رونق تولید، خنثی کننده توطئه دشمن، عامل اشتغالزایی و افزایش رفاه عمومی است

به گزارش راهبرد معاصر؛ پس از نامگذاری سال 98 از سوی مقام معظم رهبری، تبادل نظر میان کارشناسان در رابطه با الزامات شکل گیری رونق تولید و آثار منتج از آن بسیار داغ شده است. برای واکاوی بهتر مسئله با یحیی آل اسحاق، یکی از فعالان حوزه اقتصاد که سال های سال هم با مساله صادرات و واردات و هم با مساله تولید درگیر بوده، به بحث و گفت و گو نشستیم:

با توجه به اینکه رهبر انقلاب سال 98 را سال رونق تولید نامگذاری کردند، اهمیت رونق تولید را توضیح دهید و الزامات آن را بیان نمایید که نیازمند حل چه مسائلی است؟

مقام معظم رهبری سال 98 را سال "رونق تولید" نامیدند. واقعیت این است که مسائل اقتصادی اولویت اول و جدی کشور در حوزه های داخلی یا خارجی به شمار می رود. اگر با نگاه توسعه ای و رشد به آینده فکر کنیم قطعا رونق تولید انجام شدنی است. رونق تولید می تواند در بسیاری از حوزه ها تهدیدات دشمنان را خنثی کند و معیشت مردم را در بهترین شرایط حل کند. حل رکود بسته به رونق تولید است، رونق تولید به قدری حائز اهمیت است که تحقق آن در حوزه های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی نیز بازتاب ویژه ای به جای می گذارد. اگر این مهم سامان بیابد می توان به ساماندهی سایر حوزه های دیگر نیز امیدوار بود، لذا موضوع از اهمیت ویژه ای برخوردار است چرا که مساله اصلی و اساسی نظام است.

آنچه در رونق تولید مهم است در وهله اول شناسایی فرآیند تولید و فضایی که تولید درآن سامان می گیرد، است، شناخت فضای تولید در حوزه جغرافیایی خارجی و عوامل موثر خارجی و داخلی در تولید اعم از بازیگران داخلی و خارجی و مجموعه قوانین و بروکراسی و فرهنگ عمومی است که بر تولید تاثیر گذار است، می باشد. قطعا بررسی موارد یاد شده به صورت مجزا بسیار ضروری است.  با شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت ها، تهدیدها و چالش هاست که می توان برای سال 98 پیشنهاداتی عنوان کرد که در یک قالب نگاه جامع و نه انتزاعی به بررسی مسائل تولیدی پرداخت، چرا که اساسا تولید با یک نگاه و یک حوزه قابل حل نیست، بلکه تولید برآیند حضور همه تاثیرگذاران و بازیگران موثر اعم از داخل و خارج، قوانین و مقررات است. تولید باید از منظر عملیات، مولفه ها، فرآیند پیشین و پسین مورد بررسی قرار بگیرد، به این معنا که موارد و موضوعاتی  قبل از تولید باید ساماندهی و اصلاح شود.

منظور از مسائل پیشین در ساماندهی امر تولید چیست؟

مسائل پیشین مانند نیاز به مواد اولیه، ماشین آلات، قطعات مورد نیاز تولید در کنار تامین مالی و مجموعه کارهای دیگری است که نیازهای تولید را به واحدهای تولیدی یا زیر سقف تولید برساند. مساله چگونگی تامین مواد از داخل، مشکلاتی که تولید کننده برای تامین مواد اولیه در داخل دارد به علاوه مسائل بروکراسی، روابط و فساد حاکم برپشت پرده برخی از مسائل اقتصادی باید حل شود. به گونه ای که در کوتاه مدت باید به صورت سهل و روان و شفاف تغییر کند. دریافت مواد اولیه مورد نیاز تولید کننده باید به صورت شفاف، بدون دغدغه و بدون ارتباطات غیر منطقی تهیه شود. دوری از فساد قطعا منجر به شرایط ثبات قیمت می شود. موضوع ثبت سفارش نیز بسیار مهم است که باید به صورت روان انجام شود، چرا که یکی از مشکلات بخش تولید عملیات تاخیری در ثبت سفارش است.

ترجیحات در ورود کالاها و مواد اولیه مورد نیاز تولید در کنار امضاهای طلایی در ثبت سفارش بر واردات مواد اولیه تولید تاثیرات منفی به جای گذاشته است. تامین ارز و اینکه به  چه نرخی و با چه سیستمی دریافت شود، مساله ثبات نرخ ارز یا جلوگیری از نوسانات نرخ ارز بسیاری از واحدهای تولیدی را بلاتکلیف گذاشته است. متاسفانه شرایط به گونه ای دیکته شده که تولید کننده نمی داند ارز را به نرخ 4200 تومانی می گیرد  یا نیمایی یا سنا یا بازار آزاد! مسیر تامین ارز و امکان حواله بانک یا صرافی و اینکه با چه سیستمی به دست فروشنده می رسد بسیار مهم است هر چند رئیس بانک مرکزی دراین باره تلاش هایی داشته اما هنوز به قدر کافی پاسخگو نیست و به دلایل مختلف شفافیت لازم در آن اعمال نشده است.

مهمترین چالشی که در رونق تولید و ورود مواد اولیه مورد نیاز تولید با آن مواجه هستیم چیست؟

گمرک مساله مهمی در ایجاد یا عدم  چالش در اقتصاد ماست، متاسفانه به دلایل مختلف در گمرک  برخورد جهادی، شفاف و صریح اتخاذ نمی شود. واردات گوشت به گمرک و ماندن آن در گمرک نشان دهنده عدم تصمیم گیری جهادی گمرک است، ورود چند هزار قطعات مورد نیاز خودروسازان در بندر چابهار؛ واردات دارو و... از مقوله هایی است که در گمرک وابسته به مسائل غیر شفاف تا فساد و بروکراسی حاکم است. یکی از معضلات تولید کنندگان چگونگی خلاص شدن کالاهایشان از گمرکات است، قطعا در سال 98 دراین زمینه باید تصمیم گیری جدی شود چرا که گمرک مجری عوامل سازمان های متعددی است و از آنها دستور می گیرد، سازمان ها و وزارتخانه هایی چون اقتصاد و دارایی،  وزارت صمت، نظام بانکی سازمان های امنیتی و...در حالی که مجموعه عناوین یاد شده باید بدون اتلاف وقت برنامه ریزی کنند، قطعا راضی کردن همه ارگان ها در واردات یا عدم واردات مواد و کالا به کشور توسط گمرک زمان بر است و مجوزها و رفت و برگشت ها ماه ها زمان می برد. در چنین شرایطی تنها راه حل ایجاد شورایی از همه ی نمایندگان و سازمان های ذی ربط است تا نسبت به مسائل به صورت سریع و قاطع تصمیم گیری کنند.

آیا در فرآیند تولید در کارخانه هم دچار مشکل هستیم؟

خوشبختانه بعد از وارد شدن کالا به کارخانه، فرایند تولید مشکل ندارد. سرمایه گذاری های انجام شده در امور زیر بنایی مطلوب بوده و مشکل چندانی وجود ندارد. در هر شهری چندین شهرک صنعتی مملو از ماشین آلات به روز و همه امکانات اعم از آب و گاز و برق و نیروی انسانی و متخصصصان امر وجود دارند. مساله مهم تولید کالای مورد نیاز، کیفیت کالا و تولید برای کدام بازارهاست. اینکه تولیدکنندگان باید بدانند کالایشان برای صادرات یا بازارهای داخلی تولید می شود، کالای آنها قابلیت رقابت با کالای خارجی را داشته باشد، باب نیاز مشتری و به روز بودن، قیمت، کیفیت و خدمات پس از فروش، از جمله مسائلی است که در فرآیند تولید باید مراعات شود وگرنه به تولید محصولی منجر می شود که در بازار داخلی به دلیل قیمت بالای تمام شده و عدم کیفیت امکان رقابت و صادرات را ندارد.

مولفه های رونق تولید در حوزه پسین تولید کالا چیست؟

در این حوزه چگونگی انبار، نگهداری، توزیع، نظارت بر قیمت گذاری و خدمات و صادرات مولفه های مهمی است که باید مورد توجه قرار بگیرد. در صورتی که مولفه های یاد شده اجرا نشود کالا در دست سازنده و تولید کننده باقی می ماند. قطعا در رابطه با تامین نیازهای مصرف کنندگان یک پای قضیه مصرف کننده است، اگر کالای مورد نیاز مردم به دست دلال برسد به چندین برابر قیمت به دست مصرف کننده نهایی می رسد و گوشت 34 هزار تومانی 100 هزار و پراید 20 میلیونی 50 میلیون فروخته می شود. بنابراین یک پای مهم  قضیه مصرف کننده است؛ با توجه به اینکه از نظام پسین خوبی برخوردار نیستیم در تامین، توزیع، نظارت قیمت گذاری و رساندن کالا به دست مردم  شاهد مشکلاتی هستیم که این مساله منجر به از دست رفتن تمام تلاش های تولید کننده می شود.

مسائل عنوان شده مجموعه زنجیره ای از مسائل مربوط به درگیرهای تولید است که باید در فضای کسب و کار به بهترین نحو ممکن به کار خود ادامه دهد بنابراین ساماندهی فضای روانی کسب و کار نیز بسیار حائز اهمیت است؛ متاسفانه با اینکه از قوانین خوبی در حوزه فضای کسب و کار برخورداریم اما در عمل قادر به پیاده کردن درست آن نبوده ایم و موضوعات فساد و امضاهای طلایی منجر به کاهش راندمان و بهره وری در فضای کسب و کار و تولید شده است. در صورتی می توان مساله تولید را سامان داد که فضای کسب و کار اصلاح شود و قوانین آن عملیاتی شود.

نقش نظام بانکی را در رونق تولید چگونه ارزیابی می کنید؟

مساله نظام مالی سرمایه ای و بانکی حاکم بر تولید یکی از مسائل مهمی است که متاسفانه ایرادات آن منجر به تحمیل عدم شفافیت و عدم انضباط لازم بر رونق بخش تولید شده است. به جرات می توان گفت رابطه بین نظام بانکی با تولید کننده سخت ترین و بدترین رابطه در نظام اقتصادی ماست. در حقیقت تمام تولید در طول شبانه روز باید به دنبال اهداف وخط و مشی های نظام بانکی باشد. در حقیقت نقش اول حاکمیت در بخش اقتصاد در بخش غیر رسمی نظام بانکی است. این نظام بانکی است که چگونگی تعزیرات یا تسهیلات لازم را جهت می دهد، اگر از تولیدکنندگان مساله چالشی تولیدی پرسیده شود، می گوید: مساله اصلی تامین سرمایه، سرمایه در گردش، چگونگی پرداخت هزینه ها و تطابق قیمت با هزینه های مالی است. نظام بانکی ما بیشترین و سخت ترین نظام مالی را برای تولید کننده ایجاد کرده است.  نوع محاسبات و هزینه هایی که نظام بانکی بر تولید کننده تحمیل می کند اعم از جرایم و سود، تولید کننده را به خصوص در شرایط فعلی کاهش ارزش پول ملی با چالش های مختلفی مواجه کرده است. هر چند بانک ها بر دریافت سود 18 درصدی از تولید کننده تاکید می کنند اما این سود با احتساب جریمه و نرخ های دیگر به 28 درصد نیز می رسد؛ قطعا در این شرایط تمام تلاش های بخش خصوصی در چارچوب مدیریت نظام بانکی به هدر می رود.

در رونق تولید و اقتصاد کشور توجه مسوولین به جلوگیری از ورود کالاهای غیر ضروری یا قاچاق به کشور چگونه باید باشد؟  

یکی از ابزارهای دشمن در جنگ اقتصادی قاچاق کالاها با قیمت پایین تر از تولید داخلی است، قطعا در شرایط سخت مالی و فشارهای اقتصادی دولت باید به تولیدکنندگان تنفس دو ساله ای در رفع بدهی های خود بدهد با توجه به اینکه مانع قاچاق کالاها به داخل کشور شود چرا که قاچاق کالا مستقیم رونق تولید را هدف قرار داده است. در شرایطی که دشمنان در فضای حاکم بر روابط بین الملل به صورت رسمی به ایران اعلان جنگ اقتصادی کرده اند و هدف خود را از جنگ اقتصادی از کار انداختن تولید ایران عنوان کرده اند، مردم و مسوولین باید مانع ورود کالای قاچاق یا خریدن آن شوند، آنچه که باید بدان توجه کنیم الزامات جنگ اقتصادی است که از مصرف کننده تا مسوولین باید بدان اهتمام ویژه ای داشته باشند، بنحوی که در کلیه مسائل کشور جهت گیری جنگ اقتصادی و مانع تراشی در قاچاق کالا منظور نظر باشد.

مهمترین الزاماتی که مردم و مسوولین در رونق اقتصادی باید بدان توجه کنند چیست؟

الزاماتی که برای این فضا باید مورد توجه مردم و مسوولین قرار بگیرد توجه به همدلی و هماهنگی در استفاده از همه ظرفیت های کشور است. به جای درگیری با یکدیگر باید در حوزه سیاست گذاری و تصمیم گیری چه در اجرا و عمل فضا به سمتی هدایت شود که همه از تجربیات و توانمندی های هم برای جان دادن و رونق تولید استفاده کنند. ضمن اینکه مجموعه نظام باید از لحاظ تامین قیمت؛ نظارت و رفاه مردم  بیشترین تلاش را انجام دهد،  مخصوصا در مساله معیشتی توجه به مردم بسیار ضروری است، چرا که کاهش پول ملی و کاهش قدرت خرید مردم مصرف کنندگان را در شرایط بد معیشتی قرار داده است.

از سوی دیگر مردم باید در نوع الگوی مصرف خرید کالاهای ملی را برای خود یک اصل و فریضه بدانند که نخریدن کالای ملی به بیکاری آنها و فرزندانشان ختم می شود و دشمن را قدرتمند تر می کند.  فرهنگ عمومی جامعه باید به گونه ای باشد که خرید  محصولات داخلی به عنوان وجدان عمومی القا شود و از همه مهمتر مسائل اقتصادی با شاخص های سیاسی اندازه گیری نشود چرا که از اوایل پیروزی انقلاب بسیاری از مسائل اقتصادی با متر سیاسی سنجیده شده و در دایره سیاسی تعریف شده است.در مسائل سیاسی و بین المللی  نظام تدبیرسیاسی باید براساس واقعیت های روز تصمیم گیری کند و سرانجام اقتصاد کشور را بر تکیه برتوان غرب نگذارد، راه رفته را یک بار دیگر نرود در این صورت است که می توان عنوان نمود سال 98 سال خوبی برای رونق تولید و رونق اقتصادی خواهد بود.

درصورت تحقق رونق تولید چه آثاری از این امر بر مسائل اقتصادی و اجتماعی جامعه انتظار می رود؟

با رونق تولید مشکل اشتغال حل می شود، معیشت مردم بهتر شده و تهدیدهای دشمن خنثی می شود و با ایجاد رفاه مسائل اجتماعی و فرهنگی سامان می یابد و یک بار دیگر نشاط به جامعه بازمی گردد.