چشم‌انداز کاهش نرخ ارز طی هفته‌های آینده

به گزارش راهبرد معاصر؛ حرکت هدفمند بانک مرکزی برای بازگشت ارز حاصل از صادرات اگرچه در برخی موارد با سختی‌هایی برای صادرکنندگان همراه بوده اما نشان می‌دهد که سیاستگذار ارزی کشور، در حوزه مدیریت تمامی منابع ارزی مصمم است و با اعتقادی که صادرکنندگان شناسنامه‌دار نسبت به بازگشت ارز حاصل از صادرات دارند، تلاش می‌کند تا کمتر به ذخایر ارزی کشور دست‌اندازی کرده و بیشتر بر روی مدیریت منابع تمرکز داشته باشد.

مکانیزم‌های بانک مرکزی برای کنترل قیمت دلار در بازار

از ابتدای امسال که مدیریت بازار ارز، با چالش‌های جدی مواجه شد، اقداماتی در حوزه مدیریت بازار ارز صورت گرفت که بعضا متضاد و متناقض با هم بود و کار را به جایی رساند که فعالان اقتصادی حداقل در نیمه اول امسال، با صدور ۳۰ بخشنامه ضد و نقیض در حوزه ارز و تجارت خارجی مواجه شدند که البته این روند خوشبختانه در نیمه دوم سال جاری، تقریبا متوقف شد و اکنون بازار هم به ثبات نسبی رسیده است.

اما در حوزه بازگشت ارز حاصل از صادرات، رئیس کل بانک مرکزی شخصا وارد عمل شده و بر این باور است که اگر صادرکننده‌ای، از امکانات کشور برای تولید یک کالای صادراتی بهره‌مند می‌شود، حتما باید ارز حاصل از صادرات خود را هم به اقتصاد ایران بازگرداند و بنابراین در آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌هایی که از زمان روی کار آمدن خود به عنوان سکاندار بانک مرکزی، صادر کرده است همواره تاکید بر این داشته که ارز حاصل از صادرات باید حتما به کشور برگردد و اگر صادراتی ارزآور نیست، باید متوقف شود و انجام آن به نفع کشور نیست.

حال هم در آخرین روز هفته جاری، بخشنامه جدیدی ابلاغ شده است که بر مبنای آن، مشوق‌هایی برای بازگشت ارز حاصل از صادرات از سوی صادرکنندگان در نظر گرفته شده و هر صادرکننده‌ای که ارز بیشتری به چرخه اقتصادی تحویل داده است، طبق جدول تعیین شده از سوی بانک مرکزی مشوق بیشتری دریافت می‌کند و در نهایت، فرصتی در اختیار صادرکنندگان قرار داده شده که تا پایان سال ۹۷، بتوانند از این مشوق‌ها بهره‌مند شوند.

اما نکته حائز اهمیت این بخشنامه، نوع نگاهی است که بانک مرکزی به صادرکنندگانی داشته است که تاکنون ارز حاصل از صادرات خود را به چرخه اقتصادی برنگردانده‌اند و باید مجازات این عملکرد خود را هم ببینند. اما به هر حال بانک مرکزی از ارایه این مشوق‌ها به صادرکنندگان، هدفی را دنبال می‌کند که آن عرضه ارز بیشتر به بازار و تامین نیازهای کشور برای خریدهای خارجی است که جزو اولویت‌های کشور به شمار می‌رود.

هدف بانک مرکزی از ارایه مشوق‌های جدید به صادرکنندگان چیست؟

یک مقام مسئول در نظام بانکی گفت: بانک مرکزی این بخشنامه را صادر کرده تا بتواند مدیریت بیشتری بر منابع ارزی صادرکنندگان داشته باشد و البته هدف این بخشنامه، عمدتا صادرکنندگان مقیاس بزرگ است؛ چراکه بر اساس آمارهای ارایه شده از سوی بانک مرکزی، صادرکنندگان کوچک مقیاس به دلیل مشوقی که از بانک مرکزی به منظور عدم ارایه ارز حاصل از صادرات خود در سامانه نیما دارند، می‌توانند ارز را به صرافی‌ها بفروشند.

وی افزود: به نظر می‌رسد که بانک مرکزی با مشوقی که در این بخشنامه اخیر خود به صادرکنندگان مقیاس بزرگ ارایه داده است، ارایه اسکناس بیشتر به بازار ارز را دنبال می‌کند تا بتواند بخشی از تقاضاهای موثر در بازار را به خصوص در ایام پایانی سال که تقاضا برای سفرهای خارجی افزایش می‌یابد، پوشش دهد.

این مقام مسئول در نظام بانکی معتقد است که با این سیاست بانک مرکزی، ورودی اسکناس افزایش یافته و بنابراین قیمت در بازار رو به کاهش خواهد گذاشت.

قیمت اسکناس در هفته‌های آینده کاهش می‌یابد

محمدلاهوتی، عضو کمیته ارزی اتاق بازرگانی هم گفت: در بخشنامه جدید با توجه به اینکه بانک مرکزی تا آخر امسال را مبنای عمل قرار داده، هدف این است که عرضه ارز صادراتی، هم بتواند تقاضاهای داخل نیما را پاسخ دهد و هم بخشی از آن، به صرافی‌ها رفته و ورودی اسکناس به آنها را افزایش دهد؛ به این ترتیب فضایی فراهم شده تا صادرکنندگان بتوانند ارز حاصل از صادرات را در بازار ارایه کنند تا قیمت اسکناس هم کاهش یابد.

وی افزود: هر دو هدف بانک مرکزی در این بخشنامه، در حوزه تنظیم و تعدیل نرخ اسکناس در بازار است؛ ولی به نظر می‌رسد این بخشنامه بیشتر برای صادرکنندگان بزرگ می‌تواند جذابیت داشته باشد؛ چراکه این مشوق‌ها برای آنها تعریف شده است؛ ضمن اینکه این بخشنامه برای صادرکنندگانی که مواد اولیه خود را با ارز نیمایی تهیه کرده‌اند مشوق خوبی است؛ ولی برای افرادی که صادرکننده بزرگ بوده و ارز مورد نیاز آنها با ارز غیرنیمایی و بازار آزاد تهیه شده است، تاثیر چندانی نخواهد داشت.

وی اظهار داشت: بانک مرکزی باید سیاست خود را برای رساندن ارز نیمایی و بازار آزاد به نقطه سر به سر و معقولی که عملا دو نرخ حذف شود، قرار دهد و فاصله‌ای که بین ارز آزاد و نیمایی وجود دارد را که باعث شده تعادل بازار را به هم بزند، از میان بردارد و به نوعی مدیریت کند که دو نرخ بتواند به یک نرخ تبدیل شود.

مهر