درخواست تروئیکای اروپایی از ایران برای بازگشت به تعهدات برجامی
وزرای امور خارجه انگلیس، آلمان و فرانسه طی بیانیه‌ای مشترک با تأکید مجدد بر اینکه آمریکا از برجام خارج شده و حق فعال‌سازی مکانیسم ماشه علیه ایران را ندارد، اعلام کردند که از درخواست رسمی آمریکا برای احیای تحریم‌ها علیه ایران حمایت نخواهند کرد.
به گزارش راهبرد معاصر؛ وزرای امور خارجه کشورهای انگلیس، آلمان و فرانسه (موسوم به تروئیکای اروپایی) روز شنبه طی بیانیه‌ای بار دیگر مخالفت خود را با درخواستی که آمریکا برای احیای تحریم های چندجانبه علیه ایران به شورای امنیت ارائه کرده است، ابراز داشتند.
وزرای امور خارجه تروئیکای اروپایی از ایران نیز خواسته‌اند که همه اقداماتی که برخلاف تعهدات هسته‌ای خود ذیل برجام انجام داده است را متوقف کرده و به اجرای کامل برجام بازگردد؛ این در حالی است که کوتاهی مکرر کشورهای اروپایی در اجرای تعهدات خود در قبال ایران باعث شد که ایران در نهایت تصمیم به کاهش مرحله به مرحله تعهدات هسته‌ای خود بگیرد.
در این بیانیه که در واقع نسخه به‌روزرسانی شده بیانیه وزرای خارجه انگلیس، آلمان و فرانسه در روز 20 آگوست (30 مرداد) در واکنش به درخواست غیرقانونی آمریکا از شورای امنیت برای احیای تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران است، تصریح شده است: «فرانسه، آلمان و بریتانیا (E3) خاطرنشان می‌کنند که آمریکا پس از خروجش از برجام در روز 8 مه 2018 [18 اردیبهشت 1397] مشارکت خود در برجام را متوقف کرده است. موضع ما درباره اخطاریه‌ای که آمریکا در ارتباط با اجرای مؤثر قطعنامه 2231 صادر کرده است، به‌طور شفاف به ریاست و اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد اعلام شده است. ما نمی‌توانیم از این اقدام که در تضاد با تلاش‌های کنونی ما برای حمایت از برجام است، حمایت کنیم.»
وزرای خارجه سه کشور اروپایی مشارکت‌کننده در برجام، در ادامه با تکرار ادعای پایبندی خود به برجام اعلام کرده‌اند: «به‌منظور حفظ این توافق، ما از ایران می‌خواهیم که تمامی اقداماتی را که برخلاف تعهدات هسته‌ای خود ذیل برجام انجام داده است، به عقب بازگرداند و بی‌درنگ به اجرای کامل تعهداتش بازگردد.»
توافق هسته‌ای موسوم به برجام که در سال 2015 بین ایران و کشورهای موسوم به 1+5 (شامل 5 عضو دائم شورای امنیت+آلمان) منعقد شد، از اواسط سال 2018 به دلیل اقدامات یکجانبه آمریکا و بدعهدی طرف‌های اروپایی در وضعیت بدی قرار گرفته است.
پس از آن‌که دولت آمریکا با اعلام خروج از برجام در اردیبهشت‌ماه 97 تحریم‌های یکجانبه خود علیه ایران را بازگرداند و حتی اقدام به وضع تحریم‌های سنگین‌تر از گذشته کرد، طرف‌های اروپایی برجام وعده دادند که با اتخاذ اقداماتی، پیامدهای منفی خروج آمریکا از برجام را جبران خواهند کرد.
اما با گذشت یک سال از خروج آمریکا از برجام، طرف‌های اروپایی برجام به هیچ‌یک از وعده‌ها و حتی تعهدات تصریح‌شده خود در برجام عمل نکردند و در نهایت شورای‌عالی امنیت ملی ایران روز چهارشنبه 18 اردیبهشت 1398 در واکنش به کوتاهی کشورهای اروپایی در اجرای این وعده‌ها و تعهدات، در بیانیه‌ای اعلام کرد جمهوری اسلامی ایران در راستای صیانت از امنیت و منافع ملی و حقوق تصریح‌شده خود مندرج در بندهای 26 و 36 برجام، برخی اقدامات خود ذیل برجام را متوقف خواهد کرد.
در ادامه ایران طی 5 مرحله با فواصل 60روزه اقدام به کاهش تعهدات هسته‌ای خود ذیل برجام کرد و بین این مراحل به طرف‌های اروپایی اعلام کرد که اگر آنها به تعهدات خود ذیل برجام عمل کنند، ایران آمادگی دارد که برای بازگشت به تعهدات هسته‌ای خود ذیل برجام با آنها مذاکره کند.
در پی تداوم بی‌اعتنایی طرف‌های اروپایی برجام به تعهدات خود ذیل این توافق چندجانبه، جمهوری اسلامی ایران شامگاه یکشنبه 15 دی‌ماه 1398 در بیانیه‌ای اعلام کرد که در گام پنجم کاهش تعهدات خود، آخرین مورد کلیدی از محدودیت‌های عملیاتی خود در برجام، یعنی «محدودیت در تعداد سانتریفیوژها» را کنار می‌گذارد، بدین ترتیب برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی‌سازی، درصد غنی‌سازی، میزان مواد غنی‌شده، و تحقیق و توسعه) مواجه نیست و من‌بعد برنامه هسته‌ای ایران صرفاً بر اساس نیازهای فنی خود پیش خواهد رفت.
در این بیانیه نیز تأکید شد که که همکاری جمهوری اسلامی ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچون گذشته ادامه خواهد یافت و در صورت رفع تحریم‌ها و منتفع شدن ایران از منافع برجام، جمهوری اسلامی ایران آماده بازگشت به تعهدات برجامی خود است.
طرف‌های اروپایی برجام در واکنش به گام‌های پیاپی ایران در کاهش تعهدات هسته‌ای خود به‌منظور ایجاد توازن در برجام، نه‌تنها به کوتاهی‌های خود در اجرای تعهداتشان ذیل برجام ادامه داده‌اند، بلکه بارها در موقعیت‌های مختلف ایران را به عدم پایبندی به برجام متهم کرده و مدعی شده‌اند که ایران برجام را به خطر انداخته است.