آیا غرب ‌می‌تواند در روند اجرای سند راهبردی ایران و چین اختلال ایجاد کند؟

امضای سند نقشه راه ۲۵ ساله همکاری‌های جامع راهبردی ایران و چین چنانچه پیش‌بینی می‌شد، با موجی از حاشیه‌سازی‌های مبتنی بر تحریف واقعیت از سوی جریان‌های مختلف داخل و خارج کشور مواجه شد. آغاز تدوین این سند بالادستی که ایران و چین به عنوان یک نقشه راه برای تحقق همکاری‌های جامع راهبردی بین دو کشور بر روی آن توافق کرده‌اند، هم‌زمان با سفر رسمی «شی جین پینگ» رئیس جمهور چین به ایران، در تاریخ ۳ بهمن ۱۳۹۴ کلید خورد. کارشناسان داخلی بر این باورند که این سند راهبردی میتواند افق‌های روشنی را در اقتصاد و روابط سیاسی ایران ایجاد نماید از این رو با رامین مهمانپرست دیپلمات برجسته کشورمان و سخنگوی سابق دستگاه دیپلماسی به گفتگو نشسته‌ایم. متن کامل این گفتگوی اختصاصی با راهبرد معاصر را در ادامه مرور می‌کنیم: 

رامین مهمانپرست سخنگوی پیشین وزارت خارجه در گفت‌وگو با راهبرد معاصر، با اشاره به سند راهبردی ایران و چین گفت: در روابط خارجی با سایر کشورها باید استراتژی کاری بلندمدت، میان مدت و کوتاه مدت مشخص و مدونی داشته باشیم بویژه کشورهای قدرتمندی که می‌توانند در زمینه‌های مختلفی برای ما شرکای خوبی باشند و نیازهایی که ما داریم را برطرف کنند. حتماً و باید برای برنامه‌های بلندمدت طراحی داشته باشیم. جمهوری اسلامی ایران میتواند برای پیش‌برد اهداف کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت خود علاوه بر تفاهم‌نامه 25 ساله چین با کشورهای دیگری نظیر روسیه، هند، ژاپن، کره و  اتحادیه اروپا تفاهم‌نامه های استراتژیک را امضا کند.

وی ادامه داد: در رابطه با قرارداد ایران و چین اهداف بلندی در آن دیده شده است. در زمینه‌های مختلف و آن چیزهایی که برای سرمایه گذاری خارجی نیاز داریم از جمله در بحث نفت و احیا و بازسازی چاه‌های نفت و پالایشگاه‌ها، فناوری‌های دیجیتال و خودرو در این تفاهم‌ نامه دیده شده است. البته در زمینه اجرا نیز باید با برنامه مشخص وارد شویم و آنها را در ادامه این سند راهبردی عملیاتی کنیم.

سفیر سابق ایران در ارمنستان افزود: بزرگ‌ترین مانع برای این نوع قراردادهای بلندمدت این است که ما نتوانیم براساس نیازها و برنامه مشخص طوری این برنامه‌ها را پیگیری کنیم که منافع برای کشور ما به شکل مطلوب تامین شود. چون نوع اجرای هر نوع تفاهم و قرارداد همکاری می‌تواند تعیین کننده در رسیدن به اهداف باشد. بحث‌های بلندمدت بخصوص طرح 25 ساله همکاری ایران و چین راهبردهای مختلفی همچنین چارچوب ها را مشخص کرده ولی دقت در جزئیات بسیار مهم است که در محل اجرا چه شکلی جزئیات را دیده باشیم، چطور نقش خود را ایفا کنیم، با چه وسواس و حساسیتی بتوانیم منافع کشور را حفظ کنیم و ابعادی که منجر به انتقال تکنولوژی می‌شود، منجر به توسعه در زمینه های مختلف اعم از زمینه ایجاد اشتغال یا موضوعاتی که برای زیرساخت های ما اهمیت بالایی دارد، گردد بنابراین بایستی به  این مهم توجه کنیم که دقت در اجرای آن نیز می‌تواند به برنامه بلند مدت ایران کمک شایانی کند.  

او در پاسخ به این پرسش که، آیا پذیرفتن لوایح FATF یکی از الزامات سند همکاری تهران و پکن محسوب می شود؟ گفت: کلاً در چارچوب مسائل بین المللی اگر بخواهیم بعنوان یک عضو فعال عمل کنیم باید برخی از قواعد آن را بپذیریم ولی نباید پذیرش این اصول و تعهدات یکطرفه باشد. فرض کنید جمهوری اسلامی ایران می خواهد در چارچوب فعالیت‌های مختلف اعم از اقتصادی، فناوری، هسته‌ای بعنوان یک عضو فعال و موثر در جامعه بین الملل حضور داشته باشد، طبیعی است یکسری تعهدات را برای این کار می پذیریم چون خواهان تعامل و حضور بین‌المللی هستیم. در همین راستا می‌توانیم یکسری از سندها و تفاهم‌نامه‌ها را امضا کنیم، و برخی همکاری‌های لازم را با سازمان‌های مربوطه داشته باشیم ولی شرط این است که آنها نیز باید با ما همانند عضو عادی جامعه بین الملل رفتار کنند و از اقدامات خصمانه خود دست ‌بردارند.

مهمانپرست در ادامه افزود: اگر قرار باشد این تعهدات یک طرفه باشد یعنی ما به برجام پایبند باشیم و آنها تعهدات خود را انجام ندهند و ما FATF را بپذیریم ولی آنها همچنان مانع فعالیت‌های اقتصادی و همکاری بانکی و سرمایه گذاری و غیره باشند و بهانه‌های دیگری را بیاورند، عضویت و پذیرش این تفاهم‌نامه‌ها چه وجه مثبتی برای کشور ما دارد؟ اگر یکطرفه تعهدات را بپذیریم ولی آنها موانع را تکرار کنند و دنبال سخت تر کردن ماجرا باشند؟ لزوم پذیرش آن چیست! اگر بحث FATF قرار است بعنوان یکی از الزامات فعالیت در عرصه بین الملل تلقی شود و ما بخواهیم آن را بپذیریم این در صورتی قابل پیگیری است که باقی بهانه‌ها برای افزایش فعالیت‌های اقتصادی را رفع کنند. در مقابل آن نیز این حق ایران است تا در چارچوب کاملاً طبیعی و مشخص مثل سایر کشورها در قبال تعهداتی که می‌دهد از تسهیلات و تسهیل امور اقتصادی و همکاری‌های چندجانبه بین المللی برخوردار باشد.

او در پاسخ به این سوال، امکان ایجاد اختلال درروند سند راهبردی ایران و چین از سوی کشورهای امریکایی و اروپایی وجود دارد؟ گفت: آنها خوششان نمی‌آید که ایران اهداف بلند مدت خود در غالباسناد راهبردی با دیگر کشورهای قدرتمند جهان دنبال کند. بویژه اکنون که جنگ قدرت کاملاً محسوس و مشهودی بین ایالات متحده امریکا و چین بوجود آمده، همانطور که مشاهده می‌کنید این جنگ تمام عیار اقتصادی با ابعاد برجست خود میان امریکا و چین وجود دارد. وقتی امریکایی ها احساس می کنند در آینده نزدیک کشور چین تبدیل به قدرت اول اقتصادی دنیا می‌شود و در مقابل برخی از دخالت هایی که معمولاً کشورهای غربی در بازار دارند، سعی می‌کنند صورت مسئله را طوری طراحی کنند که منافع خود حفظ شود و ارزش دلار در بازارهای جهانی کاهش نیابد.

مهمانپرست در پایان خاطر نشان کرد: طرف‌های غربی از این که چین به عنوان بازیگر اصلی صحنه اقتصادی جهان تبدیل شود نگران هستند و قطعا سنگ‌اندازی‌های خود را ادامه می‌دهند، آنها حتی از این که قدرت‌های منطقه‌ای نوظهوری مثل جمهوری اسلامی ایران تثبیت شود واهمه دارند و خواهان این موضوع نیستند که ایران تفاهم‌نامه های بلند مدت را امضا و اجرا نماید، اما میزان موفقیت آنها در جلوگیری از پیشبرد اهداف ایران در این سند راهبردی 25 ساله کاملا به اراده و عزم دو کشور ایران و چین بازمی‌گردد، بنابران اگر طرف‌های چینی این عزم را داشته باشند که دچار حواشی و زدوبندهای سیاسی نشوند، قطعا می‌توانند همکاری‌های خود را بدون مزاحمت پیگیری و دنبال نمایند.