوری انجام وظیفه میکرد، اما به علت ارتحال امام امت انتخاب رئیس جمهور وقت به رهبری نظام جمهوری اسلامی، انتخابات روز جمعه ۶ مرداد ماه برگزار و این دوره یک ماه و نیم زودتر از موعد مقرر انجام شد.
در این انتخابات ۳۰ میلیون ۱۳۹هزار و۵۹۸ نفر واجد شرایط شرکت در انتخابات بودند که از این تعداد نفر۱۶میلیون ۴۵۲هزار و۶۷۷ نفر (۵۴.۵۹درصد) شرکت کردند. در این دوره، ۷۹ نفر داوطلب شدند و دو نفر تایید صلاحیت شدند که از میان آنها اکبر هاشمی رفسنجانی (رئیس مجلس شورای اسلامی) با ۱۵میلیون۵۵۰هزار و۵۲۸ رای (۹۴ درصد) رئیس جمهور شد و رای عباس شیبانی (نماینده مجلس) نیز با ۶۳۵ هزار و۱۶۵ رای (۳.۸۶درصد) بود. در ششمین دوره انتخابات ریاست جمهوری باز هم آیتالله هاشمی اقبال عمومی را به دست آورد. احمد توکلی (سردبیر اقتصادی روزنامه رسالت) ۴ میلیون۲۶ هزار و ۸۷۹ رأی (۲۳.۹۷درصد)، عبدالله جاسبی (رئیس دانشگاه آزاد اسلامی) با یک میلیون و ۴۹۸ هزار و۸۴ رأی (۸.۹۲درصد)، رجبعلی طاهری (مجری طرح سازمان صنایع دفاع) با ۳۸۷ هزارو۶۵۵ رأی (۲.۳۱درصد) و اکبرهاشمی رفسنجانی با ۱۰میلیون۵۶۶ هزارو۴۹۹ رأی (۶۳درصد).
هفتمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران با تجربهای متفاوت همراه شد. سید محمد خاتمی که سخن از اصلاحات در جمهوری اسلامی و توسعه سیاسی زده بود، با رای بیست میلیونی مردم به ریاست جمهوری رسید و توانست حدود ۷۰ آرا را به خود اختصاص دهد. کارنامه دولت اصلاحات در حوزه اقتصادی به نسبت دیگران موفقتر بود. او موفق شد با وجود نوسان قیمت نفت، رشد اقتصادی را به شش درصد رسانده، تورم را تا حدودی کنترل کرده و بدهیهای خارجی ایران را کاهش دهد.
انتخابات هفتمین دوره ریاست جمهوری ایران در تاریخ دوم خردادماه ۱۳۷۶ برگزار شد. در این دوره ۳۶میلیون۴۶۶هزار و ۴۸۷ نفر واجد شرایط شرکت در انتخابات بودند که از این تعداد ۲۹ میلیون۱۴۵هزارو۷۴۵ نفر (۷۹.۹۲درصد) در انتخابات شرکت کردند. در این انتخابات ۲۳۸ نفر داوطلب شدند که از این تعداد ۴ نفر توسط شورای نگهبان تأیید صلاحیت شدند.
ترتیب آرا به این صورت بود: سید محمد خاتمی با ۲۰میلیون۱۳۸هزارو۷۸۴ رأی (۶۹درصد)، حجت الاسلام و المسلمین علی اکبر ناطق نوری با ۷میلیون و۲۴۸هزارو۳۱۷ رأی، محمد محمدی ری شهری با ۷۴۴ هزارو۲۰۵رأی، سید رضا زوارهای با ۷۷۲هزار و۷۰۷ رأی. سید محمد خاتمی در انتخابات سال هشتاد هم برای بار دوم با ۲۱میلیون و۶۵۹ هزار و۵۳ رأی (۷۷درصد) رئیس جمهور شد.
نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران در تاریخ بیستوهفتم خردادماه ۱۳۸۴ برگزار شد. دو دوره ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد از سال ۱۳۸۴ آغاز شد و در سال ۱۳۹۲ به پایان رسید. او پس از دو سال تجربه شهرداری تهران موفق شد، آیتالله اکبر هاشمی رفسنجانی را در مرحله دوم انتخابات ریاست جمهوری شکست دهد.
این دوره از انتخابات ریاست جمهوری طی دو مرحله برگزار شد و در جریان آن محمود احمدی نژاد با به دست آوردن ۶۳ درصد آرا به عنوان ششمین رئیس جمهور ایران انتخاب شد.
نتایج انتخابات مرحله اول ریاست جمهوری دوره نهم به این صورت بود: آیتالله علی اکبر هاشمی رفسنجانی با ۶ میلیون و۱۶۰رای (۲۱ درصد آرا) نفر اول، محمود احمدینژاد با ۵ میلیون و ۷۱۰رای (۱۹.۵درصد آرا) نفر دوم، مهدی کروبی با ۵ میلیون و۷۰ هزار رای (۱۷.۳درصد آرا)، محمدباقر قالیباف با ۴میلیون و۷۰ رای (۱۳.۹درصد آرا)، مصطفی معین با ۴میلیون و۵۰ هزار رای (۱۳.۸درصد آرا)، علی لاریجانی با ۱میلیون و ۷۴۰ هزار رای (۵.۹ درصد) و محسن مهرعلیزاده با یک میلیون و۲۹۰ رای (۴/۴ درصد) به ترتیب در رتبه بعدی قرار گرفتند.
بر اساس نتایج مرحله اول، هاشمی رفسنجانی و احمدی نژاد به مرحله دوم راه یافتند. در مرحله دوم انتخابات، محمود احمدی نژاد موفق شد اکثریت آرا را به خود اختصاص دهد و رئیسجمهور ایران شود. دهمین دورهٔ انتخابات ریاست جمهوری ایران هم در روز جمعه ۲۲ خرداد ۱۳۸۸ برگزار شد.
بر اساس اعلام رسمی وزارت کشور، محمود احمدینژاد (بیش از ۲۴ میلیون رأی) در این انتخابات با اختلاف رأی زیادی نسبت به نفر دوم به پیروزی رسید. در این دوره، بیش از ۴۶ میلیون نفر واجد شرایط رای دادن بودند که ۸۵ درصد آنها در رای گیری شرکت کردند و احمدینژاد هم در لیست روسای جمهوری دو دورهای کشور قرار گرفت.
دبیر پیشین شورای عالی امنیت ملی که سال ۹۲ در کارزار انتخاباتی با حمایت اصلاح طلبان موفق به شکست نامزدهای اصولگرا شد، بلافاصله تلاش برای گشودن گره از مذاکرات هستهای را آغاز کرد. در دوره او برای نخستین بار پس از قطع روابط، وزرای خارجه جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا مقابل هم نشستند و گفتگو کردند. تیم اقتصادی روحانی در پی موفقیت مذاکرات هستهای و رفع تحریمها، موفق شد تورم را کاهش دهد، رشد اقتصادی را مثبت کند و پای قدرتهای اقتصادی را به ایران باز کند.
یازدهمین دورهٔ انتخابات ریاست جمهوری ایران در ۲۴ خرداد ۱۳۹۲ برگزار و حسن روحانی با کسب اکثریت آرا به عنوان رئیس جمهور منتخب مردم ایران در یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری انتخاب شد.
به گفته وزیر کشور بیش از ۵۰ میلیون نفر واجد شرایط رای دادن در این انتخابات بودند که از این تعداد ۳۶ میلیون و ۷۰۴ هزار و ۱۵۶ نفر رای خود را به صندوق انداختند و مشارکت ۷۲.۷ درصدی را رقم زدند.
از مجموع این تعداد آرا حجتالاسلام روحانی با کسب حدود نوزده میلیون رای حائز اکثریت آرا شد و به عنوان رئیس جمهور ایران انتخاب شد. آرای سایر کاندیداها به این شرح است: محمد باقر قالیباف ۶۰۷۷۲۹۲ رای، سعید جلیلی ۴۱۶۸۹۴۶ رای، محسن رضایی میرقائد ۳۸۸۴۴۱۲، علی اکبر ولایتی ۲۲۶۸۷۵۳ و سید محمد غرضی ۴۴۶۰۱۵.
بیستونهم اردیبهشت ۹۶ بود که دوازدهمین انتخابات ریاست جمهوری ایران با حضور چهار نامزد برگزار شد که نتایج آن به شرح زیر است:
سید مصطفی آقا میرسلیم: ۴۷۸،۲۱۵
حسن روحانی: ۲۳،۵۴۹،۶۱۶
ابراهیم رئیسی ساداتی: ۱۵،۷۸۶،۴۴۹
سیدمصطفی هاشمی طبا: ۲۱۵،۴۵۰
بدین ترتیب حجتالاسلام و المسلمین حسن روحانی نیز رئیسجمهور دو دورهای کشورمان شد./ باشگاه خبرنگاران