به گزارش راهبرد معاصر رحیم بایزیدی مدیر گروه روابط بین الملل پژوهشکده تحقیقات راهبردی درباره ادعای آژانس در آستانه احیاء برجام، گفت: از زمان اجرایی شدن توافق هستهای ایران و کشورهای ۱+۵ در قالب برجام، آژانس بین المللی انرژی اتمی هر سه ماه یکبار گزارشی از روند اجرایی برجام و تعهدات مرتبط با فعالیتهای هستهای ایران ارائه میدهد. آخرین گزارش آژانس در مورد فعالیتهای هسته ای ایران روز دوشنبه (۱۰ خرداد) منتشر شد.
وی افزود: گزارش آخر آژانس حاوی دو نکته اساسی است؛ نکته اول اینکه، پس از ماه ها، ایران توضیحات لازم را برای وجود ذرات مواد هسته ای در هر یک از سه مکانی که آژانس دسترسیهای تکمیلی (بازرسی) را انجام داده، ارائه نداده است، نکته دوم هم اینکه، ذخایر اورانیوم غنی شده ایران به رقمی نزدیک به ۳۲۴۱ کیلوگرم یعنی ۱۶ برابر سقف مجاز در برجام که ۲۰۲ کیلوگرم بود، رسیده است.
بایزیدی ادامه داد: موضوعی که از دید ما در راستای اجرای قانون مصوب مجلس تحت عنوان اقدام راهبردی برای لغو تحریمها بوده است. گزارش آژانس در حالی منتشر شده است که حدود سه ماه پیش سه کشور بریتانیا، فرانسه و آلمان قطعنامهای با مضامین مشابه که از ایران به دلیل عدم توضیح در مورد ردیابی مواد هستهای انتقاد میکرد، را از دستور کار خارج کردند.
مدیر گروه روابط بین الملل پژوهشکده تحقیقات راهبردی تصریح کرد: گزارش اخیر آژانس مجددا بر عدم التزام ایران به برجام تاکید دارد، این در حالی است که مقامات ایران بارها اعلام کردهاند که گامهای کاهش تعهدات هسته ای، واکنشی است به عدم انجام تعهدات توسط سایر اعضای برجام.
وی افزود: انتشار گزارش آژانس در این مقطع زمانی میتواند دو دلیل مهم داشته باشد؛ دلیل اول اینکه احتمالا تشدید فشارهای سیاسی بر ایران برای تن دادن به برخی مطالبات سایر طرفهای مذاکره از جمله آمریکا و تروئیکای اروپایی در فرایند احیاء برجام است.
بایزیدی ادامه داد: آمریکا و تروئیکای اروپایی میدانند که حتی اگر شورای حکام آژانس، قطعنامهای هم علیه ایران تصویب کند و پرونده را به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع دهد، با توجه به تحولات بین المللی در سالهای اخیر، احتمال تایید شدن آن بسیار کم خواهد بود؛ لذا به دنبال این هدف خواهند بود که در فرصت باقی مانده حداکثر امتیازات قابل حصول را از مذاکرات احیاء برجام اخذ کنند.
مدیر گروه روابط بین الملل پژوهشکده تحقیقات راهبردی تاکید کرد: دلیل دومی که برای گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی میتوان ارائه کرد، تلاش آژانس برای هشدار به کشورهای غربی در مذاکرات برجام است، بدین معنی که اگر این کشورها هرچه سریعتر به توافق اتمی باز نگردند، ایران فعالیتهای هستهای خود را با سرعت بیشتر و نظارت کمتر ادامه خواهد داد.
بایزیدی با اشاره به بازی آژانس در تیم غرب، اظهار کرد: با نگاه مختصری به ترکیب ۳۵ کشور عضو شورای حکام آژانس به این نتیجه خواهیم رسید که اکثریت قاطع اعضای این شورا، متشکل از قدرتهای غربی و یا متحدانشان هستند؛ لذا رویکرد کلی این نهاد در تقابل با برنامه هستهای ایران است.
وی افزود: به عنوان مثال یکی از نکاتی که در گزارش جدید آژانس بین المللی انرژی هسته ای احتمال وجود سوگیری در آن را نشان میدهد، اشاره به عدم کافی بودن توضیحات ایران درباره «مراکز هستهای اعلام نشده» است، این در حالی است که ایران با وجود اتمام فرصت سه ماهه برای احیاء برجام، یک ماه دیگر این بازه زمانی را تمدید کرد.
بایزیدی ادامه داد: حتی با وجود گزارش اخیر آژانس، به دلیل در جریان بودن مذاکرات و در پیش بودن انتخابات ریاست جمهوری در ایران، این نهاد به نظر نمیرسد که اقدام جدی انجام دهد. به عبارتی دیگر، به احتمال زیاد، آژانس تا زمان مشخص شدن نتیجه مذاکرات برجام گزینه جدی جز صبر کردن نخواهد داشت.
مدیر گروه روابط بین الملل پژوهشکده تحقیقات راهبردی گفت: در صورتی که مذاکرات احیاء برجام به نتیجه برسد، این نهاد احتمالا از احیاء رژیم بازرسیها خشنود خواهد شد، اما در صورتی که مذاکرات احیاء برجام به نتیجه نرسد، باید انتظار رویکرد سخت تری را از جانب آژانس داشته باشیم، هر چند، همانطور که پیشتر نیز گفته شد، حتی در صورت ارجاع پرونده جدید ایران توسط شورای حکام به شورای امنیت سازمان ملل، شانس تصویب قطعنامه جدید علیه ایران بسیار پایین خواهد بود.
آژانس بین المللی انرژی اتمی در تازهترین گزارش خود، مدعی شد میزان اورانیوم غنی شده ایران، ۱۶ برابر حد مجاز است. آژانس بین المللی انرژی اتمی در گزارش خود مدعی شد: ایران همچنان محدودیتهای اعمالی به موجب توافق هستهای را نقض میکند. آژانس بین المللی انرژی اتمی همچنین در ادامه گزارش ادعایی خود اعلام کرد: ما نمیتوانیم از ذخیره اورانیوم غنی شده ایران تحقیق کنیم؛ اما مقدار آن به میزان ۱۶ برابر حد مجاز است. آژانس بین المللی انرژی اتمی همچنین مدعی شد: نگرانیم مذاکرات فنی با ایران به نتایج مورد انتظار منجر نشود. توضیحات ایران درباره علت وجود آثار اورانیوم در مراکز هستهای اعلام نشده ناکافی بوده است.
بر این اساس، دو گزارش مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره راستی آزمایی اجرای برجام و پادمان، منتشر شد و در اختیار کشورهای عضو آژانس قرار گرفت. براساس روال کار آژانس بین المللی انرژی اتمی، گزارش رافائل گروسی، مدیرکل آژانس ۱۰ روز تا یک هفته پیش از برگزاری نشست فصلی شورای حکام آماده و برای مطالعه در اختیار کشورهای عضو قرار میگیرد./باشگاه خبرنگاران