رویکرد بایدن نسبت به چین چگونه خواهد بود؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ نشریه "اکونومیست" در گزارشی به رویکرد احتمالی جو بایدن، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا در قبال جمهوری خلق چین پرداخته است. این نشریه در گزارش خود معتقد است: «قرار است جو بایدن کمتر از دو ماه دیگر- حتی با وجود امتناع شدید دونالد ترامپ برای پذیرش شکست در انتخابات- در ماه ژانویه به طور رسمی رئیس‌جمهور آمریکا شود. به نظر می‌رسد با توجه به اقدامات پیشینِ دولت ترامپ ، مهم‌ترین اولویت وی در عرصه سیاست خارجی بررسی چگونگی نحوه رفتار با کشور چین باشد. وی در حال حاضر در فکر انتخاب اعضا برای پست های مربوطه در دولت آینده و پیاده سازی اهدافش است».

پیش از بایدن، ترامپ تهدید آمرانه از سوی چین را به دلیل پیشرفت گسترده‌ اقتصادی این کشور تشخیص داد. ترامپ متوجه این امر شد که چین در کنار برتری‌های آمریکا در حال تبدیل شدن به یک رقیب جدی در حوزه فن‌آوری دیجیتال است، اما تصمیم‌گرفت که به تنهایی از پسِ چالش رقابت با این کشور بربیاید. ترامپ تمام دوستان آمریکایی خود را وادار کرده است تا تکنولوژی پیشرفته 5Gدر هووآی را نادیده بگیرند. با این وجود، قلدری‌های زیاد وی در نهایت موجب کینه‌ حامیان سیاست‌هایش نسبت به وی شد و این احساس در میان کشورهای اروپاییِ همراه ترامپ بسیار شدیدتر شد. اکنون در مقابل تک‌روی‌های دولتِ ترامپ، شخصیتی همچون جو‌بایدن قرار گرفته است. او بر عکس ترامپ به دنبال یک معامله بزرگ با متحدان دموکراتیک کشورش است و سعی دارد تا از طریق همکاری خود در زمینه استانداردهای فنی، مالیات، زنجیره‌های تامین و موارد دیگر، به آمریکا کمک نماید تا پیشبرد فناوری خود را حتی با وجود پیشرفت‌های حاصل شده در کشوری مانند چین حفظ کند.

مشکل برقراری رابطه سازنده با چین تنها دردسری نیست که بایدن از عواقبِ نسنجیده دولت ترامپ با خود به ارث می‌برد. اکنون وزارت امور خارجه آمریکا تحت تاثیر عملکرد ترامپ با مشکلات بسیاری از نظر اخلاقی، مالی و ظرفیت‌ها مواجه شده است. حتی کره شمالی هم ممکن است همانند چین، تحت تاثیر رابطه اشتباه آمریکا با این کشور، به آزمایشات تسلیحاتی هسته‌ای بیشتری دست بزند. علاوه بر تمام این موارد، در هفته جاری ترامپ عنوان کرد که قصد دارد تا پیش از پایان دوران ریاست‌جمهوری خود، تعداد سربازان آمریکایی را در افغانستان از 4 هزار و 500 نفر به 2 هزار و 500 نفر تقلیل دهد. طبق توافق انجام گرفته میان طالبان و آمریکا، طالبان متعهد شده است تا حمله به نیروهای خارجی مانند آمریکا و هم‌پیمانان این کشور را متوقف کرده و در این‌باره با دولت افغانستان نیز صحبت‌ها و توافقاتی کرده است، اما در عین حال، بر منافع خود در برابر نیروهای دولتی در میدان جنگ همچنان پافشاری می‌کند. به همین خاطر بود که ماه اکتبر در افغانستان، ماهی بسیار خونین بود. ترامپ قول داده است تا نیروهای آمریکا در جنگ‌های خارجی را به کشورشان بازگرداند. با این وجود، شتابزدگی وی در پایان دوره ریاست‌جمهوری‌اش، می‌تواند خطر افتادن افغانستان به دست نیروهای افراط گرا را بیش از پیش ممکن سازد و کار را برای دولت بعدی سخت نماید.

جدا از بحث سیاست‌خارجی سازنده ، سخت‌ترین و مهمِ‌ترین کار بایدن مطمئنا مقابله با شیوع گسترده ویروس کووید 19 خواهد بود. علیرغم خبرهای خوب این هفته در رابطه با واکسن‌های ساخته شده، آمریکا همچنان با 11 میلیون نفر بیمار و 250 هزار نفر کشته بالاترین آمار درگیری در جهان را دارد. رنج‌ها و دشواری‌های حاصل از این روند،  به طرز عجیبی در آمریکا و در میان مردم افزایش پیدا کرده ‌است، به خصوص اینکه در جریان بیماری کووید 19 برخی از گروه‌های قومی به شدت آسیب دیده‌اند طوریکه اکنون یک فرد 40 ساله اسپانیایی 12 برابر یک سفید پوست آمریکایی در همان سن بیشتر در معرض مرگ قرار دارد و این رقم برای افراد سیاه پوست نیز نه برابر بیشتر است. اگرچه روندهای مشابه این وضعیت در کشورهای انگلیس، بزریل و کشورهای دیگر مشهود است و آمریکا در این موضوع تنها نیست. عوامل اجتماعی متعددی همچون مشاغلی که مردم انجام می‌دهند، شرایط زندگی، فقر، زیرساخت‌های بهداشتی و اختلاف در مراقبت‌های بهداشتی بیشترِ این شکاف‌های ایجاد شده را توضیح می‌دهد و اصلاح این وضعیت، مستلزم تحقیقات بیشتر و کسب داده‌های بیشتر در مورد  طبقات مختلف جامعه است.

پاندمی کرونا نابرابری‌ها در سطح جهان را در چند مورد اساسی تشدید کرده است. در این میان، درآمد صادرات و درآمد حاصل از اقدامات دولتی، در بسیاری از کشورهای جهان سقوط کرده و توانایی آنها در پرداخت بدهی‌های سنگین خارجی را نیز تقلیل داده است. در 13 نوامبر زامبیا به ششمین کشور در سال 2020 تبدیل شد که اوراق قرضه خود را نکول می‌کند. در اجلاس مجازی این آخر هفته نیز، قرار است، کشورهای G20 چارچوب جدیدی را برای مذاکره مجدد در مورد بدهی‌های 73 کشور فقیر جهان امضا کند و در صورتی که از این طرح استقبال شود، G20  به فکر ادامه کار در این زمینه خواهد بود تا آن را به سایر کشورها تسری دهد و از این طریق موجب کاهش بدهی‌ها و اجرای طرح‌هایی شود که سخت‌گیری‌های بیشتری بر طلبکارانی که برای پرداخت سهم خود مقاومت می‌کنند، وارد می‌کنند.

کووید 19 علاوه بر آمریکا، ضعف‌های دولت انگلیس را نیز  آشکار ساخته است. حزب محافظه‌کار حاکم بر این موضوع توافق دارد که دولت عملکرد خوبی برای کنترل این بیماری نداشته است. توری‌ها(حزب محافظه‌کار انگلیس) قصد دارند مجددا به قوه مجریه در وست مینستر که در 40 سال گذشته به دلیل عضویت در اتحادیه اروپا و برخی از اصلاحات قانون اساسی، قدرتش محدود شده بود، قدرت بدهند. فراتر از برگزیت نیز آنها می‌خواهند اختیارات قضات را محددود کرده و تصمیمات خود را تغییر دهند و خدمات انسانی ارائه شده در این کشور را نیز اصلاح نمایند.

به طور کلی، رویکرد جو بایدن در قبال چین، با توجه به مشکلات اقتصادی عدیده آمریکا در شرایط فعلی، باید دچار تعدیل و تغییر شود. اگر چنین اتفاقی نیفتد، این چین خواهد بود که از فرصت استفاده، و چالش های جدی را برای ایالات متحده آمریکا ایجاد خواهد کرد.