چشم‌انداز روابط آمریکا و امارات در دوره بایدن

به گزارش راهبرد معاصر؛ امارات متحده عربی در فرایند انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به شدت از دونالد ترامپ حمایت می‌کرد. در راستای افزایش شانس پیروزی ترامپ در انتخابات، ابوظبی با اسرائیل توافق صلح امضاء کرد. همچنین محمد بن زاید، ولیعهد ابوظبی، مقامات سودان را به عادی‌سازی روابط با اسرائیل ترغیب و تشویق نمود.

در این بین شش عامل اساسی همانند: 1. فروش تسلیحات پیشرفته، 2. حمایت همه‌جانبه از ائتلاف سعودی – اماراتی در جنگ علیه یمن، 3. مماشات با پرونده‌های حقوق بشر، 4. عدم مخالفت با سیاست‌های منطقه‌ای ابوظبی، 5. حمایت از کشورهای محاصره کننده قطر و 6. خروج از برجام و اتخاذ سیاست فشار حداکثری علیه تهران موجب شد که امارات متحده عربی از دونالد ترامپ در فرایند انتخابات ریاست جمهوری آمریکا حمایت کند.

با این حال پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا موجب نگرانی و هراس مقامات ابوظبی شده است. در ادامه به دلایل این نگرانی‌ها و چالش‌های احتمالی در روابط ایالات متحده آمریکا و امارات متحده عربی پرداخته می‌شود.

شش چالش احتمالی در روابط ابوظبی - واشنگتن در دوره بایدن

سیاست خارجی تهاجمی ابوظبی در منطقه‌

یکی از دلایل نگرانی مقامات ابوظبی که در آینده می‌تواند به عنوان عامل تنش در روابط امارات و آمریکا مطرح شود، سیاست منطقه‌ای ابوظبی است. امارات متحده عربی طی چهار سال اخیر از طریق اعزام نیروهای مزدور در بسیاری از بحران‌های منطقه به ویژه یمن، سودان و لیبی نقش آفرینی کرده است. ابوظبی همچنین طی چند سال اخیر روابط تنش‌زایی با آنکارا داشته است. از این‌رو می‌توان گفت سیاست خارجی تهاجمی امارات در منطقه که از سوی دونالد ترامپ نیز حمایت می‌شد در دوران بایدن ادامه نخواهد داشت. به عنوان مثال کریس مورفی، سناتور دموکرات در مخالفت با فروش جنگنده‌های اف 35 به امارات با انتشار پیامی در توئیتر نوشت: امارات متحده عربی هم‌پیمان ایالات آمریکا است اما گریزی از این موضوع نیست که اماراتی‌ها سابقه انتقال سلاح‌های آمریکا به شبه نظامیان افراطی را داشته و قوانین بین‌المللی در لیبی و یمن را نقض کرده‌اند. در واقع موضوع اعزام نیروهای مزدور و ارسال تسلیحات به گروه‌های شبه نظامی در آینده می‌تواند در روابط دوجانبه ابوظبی – واشنگتن چالش ایجاد کند.

نقض حقوق بشر

دومین چالش‌ احتمالی در روابط واشنگتن با امارات، موضوع و مسئله حقوق بشر است. درحالی که دولت دونالد ترامپ، نقض حقوق بشر در امارات متحده عربی را نادیده می‌گرفت، جو بایدن رئیس جمهور منتخب ایالات متحده در آینده استانداردهای بالاتری را در زمینه رعایت حقوق بشر از سوی این دولت‌ مطالبه خواهد کرد. بایدن در یک سخنرانی انتخاباتی گفته است: «پایبندی ما به ارزش‌های دموکراسی و حقوق بشر اولویتمان حتی نسبت به نزدیک‌ترین شرکای ما خواهد بود».

به طور کلی موضوع حقوق بشر برای دموکرات‌ها دارای اهمیت بیشتری نسبت به جمهوری‌خواهان است؛ به همین جهت امارات که طی سال‌های گذشته بارها توسط سازمان عفو بین‌الملل و دیده‌بان حقوق بشر به بازداشت، شکنجه، ربایش و وضعیت غیرقانونی نگهداری شهروندان و افراد مقیم این کشور متهم شده‌ از به قدرت رسیدن دموکرات‌ها نگران است.

امارات متحده عربی در گزارش‌های حقوق بشر و سازمان عفو بین‌الملل همواره وضعیت ناگواری را از خود به ثبت رسانده است. سازمان عفو بین‌الملل در سال 2019 اعلام کرد امارات محدودیت‌هایی علیه آزادی بیان وضع کرده و منتقدان دولت را به بند می‌کشد و آنها را در شرایط رقت‌بار زندانی کرده است. معارضان اماراتی از زندان «الرزین» به عنوان «گوانتاناموی امارات» یاد می‌کنند. دیده‌بان حقوق بشر نیز هر ازچندگاهی گزارش‌هایی را از نقض گسترده حقوق بشر در امارات در سطوح مختلف به ویژه پیرامون ایجاد محدودیت برای آزادی‌های مدنی و زندانی کردن فعالان حقوق بشری، عدم برگزاری دادگاه‌های عادلانه و عدم دسترسی به وکیل و تحت فشار قرار دادن خانواده‌های زندانیان منتشر کرده است.

مشارکت امارات در جنگ یمن

سومین چالش‌ احتمالی در روابط واشنگتن با امارات متحده عربی، پرونده جنگ یمن است. طی چهار سال گذشته دولت دونالد ترامپ به شدت از جنگ ائتلاف علیه یمن حمایت و پشتیبانی کرده است. حتی با وجود انتقادات نهادهای دیپلماتیک آمریکا از اقدامات ائتلاف سعودی - اماراتی، ترامپ و جریان نزدیک به وی به رغم فشارهای داخلی، هرگز دست از حمایت از ائتلاف برنداشته است. این در حالی است که جو بایدن، رئیس جمهور منتخب آمریکا با انتقاد از سیاست‌های عربستان سعودی و امارات تأکید کرده که ائتلاف سعودی باید بهای جنگ در یمن را بپردازد.

در آینده بعید به نظر می‌رسد که دولت دموکرات کمک‌های تسلیحاتی و اطلاعاتی و حمایت‌های واشنگتن از ائتلاف در جنگ علیه یمن را ادامه دهد. از سوی دیگر جو بایدن برخلاف سلف خود به درخواست‌های کنگره جهت متوقف کردن حمایت ایالات متحده از جنگ یمن توجه خواهد کرد.

قردادهای فروش تسلیحات پیشرفته

چهارمین چالش‌ احتمالی در روابط واشنگتن با امارات متحده عربی، موضوع فروش تسلیحات پیشرفته است. امارات متحده عربی همواره از بزرگ‌ترین واردکنندگان اسلحه در جهان بوده ‌است. ابوظبی در طول چهار سال گذشته به دلیل اتخاذ سیاست خارجی تهاجمی‌ در منطقه تمایل بیشتری به خرید تسلیحات پیشرفته از خود نشان داده ‌است.

در این بین آمریکا بزرگ‌ترین صادر کننده تسلیحات به امارات متحده عربی به شمار می‌رود. روابط گسترده دونالد ترامپ با محمد بن زاید، ولیعهد ابوظبی تاکنون به انعقاد قراردادهای تسلیحاتی هنگفت منجر شده است. دولت دونالد ترامپ در نوامبر 2020 به طور رسمی با مهم‌ترین قرارداد تسلیحاتی که شامل فروش 50 فروند جنگنده «اف 35» و 18 پهپاد «ام کیو 9 ریپر» به امارات عربی متحده می‌شود موافقت کرد.

این در حالی است که جو بایدن و دموکرات‌ها مخالف فروش تسلیحات پیشرفته به امارات متحده عربی هستند. آنتونی بلینکن، گزینه جو بایدن، برای تصدی مقام وزیر خارجه نگرانی خود را نسبت به برنامه دونالد ترامپ برای فروش جنگنده‌های پیشرفته «اف 35» به امارات متحده عربی ابراز کرد.

 بعد از ناکام ماندن مجلس سنای آمریکا در جلوگیری از فروش جنگنده‌ها، پهپادها و بمب‌های پیشرفته به امارات متحده عربی، «مرکز امور سیاست خارجی در نیویورک» تصمیم گرفته است از وزارت خارجه آمریکا و مایک پمپئو، وزیر خارجه این کشور بخاطر انعقاد شتابزده قرارداد تسلیحات پیشرفته با امارات شکایت کند.

دموکرات‌ها معتقدند که انعقاد شتابزده قرارداد تسلیحات پیشرفته با امارات برای ثبات در منطقه خاورمیانه خطرناک است. در حقیقت دلیل اصلی مخالفت سناتورهای دموکرات با فروش تسلیحات پیشرفته به امارات متحده عربی به کارنامه حقوق بشری ابوظبی و نقش‌آفرینی این کشور در جنگ علیه یمن بازمی‌گردد.

 نقش‌آفرینی امارات در تداوم بحران قطر

پنجمین موضوعی که در روابط واشنگتن با امارات تأثیرگذار خواهد بود، آینده بحران قطر است. روابط چهار کشور عربی: عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین و مصر با قطر پس از نخستین سفر دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا به خاورمیانه در سال 2017 بحرانی شد. بحرانی که به عقیده برخی از کارشناسان شخص ترامپ بخشی از آن و حتی دلیل اصلی آغاز آن است. اگرچه طی سه سال گذشته، تلاش‌های متعددی برای برون‌رفت از بحران صورت گرفته اما به دلیل عدم تمایل امارات متحده عربی این بحران همچنان ادامه دار بوده است. با این حال پس از شکست ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری که حامی کشورهای تحریم کننده قطر بوده، اکنون عربستان تمایل زیادی برای حل بحران از خود نشان داده اما امارات اشتیاق ریاض برای بهبود روابط با دوحه و حل بحران قطر را ندارد.

برنامه هسته‌ای ایران

ششمین مؤلفه‌ای که در روابط امارات با واشنگتن تأثیرگذار خواهد بود موضوع برنامه هسته‌ای ایران است. بایدن در دوران تصدی سمت خود به عنوان معاون رئیس‌جمهور، در تصویب توافق هسته‌ای ایران در کنگره نقش فعالی ایفا کرده بود. این در حالی است که امارات متحده عربی نقش مهمی در تصمیم ترامپ برای خروج آمریکا از برجام داشته ‌است. ابوظبی از معدود کنشگرانی بود که از تصمیم دونالد ترامپ برای خروج از برجام و از سرگیری تحریم‌ها علیه ایران استقبال کرد.

امارات متحده عربی که از مشوقان اصلی دونالد ترامپ برای تحمیل فشار حداکثری علیه ایران است، به قدرت رسیدن بایدن را نگران کننده می‌بیند. مقامات ابوظبی نگران این امر هستند که بایدن استراتژی‌های باراک اوباما را برای معامله با تهران بازگرداند، که به عقیده آنها موجب آسیب‌پذیر شدن پادشاهی این حاکمان در منطقه خلیج فارس می‌شود.

علاوه بر آن مقامات اماراتی که از تمایل بایدن برای بازگشت به برجام آگاه هستند نمی‌خواهند با مخالفت موجب تنش‌زا شدن روابط خود با دولت جدید دموکرات شوند. به همین دلیل مقامات این کشور گفته‌اند در موضوع گفت‌وگوهای هسته‌ای با ایران به صورت مشروط آماده همکاری با دولت بایدن هستند. أنور قرقاش، وزیر مشاور در امور خارجی امارات گفته است: «دولت آینده واشنگتن باید به دنبال دستیابی به برجام پلاس پلاس باشد.» یوسف العتیبه، سفیر امارات در واشنگتن نیز کنار گذاشتن کشورهای منطقه از مذاکرات آتی با ایران را یک «انتخاب اشتباه» دانسته و خواستار حضور متحدان اروپایی و خاورمیانه‌ای آمریکا در مذاکرات شده است.

نتیجه‌گیری

مقامات امارات متحده عربی از شکست دونالد ترامپ و دولت جمهوری‌خواه همچنان در شوک به سر می‌برند. نگرانی ابوظبی از شکست دونالد ترامپ و پیروزی جو بایدن کاملاً مشهود و ملموس است.

دوران چهارساله دولت آمریكا به رهبری دونالد ترامپ برای امارات متحده عربی نقطه عطفی محسوب می‌شود. حکام امارات دونالد ترامپ را حامی و پشتوانه خود در منطقه می‌دانستند. دونالد ترامپ همچنین سپر محکمی در برابر انتقادات بین‌المللی از اقدامات محمد بن زاید شامل نقض حقوق بشر و سرکوب مخالفان داخلی و خارجی تا تداوم جنگ در یمن بود. این حمایت مطلق در سایه ریاست جمهوری جو بایدن تکرار نخواهد شد. در حقیقت امارات به دلایل متعددی نظیر: کاهش فشارها علیه جمهوری اسلامی ایران و بازگشت آمریکا به برجام، قدرت‌گیری جنبش اخوان‌المسلیمن، افزایش فشارها در خصوص پرونده‌های حقوق بشر و عدم فروش تسلیحات پیشرفته و مخالفت با سیاست‌های منطقه‌ای از روی کار آمدن جو بایدن نگران است.